Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı 1

Yanıt Açıklaması: Türk basınının en uzun ömürlü gazetelerinden biri olan Tercüma^n-ı Haki^kat, otuz dört yıl aralıksız olarak yayımlanır. Türk basını için bir mektep vazifesi gören gazete halka okuma alışkanlığı kazandırma, bilgiyi halka ulaştırma, kültürü tabana yayma gibi bir misyonu da üstlenmiştir. Toplumun birtakım beklentilerini karşılamada ve doğuş sürecini yaşayan kamuoyunu biçimlendirip zihinleri yönlendirmede en etkili yayın organı olduğu görülmektedir. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B şıkkıdır. Nitekim, bir eserin devamı olarak yazılan eserlere de zeyl denir. Ode, lirik duyguların ifadesi için kullanılan vezinli veya vezinsiz yazılabilen uzun şiir. Nakîbül-eşrâf İslam devletlerinde Hz. Muhammed’in soyundan gelen insanların doğum ve vefat kayıtlarını tutan ve işleriyle ilgilenen kurumun idarecisine verilen isim. Türkî-i Basit, Osmanlı Türkçesinin Eski Anadolu Türkçesinin yerini almaya başladığı XV. yüzyılın ikinci yarısı ve XVI. yüzyılın başlarında bazı şairler tarafından bilinçli bir şekilde başlatılan dilin sadeliğini koruma hareketidir. Tardiye ise, Türk edebiyatında pek az kullanılmış nazım biçimidir. Yalnız 18. yy. şairi Şeyh Galib çok önem vermiştir. Muhammesin özel bir biçimidir. Muhammes aruzun her kalıbıyla yazıldığı hâlde tardiye aruzun Mef’ûlü, Mefâilün, Feûlün kalıbıyla yazılır.

Yanıt Açıklaması: Encümen mensuplarının aşağı yukarı hepsi de aynı devlet büyükleri tarafından kollanır ve aynı konaklara devam ederler. Gerçi, ne konaklar eski hiyerarşinin azametini taşır ne de ricâl-i devlet şaire geleneğin gözüyle bakar ama, değişip çağa ayak uydurarak da olsa şair-devlet adamı münasebeti sürerken bir yandan da edipler aynı selamlık dairelerinde kaynaşma imkânı bulurlar. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Günlük olayları ve gelişmeleri okuyucuya ulaştıran ve bildirenler gazetelerdir. Diğer şıkların hepsi dergilerin işlevlerini anlatmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bu dize Manastırlı Hoca Sâlih Nâili Efendi'ye aittir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı'da İbrahim Müteferrika tarafından kurulan matbaada basılan ilk Türkçe kitap Vankulu Lugatı'dır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı basınında “gazete” kelimesi ilk defa Ceri^de-i Hava^dis’le kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti güçlü olduğu yıllarda Batı’yı tanıma ihtiyacını hissetmez. Batı’ya yönelme girişimleri diplomatik anlamda Duraklama Devri ile başlar.

Yanıt Açıklaması: Türk edebiyatı alanında ilk edebî tartışma Tasvir-i Efkâr’da yaşanır. “Mebhuse-tü Anha” tartışması olarak bilinen dil/edebiyat münakaşası Arapça bazı terkiplerin nasıl yazılacağı konusundaki anlaşmazlıktan doğar.

Yanıt Açıklaması: Klasik Osmanlı şiiri, Fars ve Arap şiirinin biçim ve içerik özelliklerini temel alarak ve onları kendine özgü buluşlarla zenginleştirerek dönüştürmüş bir şiirdir. Klasik Osmanlı şairinin beslendiği bu kaynaklardan devraldığı en önemli miras, siyasi iktidarla kurduğu ilişkidir. Eser ve sanatçı arasındaki ilişkinin mahiyeti itibarıyla bütün Doğu edebiyatlarının değişmez ilkelerinden biri, sanatçının kendini hükümdara ve onun temsil ettiği iktidara göre konumlandırmasıdır. Sanatçının yaratıcı yeteneğinin değerlendirildiği bu ilişkinin tabii ki maddi boyutu da vardır. Şiiri bir üretim nesnesi olarak tasarlayan klasik Osmanlı şairleri, bu nesnenin tüketiminden elde edecekleri çeşitli hediyeler, para veya makamlar sayesinde hayatlarını sürdürebilmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı tarihinin önemli olaylarından biri olan ve Vak’a-yı Hayriye olarak adlandırılan Yeniçeri Ocağının kaldırılması II. Mahmud devrinin en önemli olaylarından biridir.

Yanıt Açıklaması: Bütün seçenekler Encümen şairlerinin mazmun anlayışları ile ilgili doğru bir ifadedir.

Yanıt Açıklaması: Cemiyet-i İlmiye-i Osmaniye’nin en önemli başarısı ilk bilimsel süreli yayın olan Mecmua-i Fünun’u yayımlamak olur. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Türk basın hayatında ilk dergi bir tıp dergisi olan Vaka-i Tıbbıye’dir.

Yanıt Açıklaması: Encümen-i Şuarâ’da üye sayısı belli olmayıp, meclis celseleri gibi ciddiyet taşımamaktadır. Bazı üyeler düzenli olarak her toplantıya katılırken bazıları ise meraktan ya da davet edildikleri için ara sıra katılmışlardır. Toplantıların belirlenmiş bir gündemi yoktur.

Yanıt Açıklaması: Edebiyat tarihlerinde “Tanzimat Dönemi” olarak adlandırılan ve Batı edebiyatlarının etkisinde geliştiği için klasik Osmanlı edebiyatından çok farklı özellikler gösteren yeni edebiyat anlayışı 19. yüzyılın ikinci yarısıyla başlatılır.

Yanıt Açıklaması: Gelenekçiler

Yanıt Açıklaması: Hece vezniyle yazılmış bir de gazeli olan Faik, hece veznini aydın edebiyatçılara tanıtmaya karar verip?Ahmed Cevdet Paşa’nın teşvikiyle ? Türkçe Aruz adındaki kitabını kaleme alır. Kemal’in, Ziya Paşa’nın ve Niğdeli Hikmet’in de heceyle yazdığı şiirleri vardır.

Yanıt Açıklaması: Metni aslına sadık kalarak tercüme etmeyi yeğleyen ve Türkçe ifadeden fedakârlık eden Şemsettin Sami’nin tercümeleri devrinde yadırganmış ve eleştirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Sebk-i hindî