XVI. Yüzyıl Türk Edebiyatı

Yanıt Açıklaması: Şehzade Mehmet’in sünnet düğünü vesilesiyle yazdığı suriyye ile meşhur olan şair Nevi’dir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Nasihatname: Hatayî’nin dinî görüşlerini anlattığı öğüt nitelikli küçük bir mesnevidir. Şair, 184 beyitli bu mesnevisini de arûzun mefâ‘îlün mefâ‘îlün fe‘ûlün kalıbıyla yazmıştır. Bu mesnevi de Hatayî Divanı’nın yazma nüshalarında ve mevcut baskılarında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kanun-i Sultan Süleyman'ın ltifatına nail olmuş ve  sultanu’ş-şuara (şairler sultanı) unvanını almıştır.

Yanıt Açıklaması: Dehname  Hatay"nin aşk konusunda yazdığı mesneviye verilen addır.

Yanıt Açıklaması: Fuzulî’nin şiirlerinde okuyucu ile bütünleşen ve onu etkisi altına alan yalın ve içten bir söyleyiş tarzı vardır. Fuzulî’nin eserlerinde Türkçe, insan duygularını en ince ayrıntılarına kadar ifade edebilecek sihirli bir kemana dönüşür. Fuzulî, üç dilde şiir söylemiş ve farklı alanlarda eser vermiştir. Onun Arapça şiirleri orta seviyededir. Buna karşın Farsça şiirlerinde tıpkı Türkçe şiirleri gibi üstün bir kabiliyet sergilemiştir.

Yanıt Açıklaması: Zatî mesneviler yazmıştır. Diyâr-ı Rûm padişahı Jâle’nin oğlu Pervâne ile Çin padişahı Fağfur’un kızı Şem arasındaki aşk öyküsünü anlattığı Şem ü Pervane adlı mesnevisi ise aynı konuyu işleyen diğer mesnevilerden daha fazla ilgi görmüş, okunmuştur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Fuzuli XVI asır Azeri sahası Türk edebiyatının en önemli şairi arasında yer alır.

Yanıt Açıklaması: Mevcut bilgilerimize göre ilk kasidesini, 1504 yılında ölen Akkoyunlu Elvend Bey’e sunmuştur.

Yanıt Açıklaması: Bakî’yi çekemeyenlerin ona “Gurabzade: Kargazade” diyerek sataşmasının sebebi Sesinin çirkin olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Fuzulî’nin şiirlerinde yoğun biçimde sezilen dinî ve tasavvufi hava genellikle Bakî’nin şiirlerinde görmek mümkün değildir.

Yanıt Açıklaması: Yüzyılın başında, Sultan II. Bayezit devrinde İstanbul’a gelen Zatî, yeterli öğrenimi de olmadığı hâlde, yeteneği sayesinde 30-40 yıl boyunca bütün şairlerin hocası, yol göstericisi olmuştur

Yanıt Açıklaması: Mübeyyen: Hanefi fıkhıyla ilgili bazı konuları mesnevi biçiminde ve fe‘ilâtün mefâ‘îlün fe‘ilün ölçüsüyle anlattığı bu eserini çocukları Hümayun ve Kâmrân’a öğüt vermek maksadıyla yazmıştır. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Anadolu’da Necatî’nin şiirlerinde belirginleşen yerlilik arzusu ve günlük konuşma dilinin şiirsel işlev yüklenerek kullanımı Zatî tarafından devam ettirilir. Sadece hayat hikâyesiyle değil, şiirleriyle de Necatî ile Bakî arasında köprü konumundadır. Necatî’nin desteğini gören Zatî, başta Bakî olmak üzere devrin pek çok yetenekli genç şairine kılavuzluk etmiştir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Eskişehir o dönemde ayrı bir sancak değildir.

Yanıt Açıklaması: İbrahim Gülşenî’nin Manevî adlı eseri, onun Mevlana"nın etkisinde kaldığını göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: İbrahim Gülşenî’nin Türk edebiyatı açısından en önemli eseri Türkçe şiirlerini içeren divanıdır. Gülşenî Divanı’nın yazma nüshaları Mehmet Akay tarafından karşılaştırılarak metni hazırlanmış, dil özellikleri açısından incelenmiştir. Gülşenî’nin Türkçe kaleme aldığı diğer eserleri ise şunlardır: Pendname, Razname, Kıdemname ve Çobanname… Gülşenî’nin Farsça yazdığı en önemli eseri hiç şüphesiz Manevî’dir.  Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: II. Bayezit, şehzadeliğinde görev yaptığı Amasya’nın tarihsel ve kültürel birikimini çok iyi değerlendirmiştir. Orada pek çok şair ve bilginin yetişmesini ve bunların daha sonra merkezî yönetime katılımlarını sağlamıştır. Onun Amasya’daki muhitinde yetişen şairlerin başında Taci Bey’in oğlu Cafer Çelebi (ö. 1515) ile Müeyyedzade Abdurrahman (ö.1516) gelir. Müeyyedzade, Hatemî mahlasıyla Türkçe, Farsça ve Arapça şiirler söylemesine rağmen bilgin olarak tanınır. Ayrıca başta torunu ve Meşairü’ş-Şu‘ara adlı tezkirenin yazarı Âşık Çelebi (ö.1571) olmak üzere pek çok bilgin ve sanatkârın yetişmesine katkı sağlamıştır. Onun himaye ettiği kişiler arasında tarihçi ve şair Kemal Paşazade, Hafız-ı Acem, Necatî Bey (ö. 1509) ve Zatî (ö.1546) gibi önemli şairler vardır.

Yanıt Açıklaması: Bakî, hem gazel hem kaside tarzında başarılı örnekler vermiştir. Nitekim kendisi de şu beytinde, her iki alanda da söz sultanı olduğu iddiasındadır: "Bu devr içinde benüm pâdişeh-i mülk-i suhen Bana sunuldı kasîde bana verildi gazel" "Bu çağın söz sultanı benim. Gazel ve kaside söyleme yetkisi bendedir" anlamına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Verilen tüm maddeler Baki ile ilgili doğru bilgiler içermektedir. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Kanuni, Süleymaniye medreselerini kurarak Osmanlı bilincinin gelişmesinde Fatih medreselerinden sonraki en önemli adımı gerçekleştirmiştir, ifadesi doğru bir ifadedir.