Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı 1

Yanıt Açıklaması: Bir dilden bir dile harfi harfine yapılan çeviride zorluktan bahseden ve tercüme eserdeki maksadı anlayıp bunu kendi dilinde ifade etmek yolunu seçen kişi Ahmet Midhat Efendi’dir.

Yanıt Açıklaması: İbrahim Mütefferika matbaayı Osmanlı'da kuran ilk kişidir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Devlet dairesinde kısa sürede yükselmeyi başaran Şinasi, devletin Avrupa’ya öğrenci gönderme kararını öğrenince Tophane müşiri Ahmet Fethi Paşa ile Mustafa Reşit Paşa’ya giderek Avrupa’ya gönderilmesi için yardımlarını ister. Bunun üzerine beş yıl kalacağı Fransa’ya gönderilmesine karar verilir. Hasta ve yaşlı annesine de maaş bağlanır. Böylece devlet tarafından öğrenim için Batı’ya gönderilen ilk sivil öğrenci olan Şinasi, Paris (1849- 1854)’te Fransızcasını ilerlettikten sonra, Reşit Paşa’nın tavsiyesi üzerine maliye öğrenimine başlar.

Yanıt Açıklaması: Müsameretname Emin Nihat’ın eseridir.1872-1875 yılları arasında yayımlanan Müsameretname, kelime olarak gece sohbetleri anlamına gelir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Türkî-i Basit Osmanlı Türkçesinin Eski Anadolu Türkçesinin yerini almaya başladığı XV. yüzyılın ikinci yarısı ve XVI. yüzyılın başlarında bazı şairler tarafından bilinçli bir şekilde başlatılan dilin sadeliğini koruma hareketidir. Bu algının ilk örnekleri Nedim’de görülür.

Yanıt Açıklaması: Namık Kemal’in eleştirel düşüncelerini içeren eserleri şunlardır: “Lisân-i Osmânî’nin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülâhazâtı Şâmildir”, “Bahâr-ı Dâniş Mukaddimesi”, İrfan Paşa’ya Mektup, Mes Prison Tercümesi Üzerine Muâheze, Tahrib-i Harâbât, Ta’kib, “Son Pişmanlık Mukaddimesi”, “Celal Mukaddimesi”, “Tercüme-i Hâl-i Emir Nevruz Mukaddimesi”, Mikro Mega Tercümesi Muâhezesi. Doğru seçenek A’dır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap E dir. İnatçı yahut Çöpçatan eserini yazar Feraizcizâde Mehmet Şakir yazmıştır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı şiirinin diğer sanat türleri olan resim, müzik ve mimariyle beraber 18. yüzyılın başlarından itibaren “barok” dönemine girdiği, özellikle sebk-i hindî akımının klasik Osmanlı şiirinde kendini göstermesinin bu döneme işaret ettiği bilinmelidir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Fenni roman  yazan yazarımız Ahmet Midhat Efendidir.

Yanıt Açıklaması: Batı tarzında yazılmış ve yayımlanmış ilk Türk tiyatro yapıtını Şinasi kaleme alır. Tercüman-ı Ahvâl’de tefrika edilen Şair Evlenmesi, tek perdelik komedidir.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat sonrasındaki edebiyatın üç ana eğilimde sürdüğü fark edilir: XVIII. asırdan devralınan mutedil bir değişim isteği ile hareket eden “mutavassıtlar”, Avrupai edebiyat kültürü ile doğrudan ilişki kurmayı başarmış ve roman, tiyatro gibi formlar yanında, şiirin yeni konu ve söyleyişlerini de nakletmeyi deneyen “mücedditler”, son olarak da mücedditlerin tercüme ve adapteler yoluyla şiire yeni bir mecra açma gayretini fazlasıyla “cezrî” bularak bunda edebî kültür adına bir tehdit sezen ve sanatını daha şarklı bir noktaya çekerek emniyete almaya çalışan “gelenekçiler”... İşte bu üç sınıf edibin hepsi de Tanzimat sonrasındaki şiirin birer rüknü olmalarına rağmen, şimdilerde ısrarla mücedditlerin varlığını öne çıkarıp diğerlerini yok saymaya çalışan bir anlayış hüküm sürüyor.

