Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı 1

Yanıt Açıklaması: 1887-1895 yılları arasında çoğu nesir olarak Batı dillerinden çevrilen şiirler, Servet-i Fünun üslubunun şekillenmesinde etkili olur ve bir “mensur şiir” cereyanı oluşturur (Enginün, 1979, s. 99- 100). Okul yıllarından itibaren Avrupa kültür ve edebiyatını tanıyarak yetişen Servet-i Fünun nesli, Halit Ziya, Tevfik Fikret, Cenap Şehabettin gibi edebiyatçıların okumaları ve çevirileriyle Batı edebiyatından daha sistemli bir biçimde beslenmeye devam eder. Romantik akımın eserlerinin yanı sıra Goncourt Kardeşler, Maupassant, Alphonse Daudet gibi yazarların eserlerinden yapılan çeviriler dönemin yazarlarını realizm ve natüralizm gibi farklı edebiyat akımlarının estetik anlayışlarıyla besler; hikâye ve roman türlerinin gelişmesinde yeni bir edebiyat anlayışının şekillenmesinde yönlendirici olurlar.

Yanıt Açıklaması: Yeniçeri Ocağının kaldırılışıyla ilgili yazılan manzumeler 19. yüzyılın ilk yarısında şairlerin toplumsal ve siyasal olaylara duydukları ilginin ve şiirin geçirdiği değişimin açık delili durumundadır. Bu olayla ilgili şiir yazan şairlerden biri Antepli Ayni'dir. 1837’de vefat eden şair, divanında yer alan 522 tarih manzumesiyle devrinde yaşanan toplumsal ve siyasal olaylarını anlatmış, önemli kişi ve devlet adamları hakkında yazdığı beyitlerle devrinin nabzını tutmuştur. Ayni'nin tarih manzumelerinin yanında Yeniçeri Ocağının kaldırılışını konu alan Nusretname, sanatçının önemli eserleri arasında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Mutavassıt: Sözlük karşılığı “bir orta yol tutturan” yahut “iki şey arasında aracılık eden” olsa da edebiyatımızda Batılılaşma gayretlerine paralel olarak beliren ve bir Doğu-Batı sentezinden yana olan edebiyatçıların ortak adıdır. Doğru cevap E' dir.

Yanıt Açıklaması: Ode : Lirik duyguların ifadesi için kullanılan vezinli veya vezinsiz yazılabilen uzun şiir. Doğru cevap D' dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevab C dir. Konuşma güçlüğü çeken Galib’in kendi fikri temellerini oluşturduğu poetikasını diğer şairlere anlatmak için ‘sözcü’ olarak seçmiş olduğu şair Arif Hikmet’tir.

Yanıt Açıklaması: Edebiyat tarihlerinde “Tanzimat Dönemi” olarak adlandırılan ve Batı edebiyatlarının etkisinde geliştiği için klasik Osmanlı edebiyatından çok farklı özellikler gösteren bu yeni edebiyat anlayışı 19. yüzyılın ikinci yarısıyla başlatılır.

Yanıt Açıklaması: İçkinin, sohbetin, şiir ve nazirelerin devrettiği bu salı toplantıları muntazaman bir sene kadar devam eder. 1862 yılının ortalarından itibaren peşipeşine gelmeye başlayan pek çok şahsi sebepten dolayı encümen müdavimleri yavaş yavaş kopup dağılırlar.

Yanıt Açıklaması: Nedim 1681-1970 yılları arasında yaşamıştır.

Yanıt Açıklaması: Türk edebiyatı alanında ilk edebi tartışmayı başlatan Tasvir-i Efkâr gazetesi, Arap harflerinin düzenlenmesi ve Latin harflerinin kullanılıp kullanılamayacağı konularını da sayfalarına taşımıştır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B dir. Encümen-i Şuarâ şairleri, şiirlerinde geçen asırda başlamış yerlileşme gayretlerinin tercihi olan konuşma dilini kullanmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Agâh Efendi ile İbrahim Şinasi’nin birlikte çıkardığı Tercüman-ı Ahval gazetesi 22 Ekim 1860’ta yayın hayatına başlar. Devletten yardım almadan çıkarılan ilk gazetedir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Tercüme ettiği eserlerden tema ve teknik bakımından beslenen Ahmet Midhat’ın sanat anlayışının gelişmesinde bu eserlerin önemli bir katkısı vardır. Okuyup beğendiği, bazen de tercüme ettiği bir eserin ardından bir benzerini yazması onun başucu kitapları ve tercümelerinin sanat anlayışını belirleyen kaynaklar olduğunu göstermektedir. İlk romanlarından olan ve kendi ifadesiyle Alexandre Dumas’nın Monte Cristo adlı eserinden doğan Hasan Mellâh, Phèdre’den “mülhem” Fürs-i Kadimde Bir Facia yahut Siyavuş ve Don Quichotte’dan doğan, çevresinde olup bitenlerden haberi olmayan bir tipi işlediği Çengi isimli piyesleri eserlerinde okumalarından, yer yer de tercümelerinden gelen tesiri gösteren somut örneklerdir.

