XVI. Yüzyıl Türk Edebiyatı

Yanıt Açıklaması: Hüsnde artuk eger bolsa yüzi Leylâdın Min dagı bar min anıng ışkıda yüz Mecnûnça Diliçi çevirisi: Yüzü güzellikte Leylâdan daha güzelse ben de onun aşkıyla yüz Mecnûn gibiyim.

Yanıt Açıklaması: Adı Yahya’dır. Babası Pîr Ali, Malkara’da Turhan Beyi Camii imamı ve aynı zamanda Gülşenîliğe bağlı bir şeyhtir. Annesi tarafından soyu Muhammediye yazarı Yazıcıoğlu Mehmed’e dayanır. İlk eğitimini aile çevresinden alan Yahya Nevî, sonra İstanbul’a giderek devrin önemli bilginlerinden “ahaveyn”=[iki kardeş] lakabıyla ünlü Karamanî Ahmed ve Mehmed kardeşlerin öğrencisi olur. Özellikle Mehmed Efendi’nin etkisinde kalır. Medrese arkadaşları arasında Bakî, Hoca Sadeddin, Üsküplü Valihî, Mecdî, Karamanlı Muhyiddin gibi daha sonra meşhur olan kişiler vardır.

Yanıt Açıklaması: Kanunî devrinde el üstünde tutulan Bakî’nin hayatı daha sonraki üç hükümdar, yani II. Selim, III. Murat ve III. Mehmet devirlerinde inişli çıkışlı bir seyir izledi. II. Selim’e tahta çıkışını tebrik maksadıyla bir cülusiye takdim etmiştir.

Yanıt Açıklaması: E şıkkında Fuzuli bir dış güzellikten bahsetmemektedir.

Yanıt Açıklaması: İdris-i Bitlisi'dir. Şair, Yavuz Sultan Selim'in himayesinde olup Kanuni Sultan Süleyman'ın tahta çıkmasından kısa süre sonra vefat etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Dervişlerin tenha ve ıssız bir yere çekilip kırk gün kırk gece çetin bir perhiz ve nefis terbiyesi döneminden geçmeleri ve bu süre içinde gıda, uyku ve dünya kelamını asgariye indirerek hem beden hem de düşünce ile azami derecede ibadet etmelerine erbaîn çıkarmak denmektedir. Erbain kelimesi Arapça kırk anlamına gelmektedir. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Kanunî devrinde (1520-1566) Zatî’den sonra saray çevresinde saygın bir şair olarak ilgi gören Hayalî’nin adı Mehmet, lakabı ise Bekâr Memi’dir. Selanik’in kuzeydoğusundaki Vardar Yenicesi’nde doğmuştur. Çocukluk ve gençlik yılları Yenice’de geçmiştir. Kalenderî şeyhi Baba Ali Mest-i Acemî’ye bağlanarak onunla birlikte birkaç defa İstanbul’a gelip gitmiştir. Bu gelişlerinin birinde İstanbul kadısı Sarıgürz Nurettin tarafından fark edilerek İstanbul’a yerleşmesi sağlanmıştır. Daha sonra Defterdar İskender Çelebi tarafından Sadrazam İbrahim Paşa’ya takdim edilmiş, çok geçmeden Kanunî’nin yakın çevresinde yer almıştır. Hayalî’nin saray çevresinden gördüğü ilgi çağdaşları tarafından biraz kıskançlıkla karşılanmıştır. İstanbul’daki en büyük destekçisi İskender Çelebi (ö.1534) ile İbrahim Paşa (ö.1536)’nın ölümünden sonra onu çekemeyenlerin de çabasıyla saray çevresindeki konumunu kaybetmiş, 964/1556-57 yılında Edirne’de ölmüştür.

Yanıt Açıklaması: III. Murat'tır.

Yanıt Açıklaması: Nasihatname Şah İsmail'in eserleri arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Divan şiirinde beniz sarılığı, âşıklığın belirtilerindendir

Yanıt Açıklaması: Hayli demdür kim Hatâyî zulmet-i hicrân çeker Leblerüni çeşme-i hayvân idersen vaktidür Diliçi çevirisi: Çok zamandır, Hatayî ayrılığın karanlığını çekmektedir. Dudaklarını ölümsüzlük suyu yapmak istersen şimdi tam vaktidir

Yanıt Açıklaması: Yeniceli şairlerden biri de şiirlerine nazire mecmualarında rastlanan Âgehî’dir (ö. 1557). Bir süre donanmada Piyale Paşa’nın hizmetinde çalıştıktan sonra müderrislik ve kadılık yapmıştır. Özellikle denizcilik ve gemicilik terimleriyle ördüğü orijinal kasidesi, çok tanınmış ve devrinden başlayarak tanzir ve tahmis edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Resim anlamına gelen “nigâr” kelimesi, istiare yoluyla sevgili ve resmi gibi güzel anlamında kullanılmaktadır. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: doğru yanıt 3 şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Araştırmacılar Fuzulî’nin şiirlerinde hem Fars edebiyatının hem de Türk edebiyatının etkilerini tespit etmişlerdir. Fars şairlerinden en fazla Hafız, Molla Camî, Nizamî ve Selman-ı Savecî’nin şiirlerinden ilham almıştır. Türk şairleri arasında ise bilhassa aynı lehçenin temsilcisi olan Habibî ve Kişverî'nin tesiri altındadır. Anadolu sahasından da Ahmedî, Şeyhî, Karamanlı Nizamî ve bilhassa Necatî’nin izlerini görmek mümkündür. Ancak onun en fazla ilgi duyduğu ve birçok şiirine nazire yazdığı şair, Çağatay sahasının büyük ismi Ali Şir Nevayî’dir. Ayrıca Bağdat fethi münasebetiyle tanıştıkları Hayalî ile Fuzulî’nin birbirine nazire niteliğinde şiirleri mevcuttur. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Elvend Bey’e sunulan kasidesi Fuzulî’nin eldeki kasidelerinden en eski tarihli olanıdır.

Yanıt Açıklaması: Babür Şah, Nevayî’den sonra Çağatay edebiyatının en büyük şairi ve yazarıdır. Bazı besteler yaptığı, hat sanatında hatt-ı Babürî diye bilinen bir tarz icat edecek kadar usta olduğu bilinir.

Yanıt Açıklaması: Şah İsmail, şeyhliği ve hükümdarlığının yanı sıra Hatayî mahlasıyla şiirler söylemesine rağmen çağdaşı olan yazarlar, onun siyasal kişiliği üzerinde daha fazla vurgu yaparlar. Onun için şairliği hep ikinci planda kalmıştır. Kaynaklarda onun hakkında verilen bilgiler, daha çok siyasî kişiliği üzerinde yoğunlaşır.

Yanıt Açıklaması: Fatih Sultan Mehmet 15. yüzyıl padişahlarındandır.

Yanıt Açıklaması: Anadolu’da Necatî’nin şiirlerinde belirginleşen yerlilik arzusu ve günlük konuşma dilinin şiirsel işlev yüklenerek kullanımı Zatî tarafından devam ettirilir. Zatî, deyim ve halk söyleyişlerini, günlük konuşma dilini şiirlerine başarıyla yansıtmıştır