Final Sınavı - XVI. Yüzyıl Türk Edebiyatı

Soru 1:

XVI. yüzyılda iki şair Cemşid ü Hurşid mesnevisi kaleme almıştır. Bunlardan ilki aşağıdaki şairlerden hangisidir?

A) Ahmedi B) Abdî C) Taşlıcalı Yahya D) Fuzulî E) Nefî

Soru 2:

"Ten zevrakın düşürme girdâb-ı ıztırâba Sabr it gönül ki kalmaz bu rûzgâr böyle" Nesre çevirisi : 'Ten zevrakın girdâb-ı ızdırâba düşürme; sabr et gönül ki bu rûzgâr böyle kalmaz' ve Diliçi çevirisi :'Vücut kayığını acı girdabına düşürme; sabret gönül, bu rüzgâr böyle kalmaz.' olan Nevi'nin bu beyitindeki rüzgar sözcüğüne kattığı sanat aşağıdakilerden hangisidir?

A) Teşbih B) tecrit C) Tevriye D) İstifham E) İstiare

Soru 3:

Aşağıdakilerden hangisi XVI. yüzyıl dini mesneviler arasında yer alır?

A) Ahlak-ı Süleyman B) Selimname C) Nakş-ı Hayal D) Tevarih-i Âl-i Osman E) Fetihname-i Engerus

Soru 4:

Aşağıdakilerden hangisi Gelibolulu Mustafa Âlî’nin ilk şiirlerinde kullandığı mahlası ifade etmektedir?

A) Çeşmî B) Fevrî C) Âhî D) Mahvî E) Veysi

Soru 5:

Osmanlı padişahlarının yapıp ettikleri, icraatları mesnevilerin konusu olur. Aşağıdaki padişahlardan hangisinin döneminden itibaren şahname niteliğinde metinlerin ortaya çıktığı görülür?

A) II. Bayezid B) Yıldırım Bayezid C) Yavuz Sultan Selim D) Kanıni Sultan Süleyman E) Fatih Sultan Mehmet

Soru 6:

I. Dede Ömer Ruşenî’nin Mısır’a yerleşen halifesi Timurtaş vasıtasıyla Memlük sultanı Kansu Gavrî’ye takdim edilmiş ve sultanın yakın ilgisini görmüştür. II. Nevayî’den sonra Çağatay edebiyatının en büyük şairi ve yazarıdır. III. Halvetîliği benimseyip Mevlevîlik yorumunu ekleyerek sufi gelenek içinde yeni bir yol açmıştır. IV. Türk kültür ve sanatının Hindistan coğrafyasına taşınmasını sağlayarak Türk dilinin kullanım sahasını genişletmiştir. V. Güzel sanatlara düşkünlüğüyle de tanınır. Zahirüddin Babür Mirza ile ilgili olarak yukarıdaki seçeneklerden hangisi veya hangileri doğru ifadelerdir?

A) I, II, III ve V B) I, III ve V C) II, IV ve V D) II, III ve IV E) III, IV ve V

Soru 7:

Sivasî’nin bir mesnevisidir. 1584 yılında yazılan ve yaklaşık 2300 beyitlik eser, dört bölümden oluşmaktadır. Bu dört bölümün her biri iki alt bölüme ayrılmıştır. Mesnevi, ayet ve hadislerin ışığında adil hükümdarların, bilgilerini eyleme dökebilen bilginlerin, cömert zenginlerin, tevekkül sahibi fakirlerin durumlarını ele almıştır. Bu mesnevi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Mir’atü’l-Ahlak B) Gülşenabad C) Heşt-Behişt D) İbretnüma E) Süleymânname

Soru 8:

Aşağıdakilerden hangisi XVI. yüzyılın ilginç bir mesnevi şairleri arasında yer alır?

A) Baki B) Şemsettin-i Sivasî C) Fuzili D) Tevfik Fikret E) Hiçbiri

Soru 9:

İnsanın, aşk uğruna maddi varlığından vazgeçmesinin, tasavvuf şiirinde ise Tanrı’nın varlığında yokluğa erişmenin simgesi olan şem (mum) ile pervane (kelebek) hikâyesi kitap düzeyinde ilk defa Fars şiirinde işleyen şair aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ehli-i Şirazi B) Zatî C) Lamiî Çelebi D) Muidî Şem ü Pervana E) Nedim

Soru 10:

Dinî-mistik konuların işlendiği eserler arasında en dikkate değer olanı ise Azerî İbrahim Çelebi’nin 3140 beyitlik mesnevisi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Mahzenü’l-Esrar B) Gülşen-i Envar C) Riyazü’l-Cinan D) Nakş-ı Hayal E) Gül-i Sad-Berg

Soru 11:

Aşağıdakilerden hangisi şehrengizlerde görülen özelliklerden biri değildir?