Yanıt Açıklaması: “Vaveylâ” Namık Kemal'in sanatının üçüncü döneminin de simgesel bir şiiri kabul edilir. Bir Avrupa tecrübesi yaşamış, görsel ve plastik sanatları yakından görmüş, sosyal kavramların tiyatrolarda zaman zaman simgeleştirilerek anlatıldığını keşfetmiş bir şair olarak Namık Kemal, burada bütün anlatımı artık somut örnekler üzerinden kurar. Aslında konu yine vatandır, hürriyettir. Fakat bunları anlatışta zaman zaman bir anne, zaman zaman bir sevgili genç kız motiflerini kullanır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Tercüman-ı Ahval, edebî eser yayıncılığı bakımından da önem taşır. İbrahim Şinasi’nin Şair Evlenmesi adlı komedisi tefrika edilir. Arkasından Kostaki Efendi’nin Heyet-i Sabıka-i Kostantaniye adlı eseri bu gazetede yayımlanır. 1860 yılı Aralık ayında Tercüman-ı Ahval’de basın tarihinde ilk defa bir tartışma yaşanmıştır. Bu tartışma, aynı yılın Ekim ayından beri gazetede bölüm bölüm çıkmakta olan Şinasi’nin Şair Evlenmesi adlı tiyatro oyununa ilişkindi.

Yanıt Açıklaması: Deneme, eleştiri biyografi ve tardiye edebiyat alanında kullanılan farklı türler olarak yer almaktadır ve bunların tanımları soruda açıklanan kavram ile uyuşmamaktadır. Soruda ifade edilen kaynak dilde yazılmış bir eserin hedef dildeki karşılığının yazılması işlemi çeviri olarak adlandırılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Namık Kemal’in Tasvir-i Efkâr’da yayımladığı ve yeni Türk edebiyatının beyannamesi  sayılabilecek Lisân-i Osmânî’nin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülâhazâtı Şâmildir isimli makalesinde Türkçede ilk defa dil ve edebiyat meseleleri oldukça kapsamlı bir şekilde değerlendirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat Dönemi’nin başlamasıyla Türk edebiyatına tiyatroyla birlikte yeni giren türler arasında modern hikâye ve roman da yer alır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: 1861 yılının mayıs veya haziran aylarından itibaren, Hersekli Ârif Hikmet Bey’in Lâleli Çukur- çeşme’deki evinde bir grup şair buluşmaya başlarlar. Her salı günü toplanan edipler, bütün ömrü bir seneye varmayacak kadar kısa da sürse bu buluşmalarda ortaya koydukları ile hatırlanmaya değecek bir faaliyet gösterirler. Encümen-i şuarâ denince, aklımıza üye sayısı belli, oturumları ciddi, o gün ictima ediş sebepleri ortada olan bir dernek gelmemelidir. Şair mahfelleri, dost ve ilgililere açık olan, uzun süreye yayılmış misafirliklerdir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A dır. Türkçe olarak sahnelenen ilk eser İtalyan yazar Goldoni’nin yazdığı Don Grigorio isimli komediyle birlikte bir perdelik bir oyun olan Odun Kılıç eseridir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti’nde matbaa İbrahim Müteferrika ile Mehmet Said Efendi’nin öncülüğünde 1727’de kurulur. Fakat bundan önce gayrimüslimlerin ve yabancı temsilciliklerin matbaa ve baskı işlerine yöneldiği, matbaa kurduğu, kitap ve gazete çıkardığı görülür.

Yanıt Açıklaması: Ziya Paşa, geleneksel şiir anlayışı ile yeni şiir anlayışı arasında ikilemlere düşen, zaman zaman tereddütler yaşayan ve bu ikilemleri yazılarına da yansıtan bir sanatçıdır. Ziya Paşa’nın edebiyat ve şiir hakkındaki düşünceleri ve tenkitleri “Şiir ve İnşa” makalesi ile “Harâbât Mukaddimesi”nde açıkça görülmektedir. Harâbât, Ziya Paşa’nın “Şiir ve İnşa” makalesinde reddettiği ve bizim olmamakla itham ettiği klasik Türk şiirinden yaptığı bir derlemedir. Antolojisine aldığı örnekler de Arap, İran, Çağatay ve divan şiirine ait eserlerdir. “Harâbât Mukaddimesi”, içerdiği bilgilerden dolayı edebiyat tarihi olarak da sayılmaktadır. Doğru cevap D'dir.