Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı 1

Yanıt Açıklaması: Edebiyatımızda edebi roman dendiği zaman akla ilk gelen isim Namık Kemal’dir.

Yanıt Açıklaması: Diyojen ve Hayal siyasi mizah dergisidir. Mecmua-i Fünun ve Mecmua-i Ülum bilim dergisidir.

Yanıt Açıklaması: Türk kültür ve edebiyatında; tiyatronun metne dayalı bir biçimde ve oyuncuların diyaloglarının önceden yazılarak belirli kurallar içinde oynanması, ilk kez Tanzimat Dönemi’nde gerçekleşir.

Yanıt Açıklaması: Namık Kemal, Magosa’da yazdığı bu eserinde Ziya Paşa’nın Harâbât adlı üç ciltlik antolojisini ve bu antolojinin mukaddime kısmını eleştirir. Harâbât’ın birinci cildi çıktığı zaman Tahrib-i Harâbât’ı kaleme alarak itirazlarını dile getiren Namık Kemal’e göre, Ziya Paşa siyasi ve edebî tutumundan vazgeçmiştir ve Sultan Aziz’in gözünde kaybettiği itibarını yeniden kazanmak için Harâbât aracılığıyla ona kasideler yazarak bağlılığını bildirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Türk edebiyatında ilk eleştirmen olarak gösterilen Namık Kemal’in eleştirel düşüncelerini içeren eserleri şunlardır: “Lisân-i Osmânî’nin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülâhazâtı Şâmildir”, “Bahâr-ı Dâniş Mukaddimesi”, İrfan Paşa’ya Mektup, Mes Prison Tercümesi Üzerine Muâheze, Tahrib-i Harâbât, Ta’kib, “Son Pişmanlık Mukaddimesi”, “Celal Mukaddimesi”, “Tercüme-i Hâl-i Emir Nevruz Mukaddimesi”, Mikro Mega Tercümesi Muâhezesi. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Namık Kemal, Magosa’da yazdığı bu eserinde Ziya Paşa’nın Harâbât adlı üç ciltlik antolojisini ve bu antolojinin mukaddime kısmını eleştirir. Harâbât’ın birinci cildi çıktığı zaman Tahrib-i Harâbât’ı kaleme alarak itirazlarını dile getiren Namık Kemal’e göre, Ziya Paşa siyasi ve edebî tutumundan vazgeçmiştir ve Sultan Aziz’in gözünde kaybettiği itibarını yeniden kazanmak için Harâbât aracılığıyla ona kasideler yazarak bağlılığını bildirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti’nde Türkçe basılan ilk gazete 1831’de çıkarılır.

Yanıt Açıklaması: Roman türünün asıl gelişme göstermesi ve atılım yaşaması 19. yüzyılda olur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Namık Kemal’in Türk edebiyatında ilk tarihî roman özelliğini taşıyan Cezmi (1880) adlı eseri iki cilt olarak planlanmış, ancak ikinci cildi yazılamamıştır. Cezmi, konusunu XVI. yüzyılda II. Selim döneminde başlayıp aralıklarla yarım yüzyıl kadar devam eden Osmanlı-İran savaşlarından alır.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat birinci kuşak edebiyatının genel ilkesi olan toplum için sanat görüşü tiyatro türü için de geçerlidir. Dönem sanatçıları bu ilkeden hareketle eserlerini verirler. Bu nedenle eserlerin konuları genellikle sosyal mesaj içeriklidir. Eserlerin genelinde toplumsal yapının aksayan tarafları eleştirel gözle verilirken bireylerin nasıl davranışlarda bulunmaları gerektiği üzerinde de durulur.

Yanıt Açıklaması: Namık Kemal’in Türk edebiyatında ilk tarihî roman özelliğini taşıyan Cezmi (1880) adlı eseri iki cilt olarak planlanmış, ancak ikinci cildi yazılamamıştır. Cezmi, konusunu XVI. yüzyılda II. Selim döneminde başlayıp aralıklarla yarım yüzyıl kadar devam eden Osmanlı-İran savaşlarından alır.

