Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı 1

Yanıt Açıklaması: Celaleddin Harzemşah, Namık Kemal'in eseridir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B dir. Tiyatronun Türk gençleri tarafından icra edilmesi ve Dolmabahçe Sarayı’nda tiyatro binasının inşa edilmesi Sultan Abdülmecit döneminde gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Muhbir’in sade dil anlayışına karşın Hürriyet daha süslü ve ağır bir dil ile yazılarını yayımlama yoluna gider. Gazetenin yayın hayatını bu şekilde devam ettirmesi Yeni Osmanlıların fikirlerinin Osmanlı aydınlarına yönelik olmasıyla açıklanabilir. Hedef kitlesi Muhbir’de bütün halk iken Hürriyet’te aydın kesimdir. Gazetede ayrıca mektuplara, David Urquhart ve Charles Wells gibi yabancı yazarların yazılarına yer verilir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Türk edebiyatının Batılı bir kimlik kazanmasının yolunu açan İbrahim Şinasi’den sonra üzerinde durulması gereken isim Namık Kemal’dir. O, her ne kadar ilk gençlik yıllarında divan edebiyatı dairesinde yetişmiş, Encümen-i Şuarâ toplantılarına katılmışsa da Türk edebiyatının divan edebiyatı geleneğinden çıkarak yenileşmesinde etkili olmuştur. Gür bir sesle ülkenin güç şartlar içerisinde bulunduğu bir dönemde vatan, millet, hürriyet gibi yeni sosyal ve siyasi kavramlara geniş yer vermiş, insanlara vatan sevgisi ve insani değerler yükleme gayreti içinde olmuştur. Kendisinden sonra gelen ikinci kuşaktan Recaizade Mahmut Ekrem ile Abdülhak Hâmit üzerinde de sürekli etkisi olan ve onları yönlendiren şair, Şinasi’nin erken ölümü üzerine yeniliği temsil eden başlıca sanatkâr durumuna gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Ziya Paşa, divan edebiyatı terbiyesiyle yetişmiş bir şairdir. Bununla birlikte İbrahim Şinasi’nin başlattığı yeniliğe katılmayı tercih etmiştir. Zevk bakımından Doğu geleneğine, divan şiirine bağlı olmasına rağmen Batı tarzı şiir anlayışına geçmiş fakat Doğu’yla Batı arasında sürekli tereddüt yaşamış bir şairdir. Bu sebeple divan şiirinden kopamamış, zaman zaman divan şiiri anlayışıyla yeni şiir zevkini birlikte yürütmüştür. Onun “Terci-i Bent”iyle “Terkib-i Bent”i yeni edebiyat anlayışının özelliklerinin ve kötümser ruh hâlinin kuvvetle hissedildiği metinler olmuştur. Nitekim edebiyat dünyasında yer almasını sağlayan kalem ürünleri de bu yenilikçi yolda ortaya koyduğu metinler olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Şinasi, Tercümân-ı Ahvâl Mukaddimesi’nde toplumsal yaşam içinde kanuni yükümlülüklerle sorumlu olan halkın kendi vatanının menfaatine ilişkin fikirleri açıklamasını bir hak olarak görür. Bunun için de medeni milletlerin politika gazetelerinin örnek gösterilebileceğini dile getirir. İç ve dış politikadan seçilmiş olayların ve diğer yararlı konuların halka duyurulması için de Tercümân-ı Ahvâl gazetesini aracı olarak nitelendirir.

Yanıt Açıklaması: Namık Kemal’in Magosa’da yazdığı diğer bir oyunu Kara Bela’dır. Tek taraflı bir aşkı konu edinen eser, Tanpınar tarafından Namık Kemal’in en zayıf eseri olarak görülür. Hindistan’da Babürlüler Devleti zamanında yaşanan bir olayı anlatan eserde sınıf farklılığı yüzünden kavuşamayan gençlerin dramı anlatılır. Doğru cevap C dir.

Yanıt Açıklaması: Abdülhâk Hâmid, Duhter-i Hindû Hatimesi’nde millî tiyatronun tanımını yapmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Şinasi ile Namık Kemal’in yanında fakat onlardan biraz farklı olarak klasik edebiyat anlayışını önemli bir tarafıyla sürdüren ve eski ile yeni arasında gidip gelen bir anlayışa sahip olan şair Abdülhamit Ziya Paşa'dır.

