Halk Masalları

Yanıt Açıklaması: Tarihî Coğrafi Fin kuramında masalların araştırılmasında coğrafi sınırlamanın önemine vurgu yapılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bu plaklarda yer alan masalların adları şu şekildedir: İyilik Kazanır, Kurnaz Tilki ile Akıllı Horoz, Tılsımlı Altınlar, Yaramaz Tavşan, Tekir ile Bıdık, Altın Yumurta, Sihirli Davul, Kınalı Kuzu, Akıllı Pire, Tonton Sıpa, Parmak Çocuk, Yaralı Kuş.

Yanıt Açıklaması: Geleneksel masal anlatıcıları masallarını sonlandırırken ‘‘gökten üç elma düştü’’ ‘‘biri bana, biri bu masalı anlatana, biri de size’’ ifadelerini kullanırlar. Bununla amaç masalla birlikte bir hayal dünyasına seyahat eden dinleyiciyi gerçek dünyaya geri çağırmaktır.

Yanıt Açıklaması: Sözleşmenin, temel amaçları , somut olmayan kültürel mirası korumak, somut olmayan kültürel mirasa saygı göstermek, ulusal, uluslararası düzeyde duyarlılığı arttırmak, bu konuda iş birliği ve yardımlaşmayı sağlamak olarak temel amaçlar belirtilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Somut olmayan kültürel mirasın en önemli alanlarından biri de dil yoluyla aktarılan sözlü¨ kültür ürünleridir. Söz, geleneği kuşaktan kuşağa aktaran güçlü¨ bir araçtır. Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi’nin “Sözlü¨ Gelenekler ve Anlatımlar” başlığı ile kast edilen sözlü¨ kültür yoluyla kuşaktan kuşağa aktarılan masal, destan, hikâye, ninni, bilmece, deyim, atasözü¨, alkış, kargış, efsane, fıkra, ağıt gibi ürünlerdir. Müzede bu sözlü¨ ürünler, ilgili bölümler içerisinde gelen ziyaretçilere canlı performans yöntemi ile anlatılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Türk sinemasında Keloğlan serisi ve son yıllarda çekilmiş olan birkaç örnek dışında masaldan beslenen film sayısı yok denecek kadar azken Amerikan sinemasında ise bu sayının bir hayli fazla olduğu görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Tarihi coğrafi fin  kuramın temel eserleri arasında şunlar bulunmaktadır: Kaarle Krohn, “Halk Bilimi Yöntemi” (1926) • Axel Olrik “ Halk Anlatmalarının Epik Yasaları” (1909)• Antti Aarne “Masalların Tip Kataloğu” (1910)• Stith ompson “Masal Tip Kataloğu”(1928)• Stith ompson “Halk Edebiyatının Motif İndeksi” (1968)

Yanıt Açıklaması: Walter Benjamin ‘‘Hikâye Anlatıcısı: Nikolay Leskov’un Eserleri Üzerine Düşünceler’’ adlı makalesinde hikâye anlatıcısının beslendiği kaynağın ağızdan ağıza aktarılan deneyim olduğunu vurgular ve hikâye anlatıcılarını iki farklı grupta ele alarak ya yerleşik bir çiçiye ya da ticaret yapan bir denizciye benzetir.

Yanıt Açıklaması: Masal anlatıcısının özelliklerine değinen Linda Dégh, sözlü kültürü yaymak için gerekli faktörlerden birinin hafıza yani ezber olduğunu söyler. Dégh, masalcının pek çok masalı hafızasında tutabilmesi gerektiğini ve repertuarının kişisel bölümlerini uzun süre hafızasından anlatabilmesi gerektiğini söyler. Dégh ayrıca, masalcının en önemli erdeminin masalını değiştirmeden hafızasında tutmak olduğunu aktarır.

Yanıt Açıklaması: Sakaoğlu masalın herkes tarafından anlatılmayacağını, tüm masalları bilmenin ayrı bir şey iyi bir masal anlatıcısı olmanın ayrı bir şey olduğunu söyler. Sakaoğlu masalcının anlatışında bir açıklık ve devamlılık olması gerektiğini, bu açıklık ve devamlılığı iyi becerebilen bir masalcının bile bazı zamanlar zorlanacağını, bu zor zamanlarda ise formeller gibi yardımcı unsurların devreye gireceğini ve masalcının bir şekilde anlattığı masalı sürdüreceğini söyler.

