XVI. Yüzyıl Türk Edebiyatı

Yanıt Açıklaması: 1534 yılında Kanunî, Bağdat’ı fethettiğinde Fuzulî bu fethi tebrik amacıyla padişaha uzun bir kaside sunmuş ve sonunda da; “Geldi burc-ı evliyâya pâdişâh-ı nâmdâr” (Şanlı sultan, büyük velilerin yattığı Bağdat’a geldi) dizesini tarih düşürmüştür.

Yanıt Açıklaması: Tevliyet: devlet işlerine bakma değildir. Tevliyet: Vakıf işlerine bakmayı ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Bakî, Osmanlı şiirinde klasik söyleyişin en büyük ustası olarak kabul edilir. Çok sağlam ve kusursuz bir söyleyişi vardır. Şiirlerinde mana ve aruz uyumu en üst düzeye ulaşmış, çağdaşlarında rastlanan imale ve zihaf gibi söyleyiş kusurları asgari seviyeye inmiştir. Bakî, hem gazel hem kaside tarzında başarılı örnekler vermiştir.

Yanıt Açıklaması: Adlî, II. Bayezit'in gazellerinde kullandığı mahlastır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Gülşenî, Mevlânâ ve Hâfız-ı Şirazî etkisinde söylediği gazellerini Farsça Divanında bir araya getirmiştir. Farsça rubailerini ise Kenzü’l-cevâhir adlı ayrı bir kitapta toplayan Gülşenî’nin Farsça yazdığı en önemli eseri hiç şüphesiz Manevi’dir. Gülşenî’nin Mevlânâ’nın Mesnevîsine nazire olarak Diyarbakır’da on ayda tamamladığı söylenilen 40.000 beyitli Farsça bir mesnevidir. Eserin ilk 500 beyti La‘lî Mehmed Fenâyî tarafından şerh edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Zatî’nin en önemli eseri divanıdır. Zatî’nin gazellerinden 1003 adedi Ali Nihad Tarlan tarafından iki cilt halinde (İstanbul, 1968, 1970), kalanı da Mehmed Çavuşoğlu ve M. Ali Tanyeri’nin ortak çalışmasıyla bir cilt olarak (İstanbul 1987) yayımlamıştır. Onun gazellerine diğer nazım biçimleriyle yazdığı şiirleri, bilhassa kasideleri de ilave edildiğinde gerçekten ne denli üretken bir şair olduğu anlaşılır. Zatî mesneviler yazmıştır. Onun Edirne Şehrengiz’i Anadolu’da türün ilk örneklerindendir. Diyâr-ı Rûm padişahı Jâle’nin oğlu Pervâne ile Çin padişahı Fağfur’un kızı Şem arasındaki aşk öyküsünü anlattığı Şem ü Pervane adlı mesnevisi ise aynı konuyu işleyen diğer mesnevilerden daha fazla ilgi görmüş, okunmuştur. Şairin bir de Letaif’i vardır.

Yanıt Açıklaması: Bu beyitler Kanuni Sultan Süleyman'a aittir.

Yanıt Açıklaması: Ol serv-i hoş-hırâmı tenhâ bulup ne çâre Ol bî-karâr öyle ben şerm-sâr böyle Diliçi çevirisi: O güzel yürüyüşlü serviyi yalnız bulmak ne mümkün! O kararsız öyle, ben utangaç böyle.

Yanıt Açıklaması: doğru seçenek E'dir

Yanıt Açıklaması: Hasret-i la‘lün ile cân virür Emrî sanemâ Gözleri kan akıdur üstine giryân olmuş Diliçi çevirisi: Ey put gibi güzel, Emrî senin dudağının hasretiyle can verir. Ağlayan gözleri üstüne kan akıtır

Yanıt Açıklaması: Tarih düşürme, Rumelili şairlerin şiirlerinde görülen ortak özelliklerden birisi olamaz?

Yanıt Açıklaması: Leblerün gonca yanağun gül-i handân olmuş Hüsnün ey serv-i sehî tâze gülistân olmuş Diliçi çevirisi: Ey düzgün boylu selvi, güzelliğin taze gülbahçesi olmuş; dudakların goncaya, yanağın açılmış güle dönmüş.

Yanıt Açıklaması: II. Bayezit (Adlî)

Yanıt Açıklaması: Osmanlı idarecilerinin Hatayî’nin şiirlerinin Anadolu’ da yaygınlaşmasını istemeleri Anadolu sahasında Hatayî mahlaslı şiirlerin yaygın olmasının sebepleri arasında yer almaz.

Yanıt Açıklaması: Usuli hece ölçüsüyle şiirler yazan divan şairleri arasında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Fuzulî Türk edebiyatının yetiştirdiği en büyük şair olarak görülmektedir

Yanıt Açıklaması: Abartılı ve ağır sanatlı bir dil Fuzulî’nin şiirlerinin belirgin özelliklerinden biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Tapuğ: Tanrı aşkını konu edinen, Tanrıyı övmek, ona yalvarmak için yazılan, söylenen ilahilerdir. Özel bir ezgiyle okunurlar. İlahîler tarikatlara göre türlü adlar alır: Mevlevîlerde âyin, Bektaşîlerde nefes, Gülşenîlerde tapuğ denir.

Yanıt Açıklaması: Şair, sevgilinin yüzündeki beni bir sığınak olarak görmektedir. Gam ve gussayı askere, kara dağı da renk itibariyle misk renkli ben’e benzetmiştir [teşbih].

Yanıt Açıklaması: Doğup büyüdüğü Balıkesir’de çizmecilik mesleğiyle hayata atılan Zatî, II. Bayezit döneminde İstanbul’a gider. Bir yandan sözün sırlarını anlamaya çalışırken diğer yandan da remilcili­ği öğrenerek hayatın gizli şifrelerini çözmeyi dener.