Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı 1

Yanıt Açıklaması: Bağçe-i safâ-endûz: Esad Mehmed Efendi’nin Esad Efendi Tezkiresi olarak da bilinen eser, 1722 - 1835 yılları arasında yaşayan 209 şairin biyografilerini vermektedir. doğru cevap E dir.

Yanıt Açıklaması: Namık Kemal’le şiire girmiştir. Namık Kemal edebiyatımızda "Vatan Şairi" olarak bilinmektedir.

Yanıt Açıklaması: Ziya Paşa

Yanıt Açıklaması: Kitabın, yazı, cilt, minyatür ve tezhibiyle değerli bir el sanatı olarak görülmesi, ülkedeki okuryazar oranının düşük olması, Osmanlı'nın matbaanın önemini kavramakta gecikmiş olması matbaanın Osmanlı'ya geç gelmesinin sebeplerindedir.

Yanıt Açıklaması: Sûk-ı Ukâz, Cahiliye devri Araplarının Mekke yakınlarında her yıl kurdukları panayırdır. Her kabilenin en iyi şairleri burada yarışır ve birinci seçilenin şiiri Kâbe duvarına asılırdı. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Vakanüvis Ahmet Lütfi tarafından Arapçadan Türkçeye Hikâye-i Robinson adıyla aktarılan Robinson hikayesi,  “ikinci el tercüme” örneği olması nedeniyle önem taşıyan eserdir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı’nın ilk resmi^ gazetesi Takvim-i Vekayi’dir. 1 Kasım 1831’de İstanbul’da ilk sayısı çıkarılarak yayın hayatına girer ve haftalık olarak çıkarılır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A şıkkıdır. Nitekim ode, lirik duyguların ifadesi için kullanılan vezinli veya vezinsiz yazılabilen uzun şiirdir. Tardiye, Türk edebiyatında pek az kullanılmış nazım biçimidir. Yalnız 18. yy. şairi Şeyh Galib çok önem vermiştir. Muhammesin özel bir biçimidir. Muhammes aruzun her kalıbıyla yazıldığı hâlde tardiye aruzun Mef’ûlü, Mefâilün, Feûlün kalıbıyla yazılır. Zey, kelime anlamı olarak ilave demektir. Bir eserin devamı olarak yazılan eserlere de zeyl denir. Sebk-i Hindî ise, Hint tarzı anlamına gelen sebk-i hindî Hindistan’da, Babürlü Hint-Türk hükümdarlarının saraylarında Farsça yazan ozanlarca geliştirilmiştir. Edebiyatımızda XVII. yüzyıldan başlamak üzere etkisini göstermeye başlamış kimi şairlerimizde bütün özellikleri görülürken kimi şairlerimizi kısmen etkilemiştir.

Yanıt Açıklaması: Gelenekli encümen-i şuarâların tamamen subjektif esaslara dayalı eleme ve eleştirileri, şiir sanatının gelişimine çoklukla bir katkıda bulunamamıştır. Sorunun doğru cevabı E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1861 yılının mayıs veya haziran aylarından itibaren, Hersekli Ârif Hikmet Bey’in Lâleli Çukurçeşme’deki evinde bir grup şair buluşmaya başlarlar.  Misafirlerin çoğundan daha genç olsa da yüksek istidadı ile şairler arenasında kendine haklı bir şöhret ve itibar kazanmış olan Leskofçalı Mustafa Galib Bey (1829-1867), encümenin reisi olarak kabul görür. Ev sahibi Hersekli Ârif Hikmet Bey (1839-1903) de ona bir encümen reisine gösterilecek saygı ve ihtimamı gösterir.

Yanıt Açıklaması: Büyük kısmının aynı meslekte, aynı büroda veya aynı amir idaresinde çalışmış olmaları, Dünyayı kavrayış ve yorumlayış pratikleri, yaşama ve tefekkür ediş alışkanlıkları birbirine benzemesi, Encümen mensuplarının aşağı yukarı hepsinin de aynı devlet büyükleri tarafından kollanması, Encümen müdavimlerinin sıkça uğradıkları kahvehane ve meyhaneler aynı olması Encümen-i Şuarâ müdavimlerini kaynaştıran etkenlerdendir. Ancak olması Encümen-i Şuarâ müdavimleri aynı dergide yazı yazmamışlardır.