Yanıt Açıklaması: klasik Osmanlı şiirinin diğer sanat türleri olan resim, müzik ve mimariyle beraber 18. yüzyılın başlarından itibaren “barok” dönemine girdiği, özellikle sebk-i hindî akımının klasik Osmanlı şiirinde kendini göstermesinin bu döneme işaret ettiği bilinmelidir. Ahmet Hamdi Tanpınar bu değişimi Nedim’in şiirinden sonra belirtileri iyiden iyiye görülen fakat başlangıcı daha öncesine dayanan bir zevk bozulması, genellikle ifade ve kelime oyunlarına dayanan buluşlardan öteye geçemeyen bir yoksulluk, mesnevilerde Nâbî’den sonra bir türlü bulunamayan bir yerli icat arzusu, şiirde nesre ait hususiyetlerin artması olarak değerlendirir ve bu özelliklerin 19. yüzyılın ilk yarısındaki Türk edebiyatının genel manzarasını sunduğunu söyler. Tanpınar’ın zevk bozulması, yerli icat arzusu ve nesre ait hususiyetlerin artması olarak gördüğü şey bizzat şiirin barok özellikleridir. Dolayısıyla, doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İbrahim Şinasi, Türk edebiyatını Batı tarzında yeni bir anlayışa kavuşturmak düşüncesiyle hareket eder. Bunun için klasik Türk edebiyatının ağdalı dilinden ve soyut dünya anlayışından uzaklaşarak gittikçe halkın anlayacağı bir dille yaşanan hayatı ifade edebilecek, gerçekçi, akla dayanan, sosyal konulara geniş yer ayıran bir edebiyat kurmak ister. Bir yandan yazı dilini sadeleştirerek konuşma diline yaklaştırırken diğer yandan klasik Türk edebiyatının hayal sisteminden uzaklaşır. Üslupta yeniliğe gider. Şiire yeni ve değişik kelimeleri, kavramları ve temaları sokar. Onun manzumelerinde akıl, kanun, hak, adalet, millet, devlet, medeniyet, reis-i cumhur, taassup, cehl, encümen-i dâniş gibi o güne kadar şiirde pek rastlanmayan, her biri makale konusu olabilecek kelime ve kavramlar yer tutmaya başlar.

Yanıt Açıklaması: Namık Kemal Türkçe'nin gelişmesi için sunduğu önerileri bu eserinde dile getirmiştir.

Yanıt Açıklaması: 1861 yılının mayıs ayından itibaren, Hersekli Ârif Hikmet Bey’in evinde bir grup şair buluşmaya başlarlar. Her hafta Salı günleri toplanan sanatçılar, bu buluşmalarda önemli etkinlikler yaparlar. Her toplantıda hazır bulunmayı görev edinen müdavimlerin yanı sıra, davetliler ve meraklılar da bulunmaktadır. Katılanlar içinde çoğundan daha genç olmakla birlikte üstün yeteneği olan Leskofçalı Mustafa Galb Bey, encümenin reisi olarak kabul görür. Ev sahibi de ona bir encümen reisine gösterilecek saygı ve özeni gösterir.

Yanıt Açıklaması: Klasik hikâye geleneği içinde ortaya çıkan değişmenin ilk örneği, Muhayyelât-ı Aziz Efendi'dir.

Yanıt Açıklaması: Şiir dili, gündelik dilin üstünde, özel bir dil oluşturmaktır. Onu öğrenmek ve anlamak için de özel bir çaba harcanması gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Şinasi eserlerinde  üslupta yeniliğe gider. Bu yüzden C seçeneğinde verilen ifade Şinasi için söylenemez.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı’da basın ve yayın Avrupa’dan sonra başlar ve ilk olarak kitap yayını yapılır ve sonrasında resmi bir gazete çıkarılır. Matbaanın yardımıyla edebiyat eserleri geniş bir okuyucu kitlesine ulaşmıştır.

Yanıt Açıklaması: Türk edebiyatında Batı tarzı ilk roman olarak kabul edilen Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat'tır.