VIII-XIII. Yüzyıllar Türk Edebiyatı

Yanıt Açıklaması: Endülüs şiiri, estetik yapısının en olgun noktasına, rağbet görüp büyük bir gelişme gösterdiği hilafet döneminde (756-1031) ulaşmıştır. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Mani ve Uygur alfabeleriyle yazılıp yirmiden fazla nüshası bulunan ve on beş bölümden oluşan, bir günah çıkarma kitabı olan Huastuanift’ın, Soğdcadan çevrildiği tahmin edilmektedir. Eserde, Maniheizmin kuralları ve bu kurallara uyulmadığında ortaya çıkan günahlar üzerinde durulmuştur. Hoço ve Dunhuang’da bulunan nüshaları, bugün St. Petersburg ve Berlin koleksiyonlarında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yusuf Has Hacip tarafından Balasagun’da yazılmaya başlanmış, 1069 yılında Kâşgar’da tamamlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Mesnevilerin giriş bölümünde yer alan ve Allah’ın anılıp övüldüğü hamd’i konu alan bölüme tahmid adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Arap şiirinin en eski nazım şekli recezdir. Alt alta dizilen ve 7-8 mısraı geçmeyen recezde, bütün mısralar kendi arasında kafiyelidir. Araplar, Cahiliye döneminde olumlu veya olumsuz bütün duygu, düşünce ve arzularını recezle ifade etmişlerdir. Doğru cevap E’dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Köktürk Kağanlığının birinci dönemine ait yazınsal faaliyetler içerisinde en önemli olanı, kuşkusuz 582 yılında Taspar Kağan zamanında dikilmiş olan Bugut yazıtıdır.

Yanıt Açıklaması: Maniheist metinlerin yazımında hem Mani hem de Uygur alfabesi kullanılmıştır . Öte yandan Uygur alfabesinin kullanımı daha sonraki yüzyıllarda yaygınlaşmış, bununla birlikte Mani alfabesi de unutulmamış, Pothi gibi geç Maniheist metinlerin yazımında dahi kullanılmaya devam etmiştir. Budist metinlere göre daha güzel ve itinalı yazılıp minyatürlerle süslenen Maniheist metinler, noktalama işaretleri bakımından Budist metinlere göre farklılık göstermektedir. Maniheist Uygur metinleri, Budist metinlere göre kısa ve oldukça yıpranmıştır. Hatta bazı fragmanlarda aşınmadan dolayı, sadece birkaç kelime okunabilmektedir. Bu sebeple Maniheist fragmanların hangi eserin parçası olduğunu tahmin etmek güçtür. Bunlar arasında en hacimli olanı, çeşitli kütüphane ve koleksiyonlarda yirmiden fazla nüshası muhafaza edilen Huastuanift adlı tövbe kitabıdır.

Yanıt Açıklaması: Mu’allakat: Cahiliye döneminde, şairin en güzel şiiri olarak kabul edilen, yedi veya on şaire ait kasidelerden meydana gelen şiir koleksiyonu. Aynı zamanda bu dönemin en seçkin edebî ürünleri, Mu’allakat diye bilinen kasidelerdir. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Gök, hükümdar eşi, demir, karargâh kelimeleri Çin yıllıklarında geçmektedir.

Yanıt Açıklaması: 572 yılında vefat eden Mukan Kağan’dan sonra tahta kardeşi Taspar Kağan geçmiştir. Taspar Kağan da Çin ile mücadeleye devam etmekle birlikte, Çin ile dinî / kültürel teması da göz ardı etmemiştir. Bu temasın sonucunda Taspar Kağan’ın Budizm ile ilgilendiği ve Ötüken’e bir Budist tapınak yaptırdığı, Nirvana Sutra adlı Budist metni Türkçeye çevirttiği tahmin edilmekte, Türklerin Budizm ile ilk temaslarından birinin bu zamanda gerçekleştiği düşünülmektedir. Sorunun doğru cevabı C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Uygur Bozkır Devletinin sınırlarını, doğuda Su-wei, batıda ise Altay dağları oluşturmaktadır. Devletin idare edildiği merkez (ordu-balık) ise, Orhun nehri yakınlarında inşa edilen Karabalgasun’dur.

Yanıt Açıklaması: Uygur edebiyatı din dışı metinler, daha çok sağlık bilgisi, gök bilim, mektuplar, atasözleri ve toprak kiralanması ya da satışı, köle satışı gibi konularda yazılmış hukuk belgelerinden oluşmaktadır. Doğru yanıt A’dır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Mirac name. Cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Karahanlı Türkçesi Kur’an çevirilerinde örnek metinler: TİEM Ançada aydımız firiştilerke: yükününgler Ademqa, yükündiler meger rahmetdin umunçsız unamadı. Biz aydımız: ey Adem, çın bu yagı turur sanga, çüftüngqa. Çıqarmasun oq silerni uçtmahdın , emgegey sen. Çın sanga açmamaqıng ang (ya da anıng) içinde, yalıng bolmagay sen, sen suvsamagay sen ang içinde, ne isig bolgay sen. (Eckmann 1971:157).

Yanıt Açıklaması: Maniheist Uygur edebiyatında, Hıristiyan Süryaniler aracılığıyla Maniheist Türklere ulaştığı düşünülen çeşitli öyküler de bulunmaktadır. Bu öyküler, Le Coq (M III 7, 13, 14 ve 30 numaralı metinler) ve Zieme (Die türkischen Yosipas-Fragmente, MIO 14, 1968: 45-67) tarafından yayımlanmıştır. Bu bilgi dahilince doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Budizmin Mahayana mezhebine ait olan Maitrisimit Nom Bitig, Uygur edebiyatının en önemli metinlerindendir. Prajñārakśita tarafından Toharcadan çevrilen eser, gelecekteki Buda’yı ifade etmektedir. Giriş dışında ülüş adı verilen yirmi yedi bölümden oluşan Maitrisimit’in bölümleri Toharca aslı ile paralellik göstermektedir. Ancak giriş bölümünün telif olduğu düşünülmektedir. Eserin her bir bölümünde, anlatılan olayların nerede tasavvur edilmesi gerektiğini belirten sözler bulunmakta ve “seyretmek” anlamına gelen “körünç” ifadesi sıkça kullanılmaktadır. By sebeple Maitrisimit, Türk edebiyatının ilk tiyatro metni olarak değerlendirilmektedir. Bu bilgiler ışığında doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Divan-ı Lügat-ı Türk. Cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: DLT, Araplara Türkçe öğretmek, Türkçenin Arapça ile boy ölçüşebileceğini göstermek ve Türklerin diğer milletlerden sadece güç ve kuvvet yönünden üstün olmadığını, bilakis dil,kültür ve medeniyet bakımından da büyük bir maziye ve geleceğe sahip bulunduğunu ortaya koymak ve bu durumu Türk olmayan milletlere haber vermek amacıyla yazılmıştır.