XVII. Yüzyıl Türk Edebiyatı

Yanıt Açıklaması: Şevket-i Buharî, İranlı şair olup, Sebk-i Hindî’nin temsilcilerinden biridir.

Yanıt Açıklaması: Sözlükte “yaşlı kimse, reis, bilge” anlamlarındaki şeyh ile İslam kelimesinden oluşan şeyhü’l-islam tabiri, İslam dünyasında önde gelen ulema ve sufilere verilen bir şeref unvanı olarak X. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkmış, daha sonra “âlimlerin en kıdemlisi, reisi” manasını kazanarak bir unvan hâlinde kullanılmıştır. Şeyhülislamlığın dinî bir müessese hâline gelişi Osmanlılar devrinde gerçekleşmiştir. Şeyhülislamların en temel görevi kendilerine sorulan dinî, siyasi ve idari konularda fıkha göre fetva vermekti.

Yanıt Açıklaması: Gönül aşkın yanında bir zerre gibi kabul edilmiş. Fakat gönül öyle bir zerredir ki zamanın kubbesinin üstündeki şemse gibidir.

Yanıt Açıklaması: Rahşiyye, nesib bölümünde bir atın veya atların özelliklerinin anlatıldığı kasidedir.

Yanıt Açıklaması: 1. Mustafa

Yanıt Açıklaması: Sebk-i Hindî’nin Türk edebiyatına etkisi XVII. yüzyılda baslar. Bunda da Nailî, Fehim, Nefî ve Nabî’nin rolü vardır.

Yanıt Açıklaması: Rahşiyye: Nesib bölümünde bir atın veya atların özelliklerinin anlatıldığı kasidedir.

Yanıt Açıklaması: Bu hususta değişik görüşler ileri sürülmüş; bu tarzın temsilcilerinin yetiştiği veya doğduğu, dolayısıyla üslubun etkili olduğu coğrafi bölgelere ve şehirlere göre adlandırma yoluna gidilmiştir. Böylelikle Sebk-i Hindî, Sebk-i İsfahani, Sebk-i Safevi, Sebk-i Azerbaycani, Sebk-i Türki gibi isimler verilmiş ve bu isimleri benimseyen gruplar ortaya çıkmıştır. Bunlar içinde en çok benimsenen Sebk-i Hindî olmuştur. Bu da, bu üslubun Hindistan’da gelişmesinden kaynaklanmaktadır. A doğru seçenektir.

Yanıt Açıklaması: Sanat dünyasının yıldızları olarak addedilen Michelangelo, Raphael, Titian, Da Vinci, Holbein, Shakespeare, Mozart, Bach gibi sanatkârlar ya doğrudan krala bağlı olarak saray için çalışmış ya da devrin siyasetinde söz sahibi olan yönetici konumdaki ailelerin himayesinde mesleklerini icra etmişlerdir. Aristokratlar, sadece sanatı desteklemekle kalmıyor, aynı zamanda aktif olarak şehrin kültürel hayatının içinde yer alıyorlardı. Strozzi, Corbinelli, Rossi, Medici, Davanzati ve Alessandri gibi dönemin seçkin aileleri, özellikle 15. Yüzyılın ortalarından itibaren, önemli patronlar olarak tanınıyorlardı.

Yanıt Açıklaması: Nefî şiirde ses unsuruna önem veren, dilin musikisini yakalayabilen şairlerdendir.

Yanıt Açıklaması: Edebî bir üsluba bu adın verilmesi, Hindistan coğrafyasında ortaya çıkmış olmasındandır. Sebk-i Hindî; İran, Hindistan, Afganistan, Türkiye, Azerbaycan ve Tacikistan gibi ülkelerin edebiyatlarında birkaç asır etkisini göstermiş bir edebî üsluptur. D doğru seçenektir.

Yanıt Açıklaması: Bütün devlet teşkilatının karışık olduğu bir dönemde sadarete gelen ve IV. Murad’ı örnek alan Köprülü Mehmed Paşa, amansız ve acımasız icraatı sayesinde bozulmuş olan devlet düzeni ve otoritesini tekrar sağlamıştır. Sadaret, Osmanlı Devleti’nde sadrazamlık makamına verilen isimdir. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Metnin doğru okunuşu ve Türkiye Türkçesine çevirisi şöyledir:

Yanıt Açıklaması: Osman Gazi’den başlayarak Sultan Mehmed Reşad’a kadar padişahlar, şehzadeler, yöneticiler, yöneticiler ve devlet kademesinde görev yapan bürokratların ilgiye göre değişen derecelerde sanatın çeşitli dallarına destek verdikleri veya üretimde bulundukları bilinmektedir.

Yanıt Açıklaması: Nailî, bir müzeyyel gazelin imkânları çerçevesinde Nefî’yi överken şiirin başlığında onu sultanu’ş-şuara (=şairler sultanı) olarak takdim eder.

Yanıt Açıklaması: Nefî “bir nefes didâr” ı temaşa etmek karşılığında bin can feda edebileceğini söylüyor.

Yanıt Açıklaması: “Beşleme” anlamında olan tahmis aslında bir muhammesdir. Bir gazelin ya da bir kasidenin her beyitinin önüne aynı vezin ve kafiyede üç mısra eklenerek muhammes hâline getirmeğe “tahmîs etme” ve ortaya çıkan muhammese detahmis denir.

Yanıt Açıklaması: Senin gözlerinin ancak bir tatar sihirbazında görülebilen o bakışları, Bahayî’nin kan dolu gönlünün kanını döktü, tüketti. Divan şiirinde tatar, zalimlik ve kan dökücülük; câdû ise büyüleme anlamında kullanılır. Tatar güzellerinin çekik olarak bilinen ve güzelliğiyle tanınan gözlerine ve bakışlarına da divan şiirinde işaret edilir.

Yanıt Açıklaması: Sebk-i Hindî şiirinde mübalağa ve tezat sanatının yanı sıra istiare, hüsn-i talil, telmih gibi anlama dayalı edebî sanatlar daha sık kullanılmıştır. Böylece sözün az, anlamın yoğun olması sağlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Mananın çok büyük önem kazandığı Sebk-i Hindî şiirinde söz ikinci planda kalmıştır. Şairler söz güzelliği için anlamdan feragat etmemişler; bunun aksine anlamı derinleştirmek için zaman zaman sözden feragat etmişlerdir. Bu itibarla da şiirde söz üzerine kurulan lafzi sanatlar yerine manaya önem veren manevi sanatlar ağırlık kazanmıştır.