Yanıt Açıklaması: Kendi mazmunlarını yaratmaya çalışan modern şairler imge ve sembole dönüşümde itici bir rol oynadıkları için doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Özellikle ticari kapitalizmin gelişimi ve ortaya çıkan sosyal yapının bir gereği olarak malların serbest dolaşımı, haberin de serbest dolaşımını beraberinde getirmiştir. Türkiye’deki durum ise farklı bir seyir izlemiştir. Bu açıdan basının gelişimi de toplumsal dinamiklerle değil, siyasi dinamiklerle, devlet desteği ve yönlendirmesiyle olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Recaizâde Mahmut Ekrem - Abdülhak Hâmit Tarhan'nın çalışmalarının bu yazarlarla ilişkili olduğu söylenebilir

Yanıt Açıklaması: Türk edebiyatında pek az kullanılmış nazım biçimidir. Yalnız 18. yy. şairi S¸eyh Galib çok önem vermiştir. Muhammesin özel bir biçimidir. Muhammes aruzun her kalıbıyla yazıldığı ha^lde tardiye aruzun Mef'u^lü, Mefa^ilün, Feu^lün kalıbıyla yazılır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap D dir. Bakü’de edebiyat tarihini neşretmeye başlayan İsmail Hikmet, Arif Hikmet için “eğer o tahsîle, o ilme sülûk etse, o vâdîde yetişse idi Türkiye’nin bir Baudelaire’i olacağından şübhe yoktur” demiştir.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat Fermanı sonrasında beliren bambaşka bir edebiyat olduğunu varsaysak bile, 1839’da başladığı düşünülen böyle bir edebiyatın ilk isminin, tam yirmi yıl sonra, 1859’da ilk eserlerini veren İbrahim Şinasi Efendi oluşuna mantıklı bir açıklama getiremeyiz. Ya 1859’a kadar Tanzimat’ın başkaca bir edip yetiştirmediğini düşüneceğiz ?ki buna ihtimal verilemez? ya da Şinasi ile başlayan bir edebiyat kurgularken öncekileri görmezden gelmek gibi bir yanlış yol tutturulduğunu söyleyeceğiz. Tanzimat sonrasındaki edebiyatın üç ana eğilimde sürdüğü fark edilir: XVIII. asırdan devralınan mutedil bir değişim isteği ile hareket eden “mutavassıtlar”, Avrupai edebiyat kültürü ile doğrudan ilişki kurmayı başarmış ve roman, tiyatro gibi formlar yanında, şiirin yeni konu ve söyleyişlerini de nakletmeyi deneyen “mücedditler”, son olarak da mücedditlerin tercüme ve adapteler yoluyla şiire yeni bir mecra açma gayretini fazlasıyla “cezrî” bularak bunda edebî kültür adına bir tehdit sezen ve sanatını daha şarklı bir noktaya çekerek emniyete almaya çalışan “gelenekçiler”.

Yanıt Açıklaması: Bu medeniyet, sanat anlayışı ve kültürünü Yunan-Latin edebiyatlarından; dünya görüşü, felsefe ve ahlak anlayışını ise Hristiyanlıktan almaktadır. Dinî, siyasi, toplumsal ve kültürel özellikleri bakımından karşıt değerler bütünü oluşturan Doğu ve Batı arasındaki ilişkiler uzun yıllar önyargılar üzerine kurulmuştur. Dolayısı ile sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı’nın gelenekli çağlarından beri, sanatkâr evlerinde ve ekabir konaklarında kurulan şiir merkezli dost sohbetlerinin genel ismi “Encümen-i Şuarâ”dır. XIX. asrın ortasında bu isimle anıldığı görülen son büyük toplaşma, Hersekli Ârif Hikmet Bey’in evinde ve Leskofçalı Galib Bey’in manevi riyasetinde gerçekleşir. Çağın ruhuna uygun olarak, bu toplantılarda şiirin gelenekli ilkeleri sil baştan tartışılır ve kadim poetik değerlerin yerine konmak için yenileşme çabalarının şiirdeki karşılıkları araştırılır.

Yanıt Açıklaması: 1861 yılının mayıs veya haziran aylarından itibaren, Hersekli Ârif Hikmet Bey’in Lâleli Çukurçeşme’deki evinde bir grup şair buluşmaya başlarlar. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.