XVII. Yüzyıl Türk Edebiyatı

Yanıt Açıklaması: Nabî'nin oğlu için hayatta izlemesi gereken öğütleri içeren nasihatname türünde yazdığı didaktik mesnevi eseri Hayriyye'dir.

Yanıt Açıklaması: IV. Mehmet’in Lehistan (Polonya) seferine katılmış ve İstanbul’a dönüşte Fetihname-i Kamaniçe adlı eserini yazmıştır.

Yanıt Açıklaması: XVII. yüzyılda Abdurrahman Hıbrî’nin Edirne’yi tarihi, mimarisi, coğrafi yapısı, bilginleri, devlet adamları ve şairleriyle etraflı bir şekilde anlattığı ve şehir tarihi olarak bu yüzyılda yazılan en önemli eserlerden biri olan eser Defter-i Ahbar’dır.

Yanıt Açıklaması: Mesnevilerde bir yandan dinî-tasavvufi nitelikli ve öğüt verici konular öne çıkarken diğer taraftan eğlence ve açık saçık anlatımlar içeren konular ilgi çeker.

Yanıt Açıklaması: Yukarıda verilen şıkların tamamı Hikemî şiirin özellikleri olmasına karşın "düzeltici ve yol gösterici olması" bu tarz şiirlerde anlatımın kısa ve özlü olması beklentisini yaratmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Nasihatname türünde yazılmış olan bu didaktik mesneviyi Nabî, oğlu Ebulhayr Mehmet için, onun hayatta izlemesi gereken yolu göstermek, ona öğüt vermek için yazmıştır. Nabî’nin olgunluk döneminde yazdığı bu eser klasik dönem edebiyatımızın nasihatname türünde yazılmış en başarılı örneği olarak bilinir.

Yanıt Açıklaması: Hıbri^’nin Edirne’yi tarihi, mimarisi, coğrafi yapısı, bilginleri, devlet adamları ve şairleriyle etraflı bir şekilde anlattığı bir şehir tarihi olarak önemli eseri Enisü’l-Müsamirin'dir.

Yanıt Açıklaması: Telmih, tevriye, kinaye gibi özlü anlatımda önemli olan söz sanatları ve irsal-i mesel kullanımı da hikemi^ şiirde revaçtadır.

Yanıt Açıklaması: Sebk-i Hindi^ akımı bir yandan ağdalı bir dili bir yandan da halk söyleyişlerini şiire taşır. Halk söyleyişlerinin edebiyata yansıması, yerli konular ve tasvirleri beraberinde getirir.

Yanıt Açıklaması: Hikemî şiir kavramını önce İran’da Feridüttin Attar ortaya atmış ve dinî şiirlerini hikemî şiir olarak adlandırmıştır.

Yanıt Açıklaması: XVII. yüzyılın önemli mensur eserlerinden biri de Risale-i Koçi Bey’dir. Eser, devlet işlerindeki bozulmaların kaynakları ve örnekleriyle anlatıldığı layihalardan (raporlar) oluşmaktadır. Koçi Bey’in bu eseri, hem dil ve üslup hem de toplumsal tarih araştırmaları açısından önemlidir.

Yanıt Açıklaması: XVII. yüzyıl mesnevileri içerisinde ilmi^ ve ansiklopedik eserler de vardır. Cevri^’nin, Yazıcı Salih’in S¸emsiye’sinden uyarladığı Melhame adlı eserinde takvim, günler, yıldızlar, ay ve güneş tutulması gibi konular işlenir. Cevri^, Nazm-ı Niyaz adlı küçük mesnevisinde de on iki ayın özelliklerini anlatır. Riya^zi^’nin Farsça-Türkçe ansiklopedik bir lügat olarak düzenledi- ği Düsturu’l-Amel’i de mesnevi biçiminde yazılmıştır. XVII. yüzyılda manzum sözlük yazma geleneği de devam eder. Genci^ Pi^r Mehmet’in yazdığı Arapça- Türkçe ve Farsça-Türkçe olmak üzere iki bölümden oluşan Genc-i Leal adlı sözlüğü vardır.

Yanıt Açıklaması: Sabit’in Derename adlı eseri 162 beyitten oluşan kısa bir mesnevidir.

Yanıt Açıklaması: Tuhfetü’l- Harameyn seyehatname diğerleri biyografik eserdir.

Yanıt Açıklaması: Nabi^’den sonra hikemi^ tarzdaki başarısıyla öne çıkan en güçlü şair on sekizinci yüzyılda yaşamış olan Koca Ragıp Paşa’dır.

Yanıt Açıklaması: Nabî’nin yaşadığı yerler arasında en uzun süre kaldığı şehir Halep’tir. Halep’te sakin ve huzurlu bir hayat geçirdiği bilinen Nabî, orada bulunduğu yıllarda başta İstanbul ve Urfa’dakiler olmak üzere değişik yerlerdeki dostlarıyla ilişkisini sürdürmüştür. Bu durumu Münşeat’ında bulunan, değişik kişilere yazdığı mektuplarından öğreniyoruz.

Yanıt Açıklaması: Karaçelebizade Abdülaziz. Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Hayriyye adlı ünlü mesnevisinden edinilen bilgiye göre asıl adı Yusuf olan, 1642 yılında Urfa’da doğan ve IV. Mehmet’in saltanatı esnasında (1648-1687) İstanbul’a geldiği bilinen şair Nabî’dir.

Yanıt Açıklaması: Nabî’den sonra onun yolunda yürüyenler arasında en güçlü şair, on sekizinci yüzyılda yaşamış olan Koca Ragıp Paşa’dır.

Yanıt Açıklaması: Başlangıçta “Simi^” mahlasını kullanan Simkeşzade Feyzî’dir.