Final Sınavı - XVI. Yüzyıl Türk Edebiyatı

Soru 1:

I. Konusunu Arap edebiyatından alan ve mesnevi halinde ilk olarak İran edebiyatında işlenen bir hikâyedir. II. Gazneliler devrinde Ayyukî adlı bir şair tarafından kaleme alınmıştır. İran edebiyatının diğer mesnevi konuları gibi yaygınlık kazanmamış ve Fars edebiyatında sürekli Ayyukî ile hatırlanmıştır. III. Türk edebiyatında ilk defa XIV. yüzyılda Yusuf-ı Meddah tarafından mesnevi türünde işlendiği halde yaygınlaşmamıştır. Yukarıda verilen bilgi aşağıdaki eserlerden hangisiyle ilgilidir?

A) Vamık u Azra B) Salaman u Absal C) Şah u Geda D) Cemşid ü Hurşid E) Varka ve Gülşah

Soru 2:

Divan edebiyatının çok sayıda gazel yazan şairlerinden olmasının yanı sıra asıl şöhretini terkib-bendiyle yapmıştır. Edebiyat tarihinde haklı olarak iyi bir yer edinmesini sağlayan bu terkib-bentte; insanın yapısı, sosyal hayatın insan üzerindeki etkisi, sosyal dengesizlikler; toplumda çıkarcı ve şahsiyetsiz kişilerin durumu, adaletsizlik gibi konular işlenmiştir. Bu şair aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ruhi B) Lamii Çelebi C) Mustafa Ali D) Nakkaş Ali E) Ali Şir Nevayi

Soru 3:

XVI. yüzyılın en dikkat çekici mesnevi şairi olan ve mesnevi geleneği içinde özgün ve yerli konuları işleyerek üne kavuşan şair aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ahmed-i Rıdvan B) Taşlıcalı Yahya C) Lamiî D) Şemsettin-i Sivasî E) Gelibolulu Âlî

Soru 4:

Fuzuli "Geldi burc-ı evliyâya pâdişâh-ı nâmdâr" diye kime seslenmiştir?

A) Akkoyunlu Elvend Bey B) Kanuni Sultan Süleyman C) Şah İsmail D) Ali bin Muhsin E) İbrahim Han Musullu

Soru 5:

Aşağıdakilerden hangisi Şah İsmail’in eserlerinden biridir?

A) Gülşen-i Raz B) Mantıku’t- Tayr C) Mesnevi D) Manevî E) Dehname

Soru 6:

Aşk mesnevilerinde ne tür olağanüstü masalsı unsurlar görülür?

A) Aşk mesnevilerinde görülen en yaygın motiflerden biri resmi görerek âşık olmama motifidir. B) Rüyada da hiç bir zaman resim görerek kahramanlar âşık olmazlar. C) Aşk mesnevilerinde zaman ve mekânın takdimi masalsı özellikler gösterir. D) Kahramanlar, birbirinden kopuk olan mekânlar arasında bir anda geçiş yapmazlar, E) Zaman son derece belirsizken mekân da olabildiğince geniş değildir.

Soru 7:

Mesneviler şimdiye kadar farklı biçimlerde sınıflandırılmıştır. Mevcut çalışmalardan yararlanarak XVI. yüzyıl mesnevilerini içeriklerine göre dört başlık altında toplayabiliriz. Aşağıdakilerden hangisi bu başlıklardan biri değildir?

A) Aşk ve Macera Mesnevileri B) Dinî ve Tasavvufi Mesneviler C) Tarihî ve Destanî Mesneviler D) Yerli ve Realist Mesneviler E) İran Kaynaklı Mesneviler

Soru 8:

Tevarih-i Âl-i Osman ve Âsafname adlı eserleri kaleme alan kişi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kemal Paşazade B) Hoca Sadettin C) Gelibolulu Ali D) Lütfi Paşa E) Selaniki Mustafa

Soru 9:

Lamiî Çelebi 1509'da kaleme aldığı ve karşılığında 30 akçelik maaş ve yevmiye bağlandığı eseri Hüsn ü Dil mesnevisini kime takdim etmiştir?

