Halk Hikayeleri

Yanıt Açıklaması: Dede Korkut hikâyelerinde üç deliden söz edilmekte olup bunlar, Deli Dündar, Deli Karçar, Deli Dumrul’dur. Kahramanlara verilen deli sıfatının yiğit, bahadır, kahraman anlamına geldiğini de burada hatırlatmakta yarar vardır.

Yanıt Açıklaması: Meddah Hikâyesi Halk Hikâyesi 1. Bu tür hikâyelerin konusu gerçekçidir. 2. Anlatıcıları profesyonel birer sanatçı gibidir. 3. Anlatmalarda süs unsuru yok denecek kadar azdır. 3. Anlatılanlarda süsleyici tasvirler vardır. 4. Hikâyelerin geniş bir kahraman kadrosu vardır. 5. Hikâyelerde şehir kültürünün ağırlığı 6. Mitolojinin izleri yok denecek kadar azdır. 7. Meddahın aksesuarı mendili ve sopasıdır. 8. Meddah hikâyeleri genelde şiirsizdir.

Yanıt Açıklaması: Şenlik, Türk edebiyatına yüzlerce şiirin yanı sıra üç de güzel hikâye kazandırmıştır. Şiirleri arasında koşma, destan ve sicillemeleri yeniliklerle doludur. Çıldırlı Âşık Şenlik’in hikâyeleri ve hikâyeciliği üzerinde Ensar Aslan bir doktora tezi hazırlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Büyüklerin şiirlerini ve başkalarının manzum olarak yazdıkları sözlerini okuyanlar ve halka yararlı olanlar. Bunlar olmazlarsa, değerli sözlerin yararı halka ulaşmaz. Bunlara râvî denilir ve meddah sayılırlar.

Yanıt Açıklaması: Kirmanşah hikâyesinde dikkatimizi çeken bir başka kahraman Koca Arap ’tır. On dört bin atlı askeri olan Koca Arap bölgeye hâkim olan bir güçtür. Onun kalelerinin ya­kınından hiç kimse geçememektedir. Ayrıca onun Köroğlu’nun koçaklarından olması masal kaynaklı bir hikâyenin destan motifleriyle süslenmesinden başka bir şey değil­dir. Tüyü bitmemiş Kirmanşah’ın onu güreşte yenmesi ve ödül olarak atı Karakaytaz’ı alması hikâyedeki at kültürünün önemini göstermesi bakımından önemlidir. Hikâye bu yönüyle de destana yaklaşmaktadır. Türk destanlarında karşılaştığımız atlar (Ma­nas: Akkula, Battalgazi: Aşkar, Hazreti Ali: Düldül) ile Karakaytaz arasında hiçbir fark yoktur. Kirmanşah’ı alplığa taşıyan unsur da bu atın sırtından geçmektedir. Doğru cevap C’ dir.

Yanıt Açıklaması: Köroğlu’nun ideolojisini vurgulamada halk hikâyesi anlatıcıları ve araştırmacıların şu noktalar üzerinde yoğunlaştığı görülmektedir: Fakiri, fukarayı incitmeme. Zenginden alıp fakirlere dağıtma. Köroğlu arşını ile bezirgânların mallarını dağıtma. Çiftçilerin hamisi olma.” -”Gariplere yardım etme.”dir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye'de konu ile ilgili önemli tasniflerden birini yapan Duymaz, "Nevruz Bey Hikâyesi" adlı çalışmasında Türk dünyasının genelini göz önüne alarak bir tasnif yapmıştır. Buna göre, "konuları bakımından halk hikâyeleri" kendi içinde "aşk hikâyeleri" (Âşık Garip, Kerem ile Aslı, Arzu ile Kamber vb.); "kahramanlık hikâyeleri" (Köroğlu Kolları); "aşk ve kahramanlık hikâyeleri" (Şah İsmail, Elif ile Mahmut, vs.) olarak sıralanırken; "coğrafi yayılışları bakımından halk hikâyeleri" ise "Anadolu’da bilinen halk hikâyeleri" (Kozanoğlu, Sümmani ile Gülperi, vb.); "Türk dünyasının bir bölümünde bilinen halk hikâyeleri (Çora Batır, Kozı Körpeş ile Bayan Sulu, vb.) ve "Türk dünyasının genelinde bilinen halk hikâyeleri" (Köroğlu, Tahir ile Zühre vb.) olarak ayrılmaktadır. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Kahramanın babası bir köylüdür.

Yanıt Açıklaması: Dede Korkut, Oğuzların akıl hocasıdır. O, Oğuz kavminin sorunlarını çözer, yeni doğan çocuklara ad verir, evlenmek isteyenleri evlendirir. O aynı zamanda kopuzun bulucusu ve ozanların piridir. Her hikâyenin sonunda yapılan şenliklerde kopuz çalar, destanlar söyler.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Tahir ile Zühre hikâyesi Rusça, İngilizce ve Almanca’ya çevrilmiştir. Son yıllarda bir operanın konusu olmuş ve filmi de yapılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Bekir Çobanzade, 1936 yılında yazdığı bir makalesinde 13. hikâyenin Leningrad Şarkıyat Enstitüsündeki yazmalar arasında bulunduğundan söz etmektedir. Ancak sözü edilen yazmanın son durumu hakkında bilgimiz yoktur.

Yanıt Açıklaması: Bedestanî Halil Efendi, IV. Murat döneminin sayılı zenginlerinden olup artık ticareti bırakmış, İbrahim Bey adlı arkadaşıyla dostluk etmektedir. Ölümünden sonra, güzellikte eşi bulunmayan oğlu Süleyman’ın etrafını çeviren birtakım serseriler onun bütün servetini kısa zamanda meyhane ve eğlence yerlerinde bitirirler.

Yanıt Açıklaması: Muhan Bali

Yanıt Açıklaması: Halk anlatmalarında bir metnin farklı anlatmalarına verilen ad; eş metine varyant denir.

Yanıt Açıklaması: Türklerin doğum, evlenme ve ölüm âdetleri, antları, çocuk oyunları, halk hekimliği ve halk baytarlığı, vb. konularda başvuracağımız ilk kaynakların başında Dede Korkut hikâyeleri gelir.

Yanıt Açıklaması: Halk hikâyesi anlatmaya başlamadan önce söylenen mensur ve manzum parçalara verilen ad "Peşrov" olarak bilinir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye, Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan, Balkanlar ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde bilinen hikâyenin sözlü ve yazılı kaynaklarda çok sayıda anlatması vardır. Gerek hikâyede görülen coğrafî saha (Hint, Yemen, vb.) gerekse bazı motifler yönünden (devlerle savaş, göze kuş tüyünün sürülmesiyle görmeye başlanılması, vb.) Şah İsmail hikâyesinin masal kaynaklı olduğunu söyleyebiliriz (Hikâyenin bir örneğin için bkz. Ek: Metin 8).

Yanıt Açıklaması: Hikâyelerin geçtiği coğrafi alan Hazar Denizi’nin doğusu ve batısıdır.

Yanıt açıklaması yok