Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı 1

Yanıt Açıklaması: Türk basın hayatında ilk dergi bir tıp dergisi olan Vaka-i Tıbbıye’dir. 1849-1851 yılları arasında yirmi sekiz sayı yayımlanır. Derginin ayrıca bir de Fransızca nüshası çıkarılır. Basın yayın tarihimizdeki ilk dergilerin bilimsel ağırlıklı olmasını, Osmanlı’nın Avrupa’da gelişen bilim çalışmalarını yakından takip etme eğilimiyle açıklamak mümkündür.

Yanıt Açıklaması: Usta şairler, diğerlerinin yetişmesine yardımcı olmak için işin püf noktalarını göstererek, rehberlik yaparak ve hataları düzelterek faydalı bir sınıflaşmayı getirmişlerdir. Bu durumda sınıf farkı yoktur denemez.

Yanıt Açıklaması: Klasik Osmanlı edebiyatının barok özellikler kazanmaya başladığı 18. yüzyıldan 19. yüzyılın ilk yarısına gelindiğinde değişimin Batı kaynaklı etkilerle hızlandığı ve genişlediği görülür. Bu hız ve genişlemede etkili olan bazı faktörler vardır. Avrupalı sefirlerin İstanbul’da bulunmaları ve kendi çevrelerinde oluşturdukları kültür ortamı, Batılı hayat tarzlarının ve kültürel unsurların tanınmasına olanak sağlamıştır. Bunun yanında ilk defa Sultan III. Ahmed zamanında Fransa’ya elçi olarak gönderilen Yirmisekiz Mehmed Çelebi’yle başlayan süreçte Avrupa’ya gönderilen Osmanlı elçilerinin hazırlamış oldukları raporlar ve sefaretnameler sadece askerî alandaki gelişmeleri değil, Batı ülkelerinin kültürel ve sanatsal alandaki durumu hakkında önemli bilgiler sunan kaynaklar olmuştur. Diğer taraftan İstanbul’un tarihsel zenginliğinden gelen kozmopolit yapısı içinde zaten gayrımüslimlerin, levantenler ve diğer azınlıkların oluşturdukları kültürel ortamda, Batı sanatının edebî veya görsel türlerinin canlı bir şekilde yaşadığı bilinmektedir. Bütün bu etkilere Osmanlı padişahlarının özellikle II. Mustafa’dan itibaren Avrupa’daki gelişmeleri yakından takip eden, teknik ve askerî alanlardaki etkilenmelerle beraber kültür ve düşünce açısından Avrupa’ya yakın Osmanlı bürokratlarına üst derecelerde görev vermeleri de katıldığında 19. yüzyılın ilk yarısında zaten Osmanlı kültürünün Batı kültürüyle yoğun bir temas içinde olduğu görülür. Bu temaslar siyasi ve askerî boyutuyla olduğu kadar kültürel, toplumsal ve sanatsal boyutuyla da yeni bir dönemi başlatır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap E dir. Namık Kemal, İbrahim Halet’in eski mazmunlarla ilgili eleştirilerinden etkilenip eleştiri yapmaya başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: 1861 yılının mayıs veya haziran aylarından itibaren, Hersekli Ârif Hikmet Bey’in Lâleli Çukur- çeşme’deki evinde bir grup şair buluşmaya başlarlar. Her salı günü toplanan edipler, bütün ömrü bir seneye varmayacak kadar kısa da sürse bu buluşmalarda ortaya koydukları ile hatırlanmaya değecek bir faaliyet gösterirler. Encümen-i şuarâ denince, aklımıza üye sayısı belli, oturumları ciddi, o gün ictima ediş sebepleri ortada olan bir dernek gelmemelidir. Şair mahfelleri, dost ve ilgililere açık olan, uzun süreye yayılmış misafirliklerdir.

Yanıt Açıklaması: İzzet Molla’nın mesnevi tarzında kaleme aldığı Mihnet-Keşân eseri Keşân’a sürgün edilişini ve orada yaşadıklarını anlatan önemli bir eserdir. Şairin kendi “ben”ini merkeze alarak yaşadıklarını geçekçi çizgilerle anlattığı bu eser, klasik şiirde görülmeyen insanın şahsi macerasını ve bu maceranın yarattığı psikolojik yoğunluğu anlatan önemli bir eserdir. Doğru cevap D dir.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat ilan edilmesiyle birlikte tanzimat edebiyatı  demokrasi ve hürriyet, medeniyet, bilgi ve tekniğe açılma gibi kavramlar etrafında şekillenen fikir akımları dönemin edebiyat ve fikir eserlerine yansıdığı edebiyat dönemi olmuştur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Ta’lîm-i Edebiyat

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti’nde matbaa İbrahim Müteferrika ile Mehmet Said Efendi’nin öncülüğünde 1727’de kurulur. Fakat bundan önce gayrimüslimlerin ve yabancı temsilciliklerin matbaa ve baskı işlerine yöneldiği, matbaa kurduğu, kitap ve gazete çıkardığı görülür.

Yanıt Açıklaması: Bugünkü yazı dilinin oluşunda katkı sağlayan, halkın da anlayabileceği bir dil ortaya çıkaran, Agâh Efendi ile İbrahim Şinasi’nin çıkardığı ilk özel gazete Tercüman-ı Ahvâl'dir.

Yanıt Açıklaması: Batılı eserlerden Türkçeye yapılan ilk -kitap şeklindeçeviri Yusuf Kâmil Paşa’nın Fénélon’dan tercüme ettiği Télémaque’tır (1859) (Özön, 1985, s. 115-122). Fransa’da 1699’da yayımlanan Télémaque’ın yazarı olan Fénélon, din adamlığı ve eğitimci kimliği ile tanınır.

Yanıt Açıklaması: Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “yeniliğin üç muharriri” olarak nitelendirdiği yazarlar Ahmet Cevdet Paşa-Münif Paşa-Şinasi'dir.

Yanıt Açıklaması: Devlet işleri için yabancı dil bilen gençlere duyulan ihtiyacı karşılamak, memurlara yabancı dil öğretmek üzere kurulan Tercüme Odası 1821 yılında faaliyete başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Bu dergi 1862’de Münif Paşa yönetiminde Cemiyet-i İlmiye-i Osmaniye tarafından yayımlanmaya başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Batılı eserlerden Türkçeye yapılan ilk -kitap şeklinde- çeviri Yusuf Kâmil Paşa’nın Fénélon’dan tercüme ettiği Télémaque’tır (1859). Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1839’a kadar Arap ve Fars edebiyatları ile beslenen Türk edebiyatı, Tanzimat Fermanı (1839) ile Batılılaşmanın resmî bir devlet programı hâline gelmesiyle farklı bir medeniyet dairesine yönelir. Bu medeniyet, sanat anlayışı ve kültürünü Yunan-Latin edebiyatlarından; dünya görüşü, felsefe ve ahlak anlayışını ise Hristiyanlıktan almaktadır.

Yanıt Açıklaması: 1839 yılına kadar Türk edebiyatının beslendiği kaynak Arap ve Fars edebiyatıdır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Modern şairler

Yanıt Açıklaması: Cemiyet-i İlmiye-i Osmaniye’nin en önemli başarısı ilk bilimsel süreli yayın olan Mecmua-i Fünun’u yayımlamaktır.

Yanıt Açıklaması: azdığı ve “hürriyeti tazyikten tevellüd edecek mazarrâtı” ele aldığı Millet Gazeli'nin de içinde yer aldığı eseri muzır kabul edilerek toplatılan şair Memduh Faik'tir.