VIII-XIII. Yüzyıllar Türk Edebiyatı

Yanıt Açıklaması: 14. yüzyıl mütercimlerinden Karunadas, Tibetçeden 1302 tarihinde Manjuşri nama samgiti adlı eseri tercüme etmiştir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Karluklar, 747 yılında Ötüken’den ayrılıp Isık Göl’ün güneyi ile İsficap’tan Çu ve İli havzalarına kadar olan bölgeyi yurt edinmişlerdir

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Karunadas, Tibetçeden Manjuşri nama samgiti adlı eseri,Prajnaraksita, Toharcadan Maitrisimit’i adlı eseri ve Punyaşrı, Tibetçeden Avolokiteşvara Sadhana ve Kayacakra Sadhana adlı eserleri çevirmişlerdir. Manjuşri Sadhana adlı eser ise Samghaşri tarafından Tibetçeden tercüme edilmiştir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Uygurlar, 745 yılında kendi kağanlıklarını kuruncaya kadar diğer Türk boylarıyla bir arada yaşamışlardır. Uygurlar, Kao-chü / Kao-che “yüksek arabalılar” adıyla anılmışlardır.  6. yüzyılda Tölis/Tölös (Tieh-le) birliğinin içinde yer alan boylardan biri olduğu bilinmektedir. Uygurlar, Kök Türk yazıtlarında Tokuz Oğuz ya da Oğuz adıyla da anılmışlardır. Uygurlara ait metinlerde ise genel olarak On Uygur adı geçmektedir. Doğru yanıt D’dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Yazıtın üç tarafı Soğdca, bir tarafı ise Sanskritçedir. Başka bir ifadeyle yazıt, Türk diliyle kaleme alınmamıştır. Köktürk Kağanlığının ilk dönemine ait olan Bugut yazıtının Türk diliyle kaleme alınmaması, Türk dilinin o dönemde yazı dili olmadığı anlamına gelmez. Yazıtın, Budist faaliyetleri ile tanınan Taspar Kağan’ın, Budist olan Soğdlu din adamları ya da tüccarlarla olan münasebeti sonucunda Soğdca ve Sanskritçe yazıldığı düşünülmektedir. Hatta “Soğdca yüzlerin analizi, metinde Soğdcada hiç rastlanılmayan anlatım unsurlarının varlığını göstermiştir. Pek çok anlatım öğesinin daha geç tarihli kağanlık yazıtlarındaki kullanımlarına denk gelmesi metnin Türkçede kaleme alınıp Soğdcaya çevrildiği görüşünü hâkim kılmıştır.” Şayet Türk diliyle yazılıp Soğdcaya çevrilmişse, Türkçe yazılmış olan ilk şeklin kayıp olduğu da düşünülebilir. doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Semireçiye/Yedisu bölgelerinde bulunan Uygur ve Süryani harfleriyle yazılmış çok sayıda Hıristiyan Uygur yazıtları bulunmaktadır ve bu kitabeler XIII-XIV yüzyıllar arası olarak tarihlendirilmektedir. Doğru yanıt E’dir.

Yanıt Açıklaması: Ahmet Kartal, yukarıda zikredilen hususlardan hareketle, Türkistan coğrafyasında Türkçe ve manzum yazılan ilk eser olan Kutadgu Bilig’in, söylenilenlerin aksine Türklerin daha önce şiirlerinde kullandığı ve “aa bb cc…” şeklinde kafiyelendirdiği şiir yapısıyla, Arap edebiyatında gördüğü mesnevi formu arasındaki paralellikten dolayı bu nazım şeklini rahatlıkla kullandığının söylenebileceğini dile getirmiştir. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Eserin Semerkand nüshası mevcuttur.

Yanıt Açıklaması: Adını Güney Sibirya’da bugünkü Hakas ve Tuva Cumhuriyetleri içinde kalan bir bölgeden alan yazıtları, Yenisey vadisinde bu nehre veya kollarına dökülen Abakan, Bayın Köl, Çaa Köl, Tes, Tuba, Turan Elegest, Uybat, Uyuk gibi nehirlerin kenarlarında bulunan ve sayıları yaklaşık 150’yi bulan eski Türk runik harfli yazıtlardır. Yazıtlar üzerine birçok ilim adamı araştırmalarda bulunmuş ve görüşlerini açıklamışlardır. Rus ve Fin heyetlerinin bölgedeki araştırmaları Yenisey yazıtlarının bulunuşunu, yayınların yapılabilmesini ve korunmasını sağlamıştır. Bu yazıtların Kırgızlara ait olduğu düşüncesi çok eskiden beri savunulan bir düşünce olmuştur. Bu düşüncenin oluşmasında, yazıtların bulunduğu bu bölgede Kırgızların yaşamış olmalarının etkisi büyüktür. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: “Yukarıda gök, aşağıda yer yaratıldığında ikisinin arasında insanoğlu yaratılmış" ifadesi Köl Tigin Yazıtından (Doğu Yüzü) alınmıştır. Sorunun doğru cevabı D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Mesnevilerin giriş bölümünde yer alan ve Allah’ın anılıp övüldüğü hamd’i konu alan bölüme tahmid adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Mülhakatüs sürah. Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Dört asır hükümranlık sürmüş olan Karahanlı devletinden günümüze kalan Türkçe eser sayısı fazla değildir. Karahanlı yazı diliyle yazılmış eserler şunlardır: 1. Kutadgu Bilig 2. Dîvânu Lugâti’t-Türk 3. Atebetü’l-Hakayık 4. Yarkend Hukuk Belgeleri 5. Kur’an Tercümeleri Bunlar arasında Karahanlı yazı dilini en iyi yansıtan eser, kuşkusuz Kutadgu Bilig’dir. Kutadgu Bilig, Karahanlı yazı dilinin özellikleri hakkında bilgi edinebileceğimiz yegâne kaynaktır. Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Hüsrev-ü Şirin. Cevap C'dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Kutatgu Bilig.Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 839-840 yılları Uygurların iç karışıklık ve kıtlıkla mücadele ettiği yıllardır. Uygur Türklerinin bu durumundan yararlanan Kırgızlar, 840 yılında Uygur Bozkır Devleti’ne son vermişlerdir. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Uygurlar, Kök Türk yazıtlarında Tokuz Oguz ya da Oguz adıyla da anılmışlardır. Doğru cevap A’dır.