A) İlk örneklerinin XV. yüzyılda verilmiş olması B) Mesnevi dışında başka nazım şekilleriyle de kaleme alınmış olması C) Şairlerin çoğunlukla doğup yetiştikleri şehirleri seçmeleri D) İçerdikleri bilgilerle coğrafya, sosyoloji, etnoloji gibi alanlara da bilgi sunması E) İstanbul başta olmak üzere önemli kültür merkezlerinin konu edilmesi

Soru 12:

Aşağıdakilerden hangisi Türk biyografi geleneği içinde Şakayık’ın yeri ve önemini ifade etmez?

A) Bu yüzyılda bilginlerin biyografileri için ilk başvurulması gereken kaynak, Taşköprîzade İsamettin Ahmet tarafından Arapça olarak yazılan ve XVI. yüzyıldan itibaren tercüme vezeyil (ek)lerle çoğaltılan Şakayıku’n-Numaniye’dir. B) XVI. yüzyılda yapılmış en meşhur tercümesi Mecdî Mehmet’e aittir. C) Mecdî, Hadayıku’ş-Şakayık adıyla Türkçeye çevirdiği esere ilavelerde bulunmuştur. D) Mecdî, Hadayıku’ş-Şakayık adıyla Türkçeye çevirdiği esere ilavelerde bulunmamıştır. E) Hepsi ifade eder.

Soru 13:

Fuzulî’nin şiirinin kalıcı olmasını sağlayan başlıca özellikler nelerdir?

A) Fuzulî’nin şiirlerinde yalın ve içten bir söyleyiş vardır. B) Özellikle gazellerinde dili sade ve halk zevkine yakındır. C) Ağırlıklı olarak Azeri Türkçesinin özelliklerini yansıtmakla beraberdevrinin Osmanlı Türkçesinden ve Çağatay Türkçesinden de uzaktır. D) Sözün çağrışım gücüne inanır. Türkçe kelimelerin çok defa birden fazla manasını bir arada kullanır. E) Fuzulî’nin şiirleri, çok kolay söylenmiş (sehl-i mümteni) izlenimi uyandırmakla birlikte ustaca kurulmuştur.

Soru 14:

Osmanlı Türkçesinde "izz" kelimesi hangi anlamı ifade etmektedir?

A) Makam B) Maiyet C) Şeref D) Ödül E) Haber

Soru 15:

Aşağıdakilerin hangisi Şemsettin-i Sivasî’nin mesnevileri arasında yer almaz?

A) Kitab-ı Usûl B) Süleymanname C) Heşt-Behişt D) Gülşen-âbâd E) Miratü’l-Ahlak

Soru 16:

Aşağıdakilerden hangisi Lamii Çelebi için doğrudur?

A) Bursa’daki Yeşil Türbe ve Yeşil Cami’nin nakışları onun eseridir. B) En güzel eserlerini Fatih Sultan Mehmet zamanında vermiştir. C) Abdurrahman Camî’den yaptığı tercümelerle Camî-i Rum diye anılır. D) Bir edebi tür olan hamseyi eleştirmiş ve karşı çıkmıştır. E) Hayatı boyunca çok az eser yazabilmiştir.

Soru 17:

Konaklarında sık sık toplantılar düzenleyen; şairleri, musikî ustalarını çevrelerinde toplayan ve Remzi mahlasıyla şiirler yazan devlet adamı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Rüstem Paşa B) Pir Mehmet Paşa C) İbrahim Paşa D) İskender Çelebi E) Celalzade Mustafa Çelebi

Soru 18:

Aşağıdakilerden hangisi Lamiî’nin mistik kişiliğinin biçimlenmesinde etkisi olan Emir Buharî"nin daha sonra onun hangi şairlere yönelmesine neden olduğu söylenebilir? Ali Şir Nevayî-Molla Camî b. c. Eşrefoğlu Rumî-Attar d.

A) Molla Muhammet-Şeyhî B) Fenarizade-Necatî C) Ali Şir Nevayî-Molla Camî D) Fenarizade-Necatî E) Ahmet Paşa-Hafız-ı Şirazî

Soru 19:

Erdebil Tekkesi’nin şeyhi ve Safevi Devleti’nin kurucusu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şah Abbas B) Şah Tahmasb C) Şah İsmail D) Fuzuli E) Gülşehri

Soru 20:

Molla Maşîzâde Fikrî Dervîş’in yazdığı bu eser, 1504 beyitten oluşmaktadır. Şairin Edirne ve İstanbul’da yaşadığı bir aşk hikâyesini anlattığı bu eseri, bir sergüzeştname veya hasbihâl olarak kabul edilebilir. Yukarıda özellikleri verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?

A) Nalan u Handan B) Hasbihal C) Hâlname-i Sevadî D) Ebkâr-ı Efkâr E) Sergüzeştname-i Zaifî