Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı 1

Yanıt Açıklaması: Dècamèron, Boccaccio tarafından yazılmıştır. 1348’de Avrupa’da baş gösteren veba salgını sırasında önce bir evde sonra bir şatoda on gün boyunca anlatılan yüz hikâyeden oluşur. 1351’de tamamlanmıştır. Salgın günlerinin Floransa’sı anlatılır.

Yanıt Açıklaması: Hâtimetü’l-eş’âr isimli tezkire Fatîn Efendi tarafından 1853 yılında tamamlandığı bilinmektedir.

Yanıt Açıklaması: Leylâ Hanım

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B dir. Ecel-i Kaza eserinin yazarı Ebuzziya Tevfik’tir.

Yanıt Açıklaması: Hasan Tevfik Efendi tarafından 1285/1868’de yazılan Hayâlât-ı Dil’de görünürde bir aşk macerası vardır.Yirmi altı bölümden oluşan Hayâlât-ı Dil’de halk hikâyesi kurgusunun kullanıldığı görülür. Fakat birtakım anlatım ve kurgu özellikleriyle halk hikâyesinden ayrılır. Divan edebiyatından (pend-nâmeler ve Hüsn ü Aşk) gelme kurgu tekniği, halk hikâyelerinden gelen ögeler ve Tercüme-i Telemak’tan bazı özelliklerin eklenmesiyle kendi içerisinde orijinal bir yapıya kavuşur. Hayâlât-ı Dil, bir yandan aşk hikâyesi anlatırken diğer yandan Osmanlı Devleti’nin, devri içindeki içte ve dışta karşılaştığı problemleri konu edinen alegorik bir eser görünümü kazanır. Bu yönüyle eser, imparatorluğun son döneminde yaşanan siyasi gelişmelerin ironik bir anlatımını sunar.

Yanıt Açıklaması: Edebiyatımızda yazılmış olan ilk edebi roman Namık Kemal’in eseri olan İntibah’tır.

Yanıt Açıklaması: Yeni Osmanlılar Cemiyeti, Genç Osmanlılar tarafından 1865’te kurulmuş gizli bir cemiyettir. Bu cemiyet ülkenin içinde bulunduğu güç durumdan kurtulmasını, meşrutiyetin ilan edilmesini isteyen gençlerden oluşur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C dir. İbretnüma, Muhayyelât, Aslı ile Kerem, Ferhad ile Şirin gibi eski eserlerimizden ve hikâyelerimizden örnekler Namık Kemal’ın “Celal Mukaddimesi”nde bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: 18. yüzyıla gelindiğinde Fransa, İngiltere ve Almanya’da psikolojik ve duygusal yönü ağır basan romanlar görülür. Bu alanda anılabilecek ilkroman Contesse de La Fayette’in Princesse de Cleves (1678)’dir. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Akif Paşa’nın torununun ölümü üzerine yazdığı “Mersiye” ile Recaizade Mahmut Ekrem’in oğlunun ölümü üzerine yazdığı “Ah Nijad” ölüm konusunu işlemişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Mehmet Kaplan, Şinasi’nin Türk şiirinde yaptığı yeniliği şu maddeler altında dile getirir: • Şinasi kendinden öncekiTürk şiirinden ayrı bir şiir vücuda getirmiştir. • Bu şiir, muhteva bakımından eskilerden ayrıdır. Şinasi münâcaat ve kasidenin “madde”lerinde bir tasfiye yapmış, yeni fikir temleri kullanmıştır. • Şinasi’nin ön plana aldığı fikirler ve diğer “madde”ler, içinde yaşadığı devrin ileri hâkim fikirleridir: Modern kâinat görüşü, demokrasi, akılcılık gibi. • Şinasi’nin şiirleri üslup bakımından da yenidir: a. Şinasi divan mazmunlarını büyük çapta terk etmiştir. b. Çıplak bir ifade tarzı yaratmağa çalışmıştır. c. Yeni imajlar bulma yolunu açmıştır. d. Arapça, Farsça tamlamaları çözmeye gayret etmiş, bilhassa halkın kullandığı kelime ve ifade tarzlarına kıymet vermiştir. e. Canlı, hareketli, konuşma sentaksına yakın bir mısra yapısı kurmayı denemiştir.

Yanıt Açıklaması: Şairin şahsi zekasıyla yaratıcı eserler vermesi dilin üç asli arayışından biri olan Sebk-i Hindi’de mevcuttur.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Tiyatrosu 1868 yılında kurulur.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat Dönemi ikinci kuşak sanatçıları Recaizâde Ekrem, Abdülhak Hâmit ve Sami Paşazâde Sezai, telif eserlerinin yanı sıra tercümeleriyle de Türk edebiyatının gelişmesine önemli katkılarda bulunurlar. Diğer seçeneklerde yer alan sanatçılar ise Tanzimat Dönemi birinci kuşak sanatçıları olarak verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat Dönemi Türk şiirinin genel özellikleri şöyle belirlenebilir: • Dilde ve üslupta ayıklamaya gidilerek sade bir söyleyişe yönelmek istenmiştir. Özellikle İbrahim Şinasi, konuşma diline yakın bir şiir dili ve sade bir üslup kurma çabası içinde olmuştur. • Divan şiirinin soyut dünya algısının yerine daha somut bir dünya algısı getirilmiştir. • Divan şiirinin gazel, kaside, murabba, terci-i bent, terkib-i bent gibi nazım şekilleri önemli ölçüde sürdürülmüş, bununla birlikte az da olsa yeni nazım şekilleri denenmiştir. • Ölçü olarak yine aruz kullanılmış, ara sıra hece ölçüsüyle şiirler de yazılmıştır. • Şiire hak, hukuk, hürriyet, kanun, vatan, millet, adalet gibi yeni kavramlar girmiştir. • Divan şiirinde karşılaşılan parça güzelliği yerine bütün güzelliğine değer verilmiştir. • Divan şiirinin mazmunları çözülmüş, hayal sistemi değişmiştir. • Şiirde sosyal ve siyasi konular ele alınmaya başlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Taklide sıkça yer vermezler; aksine, taklide muhalefet olurlar. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Erzurumlu Emrah Türk halk şairlerindendir. Diğer şıklardaki şairler 18. yüzyıl divan edebiyatının temsilcileri arasında yer almaktadırlar.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap E dir. Edebiyat ve ahlakı aynı paydada birleştiren “fenn-i edeb (edebiyat) bir ma’rifettir ki insana hasletâmuz-ı edeb olduğu için (edep hasletini öğrettiği için) edeb ve ehl-i edîb tesmiye kılınmıştır (adlandırılmıştır)” cümlesinin yazarı Şinasi'dir.

Yanıt Açıklaması: Hicviyeler

Yanıt Açıklaması: Ebuzziya Tevfik’in Ecel-i Kaza (1872) adlı eseri Tanzimat Dönemi’nin ilk yerli mensur (düzyazılı) romantik dramları arasında yer alır. Bu eser, aynı zamanda Türkiye’de Türk halkına karşı sahnelenen ilk telif eser olması bakımından da önem taşır (Gür, 2000, s. 3). Eserde aralarında kan davası bulunan iki ailenin birbirlerini çok seven çocuklarının birbirlerine kavuşamamaları ve sonu ölümle biten romantik aşkları işlenir.