Yanıt Açıklaması: Sanat anlayışı, telif ve tercüme eserleri ve teorik yaklaşımları ile Tanzimat Dönemi’nde Batı edebiyatı ile daha sistemli bir ilişki kurmuş, ilk kitabı Afife Anjelik olan ikinci kuşak edebiyatçı Recaizâde Ekrem'dir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Avrupa’daki bilimsel ve teknik gelişmeleri okuyucusuna ulaştırmayı amaçlayan gazetede bilim, fen ve sanayi alanında birçok yazıya yer verilir. Ayrıca “gazete romantizm, natüralizm, realizm gibi sanat akımlarından okuyucularını haberdar etmeye çalışmıştır. Böylece haber verme yanında halkın bilgi ve görgüsünü arttırma, bilgilenme ve bilinçlenme süreciyle birlikte yeni bir toplumu inşa etme amacı güdülmüştür” (Tekin, 2011, s. 297).

Yanıt Açıklaması: Barok, Batı sanatında dengeden çok devinime, düşünceden çok duyuma, biçimlerin serbestçe yaratılmasından duyulan coşkuya önem veren, abartmalı, etkileyici, çelişkiden çekinmeyen sanat akımıdır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A şıkkıdır. Nitekim, Türkî-i Basit , Osmanlı Türkçesinin Eski Anadolu Türkçesinin yerini almaya başladığı XV. yüzyılın ikinci yarısı ve XVI. yüzyılın başlarında bazı şairler tarafından bilinçli bir şekilde başlatılan dilin sadeliğini koruma hareketidir. Sebk-i Hindî, Hint tarzı anlamına gelen sebk-i hindî Hindistan’da, Babürlü Hint-Türk hükümdarlarının saraylarında Farsça yazan ozanlarca geliştirilmiştir. Edebiyatımızda XVII. yüzyıldan başlamak üzere etkisini göstermeye başlamış kimi şairlerimizde bütün özellikleri görülürken kimi şairlerimizi kısmen etkilemiştir. Tardiye, Türk edebiyatında pek az kullanılmış nazım biçimidir. Yalnız 18. yy. şairi Şeyh Galib çok önem vermiştir. Muhammesin özel bir biçimidir. Muhammes aruzun her kalıbıyla yazıldığı hâlde tardiye aruzun Mef’ûlü, Mefâilün, Feûlün kalıbıyla yazılır. Osmanlı tarihinin önemli olaylarından biri olan ve Vak’a-yı Hayriye, Yeniçeri Ocağının kaldırılmasını anlatır. II. Mahmud devrinin en önemli olaylarından biridir. Hâkim bakış açısı ise, hikâye ve romanda olayları ve kişileri her yönüyle görüp aktaran anlatıcının anlatım tarzına verilen addır.

Yanıt Açıklaması: Tanpınar’a göre Tanzimat’ın getirdiği yenilikler yüzünden doğan huzursuzluğun şairi Seyrani'dir.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat döneminde bir okul görevi üstlenen ve Devlet işleri için yabancı dil bilen gençlere duyulan ihtiyacı karşılamak, memurlara yabancı dil öğretmek üzere 1821’de kurulan kurum "Tercüme Odası" dır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Tarihsel açıdan bu dönem Osmanlı Devleti'nin siyasi ve askeri gücünü kaybetmeye başladığı ve bir takım reformlar neticesinde giderek Batı medeniyetine yaklaştığı bir dönemdir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C dir. Beytinde, gözyaşları içinde kirpiklerini gemi gibi yüzdürme imgesini oluşturan şair Osman Şems’tir.