XVI. Yüzyıl Türk Edebiyatı

Yanıt Açıklaması: Bakî İstanbul'da doğmuş ve büyümüştür.

Yanıt Açıklaması: Kanunî devrinde (1520-1566) Zatî’den sonra saray çevresinde saygın bir şair olarak ilgi gören Hayalî’nin adı Mehmet, lakabı ise Bekâr Memi’dir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Divan şairleri meyhane ile tekke arasında benzerlik ve geçişkenlik kurarak, kendinden geçmenin iki farklı mekanı arasında kurulan ilişkiden dolayı tasavvufi yorumlar üretmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Medrese eğitimini tamamlayınca Gelibolu ve İstanbul’da müderris olarak uzun süre görev yapan Nevî, III. Murat tarafından şehzade hocası olarak görevlendirilir. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Kanunî devrinde el üstünde tutulan Bakî’nin hayatı daha sonraki üç hükümdar, yani II. Selim, III. Murat ve III. Mehmet devirlerinde inişli çıkışlı bir seyir izledi. II. Selim’e tahta çıkışını tebrik maksadıyla bir cülusiye takdim eden şair, umduğu caizeyi alamadığı gibi sebepsiz yere Murat Paşa Medresesi müderrisliğinden de azledildi (görevinden alındı).

Yanıt Açıklaması: Hayalî"nin şiirleri biçim ve söyleyiş bakımından mükemmel değildir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap E seçeneği olan bilinm ve sanatın gelişimi için sorumluluk üstlenmeleri seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Babür Şah Çağatay edebiyatının XVI. yüzyılda yetişen en önemli temsilcisidir.

Yanıt Açıklaması: Zatî onun bir beytini tazmin edip gazel hâline getirdi. Normalde genç şairler ustaları tazmin ettiği için bu davranış, şairler arasında şaşkınlık uyandırdı. Ancak Zatî, “Bakî gibi bir şairin şiirini almak ayıp değildir” diyerek ona duyduğu güveni belirtti.

Yanıt Açıklaması: Divan şairlerinden hiçbiri Fuzulî kadar aşkı derinden duymamış ve duyuramamıştır. Fuzulî’de aşk, sadece bir duygu değil, adeta varlık sebebidir. “Aşk imiş her ne var âlemde” dizesiyle bunu ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Tanrı aşkını konu edinen, Tanrıyı övmek, ona yalvarmak için yazılan, söylenen ilahilerdir. Özel bir ezgiyle okunurlar. İlahîler tarikatlara göre türlü adlar alır: Mevlevîlerde âyin, Bektaşîlerde nefes, Gülşenîlerde tapuğ denir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Manevî, İbrahim Gülşeni'nin eseridir.

Yanıt Açıklaması: Fuzulî’nin haklı şöhretine rağmen hayat hikâyesinin ayrıntıları fazla bilinmez. Osmanlı şair tezkirelerinde onun hakkında verilen bilgiler oldukça sınırlıdır. Bunda Fuzulî’nin hayatı boyunca Bağdat ve Kerbela çevresinde yaşaması, İstanbul’a hiç gelememesi, yani biraz gözden ırakta kalması etkili olmuştur.

Yanıt Açıklaması: doğru cevap Kanuni Süleyman olacaktır.

Yanıt Açıklaması: Şiirlerinde “Hatayî” mahlasını kullanan şair, XVI. yüzyıl Azeri sahasının Fuzulî’den sonraki en önemli şairi sayılan Şah İsmail’dir.  Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Gülşenî tekkelerindeki merasimlerde Türkçe tapuğların okunması gelenek hâline gelmiştir. Gülşenî’nin soyundan gelen sufilerin ve onun takipçisi olan şairlerin gördüğü ilgi, Türkçenin Gülşenî çevrelerinde yaygın bir biçimde kullanımına olanak hazırlamıştır. Gülşenî, hem bir şair hem de mutasavvıf olarak sadece yaşadığı muhitte değil, XVI. yüzyıldan sonra Anadolu ve Rumeli’de takipçilerini yetiştirmiştir. Gülşenî çevrelerinde şiir ve musiki iç içe gelişimini sürdürmüştür.

Yanıt Açıklaması: Kesin olmamakla beraber Fuzuli'nin Kerbela'da öldüğü düşünülmektedir.

Yanıt Açıklaması: III. Mehmet, sanata ve sanatçıya büyük ilgi gösteren bir padişahtı. Devrinde özellikle plastik sanatlar alanında bir zirve yaşandı; büyük tarihçiler, sanat adamları yetişti. Aynı zamanda Adnî mahlasıyla şiirler yazdı.

Yanıt Açıklaması: Dilberâ bu derdüme dermân idersen vaktidür Bu fakîr üftâdeye ihsân idersen vaktidür Diliçi çevirisi: Ey sevgili! Bu derdime derman edersen tam zamanıdır. Bu yoksul düşküne iyilik etmek istersen şimdi yeridir.

Yanıt Açıklaması: Tazmin: Bir şairin, başkasına ait bir mısra yahut beyti alıp kendi şiirinde aynen kullanmasına tazmin denir.