Halk Masalları

Yanıt Açıklaması: Alan Dundes’ın doku, metin ve bağlam olarak bahsettiği yapıyı göz önünde bulundurarak masalları hem yazılı hem sözlü hem de gösterime dayalı olan, yüzyılların süzgecinden geçerek günümüze kadar gelen anlatı ve anlatma geleneğinin önemli bir parçası olarak tanımlamak gerekir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Stith ompson’ın yaptığı bu masal tanımı tipik bir biçimde dönemin dünya görüşünü yansıtmaktadır. Her şeyden önce bu tanım, masalı yalnızca bir metinden ibaret görmekte motif, epizot, tip gibi kavramları ön plana çıkarmaktadır. Tıpkı diğer çağdaşları gibi ompson da masalın belli bir mekân ve belirli karakter yapılarından yoksun olduğunu söyleyerek bağlam merkezli yaklaşımlardan uzak olduğunu göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Alan Dundes’in önerdiği kum saati metaforu; mit, efsane ve masalı ayırt etme ve türler arası ilişkiyi anlama açısından yararlı görünmektedir.

Yanıt Açıklaması: Anı büyük ölçüde yazılı metinlerden oluşmaktadır. Ayrıca doğa üstü unsurlara genellikle yer verilmemektedir.

Yanıt Açıklaması: Farklı bir dünya: erken veya diğer zamanda geçer. Cevap C şıkkıdır

Yanıt Açıklaması: Kum saati benzetmesi, masallların oluşmasından sonra farklı zamanlarda gelişmesine gönderme yapmaktadır.

Yanıt Açıklaması: 1. Metnin yaratım ve aktarım bağlamı özellikleri 2. Metnin şekil ve yapı özellikleri 3. Metnin içerik ve konu özellikleri 4. Metnin işlev özellikleri Bu dört temel dinamiğe göre halk bilgisi türlerini tanımlamak mümkündür.

Yanıt Açıklaması: Bir durumun motif olabilmesi için doğa üstü durumlarda olduğu gibi, olağan dışılıklar barındırması gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Masallar, genellikle “öğrenilen geçmiş zaman” (-mişli geçmiş zaman) ile anlatılır. Bazı masallarda geniş zaman kullanıldığı da görülebilir.

Yanıt Açıklaması: Sözlü kültüre ait ürünler ve yaratımlar, içinde bulundukları çevresel ve sosyal dinamiklere göre sürekli değişir ve yeni duruma uyum sağlar. Sözlü kültürün önemli türlerinden biri olan masalların da bu nedenle herkes için geçerli bir tanımını yapmak zordur.

Yanıt Açıklaması: Türkyılmaz bilmeceye benzer ifadelerin yer aldığı masalların ilk örneklerine, Beydeba tarafından M.Ö. I. yüzyılda kaleme alındığı tahmin edilen ve fabl türünün ilk ve en önemli örneği sayılan "Kelile ve Dimne" de rastlanıldığını belirtir ve 1960 yılında Bakü’de yayımlanan bir Kelile ve Dimne tercümesinde “Tacir Ehvalatı” adıyla, 1944 yılında ülkemizde çevrilen tercümesinde “Kudurmuş Fil ve Adam Hikâyesi” adıyla geçen hikâyeleri sembolik ifadelerin ve mitolojik unsurların yer aldığı ilk örnek olarak yorumlar.

Yanıt Açıklaması: Bauman’a göre tür önceleri terimsel olarak sınıflama anlamında kullanılmıştır; bununla amaçlanan ise şiir, destan, nutuk, hitabe gibi edebî, folklorik veya birbirleriyle bağlantısız kategorilerin düzenlenmesidir. Ayrıca yazar günümüzün bakış açısında tipolojiden ziyade iletişim pratiklerine yönelmenin temel olduğunu vurgular ve buna göre de türün sunum, üretim ve yorumunun yönlendirici bir çerçeve çalışması olduğunu ileri sürer (Bauman, 2013: 109). Bauman’ın burada anlatmak istediği, ilk zamanlar birbirinden farklı folklorik ürünlerin tasnifi için kullanılan tür kavramının aslında yalnızca bir sınıflama aracı olmadığıdır. Yazar burada tür kavramının artık üretim ve yorum biçimlerinin yalnızca tipolojik tasniflerden oluşmadığını; gösterime, canlandırmaya, bağlama ve türler arası geçişlere dayalı bir anlayışa yöneldiğini anlatmak istemektedir. Görüldüğü gibi bir tür olarak masal, folklor araştırmaları tarihinde başlangıçta yazılı bir metin olarak kabul görmüş ve yıllar geçtikçe onun yazılı ve sözlü olduğu kadar gösterime dayalı bir tür olduğu fark edilmiştir. Tüm maddeler Richard Bauman’ın tür kavramını açıklayan ifadeleridir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Nesir anlatıyı önerir. Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Masalcı monotonluğu önlemek için masalının anlatım dilini değiştirebilir. Bazen geçmiş zaman bazen de şimdiki zaman kullanır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Metin Ekici, halk bilgisi türü tanımlanırken bu türün içinde yer alan metinlerin kullanımının yanında, bu metinlerin yaratıldığı bağlam ve bağlamı oluşturan unsurların da kullanıldığını aktarır. Ekici’ye göre bağlamı ve bağlam içinde oluşan metni ya da bu metinleri oluşturan grubu tanımlamaya yönelik çalışmalarda A, B, C, D şıklarındaki dinamiklerden hepsini  dikkate almak gerekmektedir

Yanıt Açıklaması: Masalları anlatı ve anlatma geleneği olarak adlandırmamızın iki nedeni bulunmaktadır. Öncelikle masallar yüzyıllarca hem yazılı hem de sözlü edebiyatın yani anlatıların önemli bir bölümünü oluşturmuştur. Ama aynı zamanda masal gösterime dayalı bir türdür ve bu nedenle de anlatma sanatı olarak rahatlıkla tanımlanabilir. Masallar hem sözlü hem de yazılı kaynaklar aracılığıyla bugüne ulaşmıştır. Günümüze kadar ulaşırken de pek çok farklı türle etkileşim içine girmişlerdir. Masallar; mit, efsane, destan, hikâye, bilmece, tekerleme, mani gibi diğer türlerle de ilişki içindedir. V. madde dışında hepsi masalın anlatı ve anlatma geleneği olmasının nedenleridir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Richard Bauman’a göre tür, önceden terimsel olarak sınıflama manasında kullanılmışsa da “gelenek hâline gelmiş bir sunum şekli”ni ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Bascom, türsel ayrımları yapmak için belirli anahtar sözcükler seçmiştir. Bunlar; söz konusu türe inanılıp inanılmadığı, anlatının zamanı, yeri, kabul ediliş tavrı ve anlatının temel karakterleridir.

Yanıt Açıklaması: Rigveda: Hinduizm’in kutsal metinleri olan Vedalar’ın ilk bölümü. Şehname: Firdevsi’nin eski İran efsaneleri üzerine kurulu manzum destanıdır. Homeros: Antik çağda yaşamış İyonyalı ozan. Batı edebiyatının ilk büyük eserleri kabul edilen İlyada ve Odysseia destanlarının yazarı veya derleyicisi olduğu kabul edilmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Masalların işlevlerinden birisi de Eğlenmek, eğlendirme ve hoşça vakit geçirmeyi amaçlar. Doğru cevap A'dır.