Halk Hikayeleri

Yanıt Açıklaması: XXI. yüzyılda teknolojinin ilerlemesiyle birlikte meddahlık kendisine yeni alanlar bulmakta ve televizyonlar aracılığıyla çok geniş kitlelere ulaşabilmektedir. Günümüzde bu işi yapanlar arasında; Cem Yılmaz, S¸ahan Gökbakar, Beyazıt O¨z­ türk, Ata Demirer, Yılmaz Erdoğan, Ferhan S¸ensoy, vb. sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: Kutadgu Bilig

Yanıt Açıklaması: Yaralı Mahmet hika^yesi, daha çok masallarda rastladığımız geceleyin ortaya çıkarıldığı zaman etrafı aydınlatan “çamçırak” taşlarının Bağdat’tan alınarak İstanbul’a getirilmesi konusu etrafında oluşmuştur. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Köroğlu destanının halk ağzından ilk derlenmeleri, on dokuzuncu yüzyılda başlar. İ. Şopen XIX. yüzyılda Azerbaycanlı bir âşığın ağzından dinlediği destanını konusunu, Rusça’ya tercüme edip yayımlar. 1840’lı yıllarda A. Chodzko adlı Polonya asıllı bir Rus Azerbaycan ve Türkmen vadilerini dolaşarak on üç hikâyelik ilk önemli Köroğlu destanı metnini tespit eder ve Rusça’ya tercüme ederek bastırır.

Yanıt Açıklaması: Dede Korkut Kitabı’ndaki ilk hikâye Dirse Han Oğlu Boğaç hikâyesidir. Hanlar Hanı Bayındır Han’ın düzenlediği toy sırasında oğlu kızı olan ak çadıra, kızı olan kırmızı çadıra, oğlu kızı olamayan kara çadıra oturtulur. Toya davet edilen beylerden birisi de Dirse Han’dır. Dirse Han’ı karşılayanlar onu kara çadıra oturturlar, altına kara keçe sererler, önüne kara koyun yahnisi korlar.

Yanıt Açıklaması: Karaca Oğlan hikayesinde problemlerin çözümünde hakemlik görevini üstlenen kahve sahibi Murat Paşa ise Dedem Korkut gibidir.

Yanıt Açıklaması: Halk Hikâyeleri ve Halk Hikâyeciliği adlı eserinde biraz da halk hikâyeleriyle ilgili tasnifinden yararlanarak, konuyu dört ana başlık altında değerlendiren Pertev Naili Boratav’dır. Boratav’ın sınıflandırmasına göre halk hikâyeleri “yaşanmış olaylar”, “âşıkların hayatları etrafında oluşan hikâyeler”, “Köroğlu menkıbeleri ve bu tipteki diğer menkıbeler” ve “klasik manzum hikâyeler” biçiminde tasnif edilmiştir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Yaralı Mahmut hika^yesi sadece Türkiye’de bilinmektedir. Doğru cevap A' dır.

Yanıt Açıklaması: Köroğlu hikâyelerinin batı anlatmalarında gördüğümüz abıhayatın (üç köpük) içilmesi Bingöl ilimizin adına bağlı olarak anlatılan efsane Köroğlu ile ilişkilendirilmektedir. Üç köpüğün Köroğlu’na verdiği meziyetler, ölümsüzlük, kahramanlık ve âşıklıktır.

Yanıt Açıklaması: Halk hikâyeleri içinde rastlanabilecek edebî ürünler şunlardır: Masal, efsane, dua ve atasözü. Bu nedenle yanıt D'dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Aşık Mıktat.Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Greimas’ın Göstergebilim Yöntemi Filiz Kırbaşoğlu tarafından “Köroğlu Destanı’nın Özbek Varyantları Üzerine Bir Araştırma” adlı çalışmasına uygulanan hikaye inceleme yöntemidir.

Yanıt Açıklaması: Tahir ile Zühre hikâyesini diğer halk hikâyelerinden ayıran en önemli tarafı Tahir’in Nil'e atılmasıdır. Zühre’nin babası olan Padişahın askerleri onu sandığa koyarak Nil Nehri’ne atarlar, ama Tahir Göl Padişahı’nın kızları tarafından kurtarılır. Diğer seçeneklerde verilen özelliklere başka hikayelerde de rastlarız.

Yanıt Açıklaması: Hikâyenin bibliyografyası Saim Sakaoğlu ve Ali Berat Alptekin tarafından hazırlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Tayyarzade, Cevri Çelebi, Sansar Mustafa, Hançerli Hanım, Tıf­lî ile İki Biraderlerin Hikâyesi adlarıyla bilinen hikâyelerin tamamı IV. Murat döneminde İstanbul’da oluşmuştur.

Yanıt Açıklaması: Köroğlu’nun dünya üzerine mezarı yoktur. Ölümsüzlük suyunu içen Köroğlu aramızda yaşamaya devam etmektedir. Bu yüzden Doğu Anadolu âşıkları âşık fasıllarının başında ve sonunda Köroğlu’ndan parça okumayı alışkanlık hâline getirmişlerdir.  Böylece Köroğlu’nun, yaşatılması istenmektedir. Hikayeye göre koçaklarının ölümüne çok üzülen Köroğlu ailesiyle birlikte Şam’a göç etmiştir. Orada evlenme vaadinde bulunduğu Benli Döne’nin intiharından sonra oğluna ailesini de alıp Dağıstan’a gitmesini ve kendisini aramamasını söylemiştir. Sazının sesinin ise Kırklar Dağ’ında yankılandığı söylenir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Padişahı muhteşem bir saray yaptırır. Sarayı gören herkes mükemmel olduğunu ancak şamşırak taşlarının getirilmesiyle daha da güzelleşeceğini söylerler. Padişah, sözü edilen taşların Gence Padişahı’nda olduğunu öğrenince tellallar çağırtır ve taşları getirene dünyalığını vereceğini söyler. Padişahla görüşen Mahmut emrine verilen ordu ve babasının arkadaşının rehberliğinde Gence’ye doğru yola çıkar ve elçi vasıtasıyla, Gence Padişahı’na şamşırak taşlarını vermesini, yoksa taş üstünde taş koymayacağını bildirir.

Yanıt Açıklaması: Kandehar’a geldiğinde S¸ah İsmail’in annesi, gelinlerini görünce kıskanır ve kocasından S¸ah İsmail’i öldürmesini ve gelinleri ile evlenmesini ister. Doğru cevap D' dir.

Yanıt Açıklaması: Kam püre Oğlu Bamsı Beyrek Günümüzde, Hazar Denizi’nin doğusunda ve batısında Bamsı­Beyrek,Tepegöz ve Deli Dumrul hikâyeleri sözlü kaynaklarda anlatılmaya devam etmektedir.