XVII. Yüzyıl Türk Edebiyatı

Yanıt Açıklaması: Nefî’nin hicivlerinin toplandığı eserinin adı Siham-ı Kaza’dır.

Yanıt Açıklaması: Hami, Osmanlı toplumu gibi sosyal, onur, statü ve mertebelerin mutlak egemen bir hükümdar tarafından belirlendiği bir toplumda, sanatçının belli bir kültür çerçevesinde sanatını ifade edebilmesine yardımcı olan kişidir. Batıda patron, mesen gibi isimlerle de anılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Adı, Ömer; ilk kullandığı mahlası “zararlı, zarara ait” anlamındaki Darrî’dir.

Yanıt Açıklaması: Müzeyyel gazel: Zeyl kelimesinden gelmektedir ve arttırılmış anlamında kullanılır. Şiirde ise şairin bazen gazel içinde mahlasını söyledikten sonra birini övmek için şiirine yaptığı eklemedir. Bu şekilde arttırılarak yazılan gazellere müzeyyel gazel denir.

Yanıt Açıklaması: Bu üslupta önemli olan nokta; hayallerde incelik, anlam derinliği, fazla sözden kaçınmak, alışılmamış benzetmeler ve mazmunlar, ruhi çırpınışlar, ruh tezatları, tasavvufun bunlarla kaynaşması ve süslü bir anlatımdır. Bu yüzden bazı beyitler muamma hâline girer ve anlatılmak istenen fikirler sisler arasında kalır.

Yanıt Açıklaması: Türk edebiyatında Hint üslubunun izlerinden ilk bahseden, Fuat Köprülü olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Batı astronomisi ile temasa geçen Osmanlı astronomisi, Zîc ve bazı coğrafya kitaplarının tercüme edilmesiyle Avrupa’da gelişen yeni astronomi kavramları ile tanışmıştır. Latinceden Türkçeye tercüme hareketinin öncü ismi olan Tezkireci Köse İbrahim Efendi el-Zigetvârî, Noel Duret’in Zîc’ini Türkçeye Secencenü’l-eflâk fî Gayeti’l-idrâk adı ile Latinceden tercüme etmiştir. Copernicus astronomisi ile modern astronomi kavramlarını ilk defa Osmanlı bilim literatürüne sokan bu eser, astronomik cetveller konusunda Türkçeye aktarıldığı bilinen ilk kitaptır. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Yeni hayalleri dillendirmek için şairler zincirleme tamlamalar kullanmayı tercih etmişlerdir. Özellikle Farsça kelimelerle yapılan zincirleme tamlamalar çok kullanılmıştır. Dil kullanımındaki bu tercihlerin anlamın bulanıklaşmasına neden olduğu da bir gerçektir.

Yanıt Açıklaması: Sebk-i Hindî üslubunun divan şiirindeki en önemli temsilcileri olarak da XVII. yüzyılda Nailî, Neşatî ve Fehim-i Kadîm; XVIII. yüzyılda ise Şeyh Galip sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: Yahya Bey, edebiyat tarihlerinde Necati Bey ile başlayan yerel dilin şiir dili ile ifadesi üslubunu sonraki yüzyılda devam ettiren olarak belirtilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sözlükte “yaşlı kimse, reis, bilge” anlamlarındaki şeyh ile İslam kelimesinden oluşan şeyhü’l-islam tabiri, İslam dünyasında önde gelen ulema ve sufilere verilen bir şeref unvanı olarak X. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkmış, daha sonra “âlimlerin en kıdemlisi, reisi” manasını kazanarak bir unvan hâlinde kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: 1.Ahmed. Cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Akıncı aileleri olan Mihaloğulları, Turhanlılar, Yahyalılar ve Malkoçoğulları birer yönetici olarak çevrelerinde daha çok şair olmak üzere çeşitli sanatçıları bulundurmaya özen göstermişler, böylece akıncılık aynı zamanda kültür ve sanatı besleyen önemli bir kaynak özelliği kazanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Hint tarsi, Hint üslubu, Hint usulü, Hint yolu, Sebk-i Hindî” terkibinin anlamını verir. Hint okulu vermez.

Yanıt Açıklaması: Bahayî âlim ve şairliğinin yanı sıra aynı zamanda iyi bir hattat ve bestekârdır.

Yanıt Açıklaması: Nefî’nin şiirindeki ses ve eda özelliği, Ahmet Hamdi Tanpınar tarafından da vurgulanmıştır.

Yanıt Açıklaması: S¸eyhülislam Yahya Kanuni devrinden itibaren II. Selim, III. Murat, III. Mehmet, I. Ahmet, I. Mustafa, II. Osman, IV. Murat ve I. İbrahim gibi sekiz padişah devrini görmüştür.

Yanıt Açıklaması: Şair, güzellik ülkesinin sultanı olan sevgiliye kavuşamamasını, sultanlık imgesi üzerinden (sultan: sevgili, âşık: kul) sevgilinin ayağını öpememesi (onun önünde eğilememesi) olarak ifade etmektedir. Buna gerekçe olarak da kendisinin toprak mizaçlı olmamasını gösterir.

Yanıt Açıklaması: Türkçe Divan: Nefî’nin en önemli eseridir. Kahire’de ve İstanbul’da eski harflerle basılmış, çeşitli antolojilere Nefî Divanı’ndan örnekler alınmıştır.

Yanıt Açıklaması: Fars edebiyatı, Hindistan’daki altın çağını Türk hanedanlarının egemenliğinde yaşamıştır. Bu da tarihsel olarak Babürlüler dönemine  rastlar.