Yanıt Açıklaması: Bağlamsal kuram, folklorik unsurları donuk ve geçmişte kalan yönleriyle değil dinamik biçimleriyle incelemeyi tercih etmiştir. Özellikle masallar söz konusu olduğunda anlatıcı, anlatılan ortam ve dinleyicilerin masalla ilişkisi göz önüne alınmaya başlanmıştır. Bağlam terimi içinde birçok unsuru barındırır ve oldukça kapsamlıdır. Dolayısıyla bağlamsal kuram metni doğal çevresinden, metni icra eden kişiden ve onu dinleyenlerden ayırmayarak bütünsel bir ilişkiler ağı öngörür. Yani dinleyici ile anlatıcı arasında, anlatıcı ile anlatılan mekân ve zaman arasında, dinleyiciyle dinlediği masal arasında birbirini tamamlayan bir bağ bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Ben Amos’a göre bireysel boyut, toplum içinde büyüyen kişinin halk bilgisini kullanırken değişen kimliğini temsil eder; sosyal boyut iletişim olgularındaki ve her birey tarafından bilinen ve her bireye açık olan halk bilgisi yaratmalarındaki farklılığı vurgular; bu seviyelerden her birinde kişiselliğin artışı söz konusudur. Sözel boyut ise hayali gerçeklik de dâhil olmak üzere herhangi bir gerçeklik olgusu özelliğinin sözel türlere dönüştürülmesini anlatır.

Yanıt Açıklaması: Jung’un bahsettiği dört arketip şunlardır: 1. Anne Arketipinin Psikolojik Yönleri 2. Yeniden Doğuş Üzerine 3. Masallarda Ruhun Fenomenolojisi Üzerine 4. Hilebaz Figürünün Psikolojisi Üzerine Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Kültürün ulusal ve uluslararası düzeyde bireylere ulaştırılması noktasında önemli bir görev de üstlenen İnternet, özellikle toplumsal hayatta bireylerin çeşitli sosyal ihtiyaçlarını gidermek için sık sık başvurdukları önemli bir kaynaktır. İnternetin bu işlevi, toplumsal ihtiyaçlarını yani geleneklerini yerine getirmekten yoksun kentli kesim için yeni bir icra ortamı sunmaktadır. Bu noktada Laura Solanilla’nın İnternetin kültürel mirasın aktarımındaki rolü için söylediklerini hatırlamakta fayda vardır. Solanilla, İnternetin eğitim düzeylerinden ya da coğrafi mesafelerin yarattığı zorluklardan ötürü geleneksel müze, kütüphane ve arşiv kaynaklarına ulaşamayan kesimlere alternatif bir erişim yolu sunarak kültürel mirasın daha küresel bir anlamda yaşatılmasına yardımcı olabildiğini söylemektedir.

Yanıt Açıklaması: Tarihi-Coğrafi Fin Kuramının temel kavramları; Ur-form, Motif, Oikotypes. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: En önce sözlü kültürde var olmuş, sonrasında yazılı kültüre aktarılmış, ardından radyoda kendine yer bulmuş ve nihayetinde sinema filmi olarak karşımıza çıkmış olan Keloğlan masallarının bu yolcuğu bir türün sözlü kültürden kültür endüstrisine yaptığı yolculuğa örnektir.

Yanıt Açıklaması: b,c,d,e şıkları tarihi coğrafi fin kuramcılarıdır. Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Yapısal Kuramda, kahramanların değişmesine karşın masallarda fonksiyonlar açısından ortaklıklar olabileceği yaklaşımı söz konusudur.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de masallara toplumsal cinsiyet bağlamında yaklaşan araştırmacılardan Evrim Ölçer Özünel, Masal Mekânında Kadın Olmak adlı eserinde masalların toplumsal cinsi­yete bağlı kodlarını çözümlemiştir. Konu Özünel’in kitabından özetlenebilir. Toplumsal cinsiyet rollerinin dağılımı kültürel kodların çözülmesini gerektirir. Masal metinleri top­lumsal cinsiyet rollerinin dağılımına dair ciddi ipuçları barındırır. Bu ipuçları feminist kuramcıların dikkatini çekmiş ve masallarla ilgilenmeye başlamışlardır. Feminist hareket, 18. yüzyılın sonlarında “kadın haklarının savunulması” düzleminde filizlenmiş ve giderek yaşamın her alanında kadının “kendi sözü”nü açığa çıkartmayı hedefleyen bir anlayışa dönüşmüştür.

Yanıt Açıklaması: Kırmızı Başlıklı Kız Masalında, belirtilen yaklaşımı savunan psikanalitik kuramcı Erick Fromm’dur.