Yanıt Açıklaması: Türk basın hayatında ilk dergi bir tıp dergisi olan Vaka-i Tıbbıye’dir. 1849-1851 yılları arasında yirmi sekiz sayı yayımlanır. Derginin ayrıca bir de Fransızca nüshası çıkarılır

Yanıt Açıklaması: Namık Kemal, “Baykara zamanına dönüş” ifadeleriyle Ahmet Vefik Paşa’nın Çağatayca kelimeler kullanmasına itiraz eder. Namık Kemal, yeni edebiyatçıların imla bilmediklerine dair eleştirilerin yeni edebiyat taraftarlarından değil Türkçe kelimeleri asıl köklerinden ayırmamak için Nevâî tarzının taklit edilmesi gerektiğini savunanlardan geldiğini söyler. Namık Kemal’e göre Baykara zamanına dönüş ve İstanbul’u Buhara’ya çevirmek mümkün değildir. Zira ileri gitmek için yedi sekiz asır evvelki hâllere dönmeye uğraşılırsa ortaya bir tezat çıkar. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: İslam ve Türk geleneklerine aykırı gördükleri eserleri ya çevirmezler ya da millî kültüre uyarlama yoluna giderler. doğru cevap A dır.

Yanıt Açıklaması: Bayburtlu Zihnî ise klasik şiir ile halk şiirinin en çok iç içe girdiği ortamın şairidir. Devrinin halk şairlerinin ötesinde bir eğitim alan şairin klasik bir şair mi yoksa halk şairi mi olduğu hâlâ tartışmalı bir konudur. Tanpınar onun halk şiirinin geleneklerine açık bulunan bir muhitte yetişmesine dikkat çekerek bu aruz şairinin hece vezniyle kaleme aldığı şiirlerinin özellikle meşhur “Vardım ki yurdundan ayağ götürmüş” mısrasıyla başlayan koşmasının iki ayrı koldan yürüyen zevki, hece vezni geleneğinde birleştirmeye çalışan ilk tecrübe olduğunu belirtir.

Yanıt Açıklaması: Şinasi, şiire yeni ve değişik kelimeleri, kavramları ve temaları sokar. “Akıl”, “kanun”, “hak”, “adalet”, “millet”, “devlet”, “medeniyet”, “reis-i cumhur” gibi o güne kadar şiirde pek rastlanmayan kelime ve kavramlar yeni dönemde yer tutmaya başlar. Namık Kemal’in eserleriyle birlikte bu kelime ve kavramlar nitelikleri aynı kalmak kaydıyla ülke sathını ilgilendiren bir boyuta dönüşerek genişler ve onun vasıtasıyla “vatan”, “hürriyet”, “istiklal” gibi temler ve kavramlar şiirin başlıca konusu olur. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap D dir. Encumen-i Şuarâ ’ya katılan şairlerin hepsinin edebiyat alanında usta olmaları birbirilerini tanımalarına sebep olmamıştır.

Yanıt Açıklaması: Mutavassıt : Sözlük karşılığı “bir orta yol tutturan” yahut “iki şey arasında aracılık eden” olsa da edebiyatımızda Batılılaşma gayretlerine paralel olarak beliren ve bir Doğu-Batı sentezinden yana olan edebiyatçıların ortak adıdır.

Yanıt Açıklaması: Ahmet Vefik Paşa’nın tiyatro alanındaki Moliére’den yaptığı on çeviri, altı da adaptasyon (uyarlama) olmak üzere toplam 16 eseri bulunmaktadır. Çevirileri, Savruk, İnfiâl-i Aşk, Dudukuşları, Kocalar Mektebi, Kadınlar Mektebi, Tartüf, Don Civani, Adamcıl, Yorgaki Dandini ve Okumuş Kadınlar’dır. Uyarlamaları ise Tabib-i Aşk, Zoraki Tabip, Azarya, Zor Nikâhı, Merâki ve Dekbazlık’tır. Doğru seçenek A’dır.

Yanıt Açıklaması: B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bu söz, Hilmi Ziya Ülken tarafından söylenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Paris’te Fransız edebiyatını yakından okuma ve tanıma fırsatı bulan İbrahim S¸inasi, Türk edebiyatını Batı tarzında yeni bir anlayışa kavuşturmak düşüncesiyle hareket eder. Bunun için klasik Türk edebiyatının ağdalı dilinden ve soyut dünya anlayışından uzaklaşarak gittikçe halkın anlayacağı bir dille yaşanan hayatı ifade edebilecek, gerçekçi, akla dayanan, sosyal konulara geniş yer ayıran bir edebiyat kurmak ister. Bir yandan yazı dilini sadeleştirerek konuşma diline yaklaştırırken diğer yandan klasik Türk edebiyatının hayal sisteminden uzaklaşır. Üslupta yeniliğe gider. S¸iire yeni ve değişik kelimeleri, kavramları ve temaları sokar.