A) Kanuni Sultan Süleyman B) Yavuz Sultan Selim C) Vezir İbrahim Paşa D) II. Bayezit E) Serdefter İskender Çelei

Soru 10:

Hicr öltürdi mini anglasam irdi munça Dostlar yârdın ayrılmas idim ölgünçe Yukarıda Babür'ün kaleme aldığı gazelin diliçi çevirisi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ayrılık yordu beni, böyle olacağını anlasaydım , ölene kadar yardan kopmazdım. B) Yorgunum dostlar, keşke ölene kadar yardan ayrılmasaydım. C) Hicran beni öldürdü dostlar, bilseydim böyle olacağını yardan ayrılır mıydım? D) Ayrılık beni bıktırdı artık, yarimi artık bırakmam asla! E) Ayrılık beni öldürdü, böyle olacağını anlasaydım dostlar, ölene kadar yardan ayrılmazdım.

Soru 11:

"Eserlerini II. Bayezit adına tertip etmiştir. Anadolu ve Rumeli’de sancak beyliği görevlerinde bulunduktan sonra Edirne’de öldüğü bilinen şairin divanının yanı sıra İskendername, Leyla vü Mecnun, Hüsrev ü Şirin, Rıdvaniyye ve Mahzenü’l -Esrar ’dan oluşan hamsesi vardır." Yukarıda anlatılan şair aşağıdakilerden hangisidir?

A) Lamii B) Gelibolulu Ali C) Ahmed-i Rıdvan D) Şemsettin-i Sivasi E) Celili

Soru 12:

Bağdatlı Ruhi kaç yılında doğmuştur?

A) 1535 B) 1566 C) 1587 D) 1600 E) 1603

Soru 13:

Eserlerini II. Bayezit adına tertip eden XVI. yüzyıl hamse şairi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ahmed-i Rıdvan B) Taşlıcalı Yahya C) Lamiî D) Gelibolulu Âlî E) Şemsettin-i Sivasî

Soru 14:

Ahmed-i Rıdvan’ın ....' i 6308 beyitlik oldukça hacimli bir mesnevidir. Şair, eserini yazarken hem Nizamî’nin hem de Şeyhî’nin eserinden yararlanmıştır. Kimi olayları verirken Nizamî’ye kimilerinde ise Şeyhî’ye uymuştur. Şeyhî’nin planını, bir iki nokta dışında aynen uygulamıştır. Hatta mesnevi içindeki gazellerden çoğu ve terci-bent Şeyhî’ye naziredir. Sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yusuf u Züleyha B) Leyla vü Mecnun C) Hüsrev ü Şirin D) Vamık u Azra E) Cemşid ü Hurşid

Soru 15:

Gûy u Çevgân adlı mesneviyi de hem aşk hem de tasavvuf konulu mesneviler arasında saymak mükündür. Mesnevi, gûy ile çevgân arasındaki ilişkiye dayanır. Gûy, sevgiliyi sembolize ederken, çevgân ise onun tarafından eziyet edilip kovulan ama her seferinde tekrar sevgilisine dönen âşığı karşılar. Bu eser aşağıdaki şairlerden hangisine aittir?

A) Lamiî Çelebi B) Ârifî C) Feridüttin Attâr D) Cinanî E) Bursalı Rahmî

Soru 16:

Aşağıdakilerden hangisi düğünleri konu edinen eserlerin genel adıdır?

A) Şitaiyye B) Selimname C) İşretname D) Surname E) Sergüzeşt

Soru 17:

Lamii'nin mesnevi şekliyle Kerbela faciasını anlattığı eseri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hüsn ü Dil B) Salaman u Absal C) Şehrengez-i Mevazı-ı Şerife D) Mehabib-i Dil-firib-i E) Maktel-i İmam Hüseyn

Soru 18:

3 Nitekim şeyh-i pâk u kutb-ı zamân Ayagına akar su gibi cihân 4 Halk-ı âlem duâsına muhtâc Kubbeden var başında bir ulı tâc Verilen dizeler hangi eserden alınmıştır?

A) Vamık u Azra B) Gül ü Bülbül C) Salaman u Absal D) Cemşid ü Hurşid E) Şah u Geda

Soru 19:

"Bilgi vermeyi hedef alan ama bu işlemi bir üslup endişesi ve edebî incelikle yapmayı hedefleyen eserlerde kullanılır. Bu tarz eserlerde benzetmeler, alıntılar, mecaz, istiare ve seci gibi sanatlar yer alır. Bunlar, dili ve üslubu ağırlaştırmaktadır." Yukarıda anlatılan üslup aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bedii Üslup B) Şifahi Üslup C) İlmi Üslup D) Resmi Üslup E) Nesir Üslubu

Soru 20:

Aşağıdakilerden hangisi Bursalı Lamiî’nin mesnevileri arasında yer almaz?

A) Leyla ve Mecnun B) Vîs ü Ramin C) Şem ü Pervane D) Gûy u Çevgân E) Edhem ü Hüma