Yeni Türk Edebiyatına Giriş 2

Yanıt Açıklaması: Bu mektuplaşmalar Rus düşmanı ve Fransız dostu olan şehzadenin Fransa’dan yardım beklediğini göstermektedir. Yani her ne kadar diğer şıklardaki ifadeler de doğru olsa da, Fransa Kralıyla mektuplaşmanın temel nedeni Fransa’dan olan yardım beklentisidir.

Yanıt Açıklaması: Avrupalı devletlerin teşvikiyle ilan edilen bu iki fermanda da öncelikli olarak müslüman olmayan halkın ve azınlıkların temel haklar çerçevesinde müslümanlarla eşit sayılmasına yönelik maddeler belirgindir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı’nın 18. yüzyılda Avrupa’ya gönderdiği sefirler ve onların yazdıkları sefaretnamelere -yukarıda sözü edilenlerden başka- birkaç örnek vermek gerekirse şunlar sayılabilir: - Nişli Mehmet Ağa, Rusya Sefaretnamesi (1722-1723) - Mustafa Efendi, Nemçe Sefaretnamesi (1730) - Ali Ağa, Lehistan Sefaretnamesi (1755) - Derviş Mehmet Efendi, Rusya Sefaretnamesi (1755) - Ahmet Resmi Efendi, Viyana Sefaretnamesi (1758), Prusya Sefaretnamesi (1763-1764)

Yanıt Açıklaması: Alıntının dizeler halinde, uyak ve ölçü gözetilerek yazıldığı gözükmektedir. Bu yönleriyle bu alıntı şiir türüne aittir. Mensur şiir (her ne kadar 'şiir' terimini içerse de) ve secili anlatım, şiire yakın ifadeler ve özellikler taşıyan, ancak ölçü, uyak, dize gözetmeyen düzyazı türleridir.

Yanıt Açıklaması: Avrupa’daki teknik ve bilimsel gelişmelerin tüm dünyaya yayılması, toprak kaybetmeye başlayan ve eski gücünü¨ yitirme tehdidiyle karşı karşıya kalan Osmanlı Devleti’ni de derinden etkiler. Coğrafi keşifler, Avrupa’daki bilimsel, teknik, endüstriyel gelişmeler ve sanayi devrimi, Avrupa’ya ilerleyişi duran ve içteki karışıklıklarla mücadele eden Osmanlıları çözüm arayışlarına iter. 17. yüzyıl ortalarında eski gücünü¨ yitirmeye başlayan Osmanlı Devleti, ekonomik olarak zayıflamaya ve ticari anlamda da güç kaybetmeye başlar. Avrupa’daki gelişmelerin Osmanlı Devleti’ne olumsuz etkisi başlangıçta daha çok ekonomik alandadır. 18. yüzyılda Avrupalıların ucuz fiyata aldıkları Osmanlı hammaddelerin işlenmiş olarak Osmanlılara yeniden satmaları, fabrika ürünleriyle el yapımı ürünlerin rekabet edemeyecek hale gelmesi ve Avrupalı tüccarların sadece İstanbul’da değil Anadolu’nun çeşitli illerinde de ticaret yapmaya başlamaları Osmanlı ticari sisteminin güç kaybetmesine ve Avrupa lehine dönmesine yol açar.

Yanıt Açıklaması: Şinasi, ilk özel gazete olan Tercüman-ı Ahval gazetesinin yayın hayatına başlamasında rol oynamış, hem de 24 sayı boyunca gazeteye yazı yazmıştır. Yazarın 'Şair Evlenmesi' adlı tiyatro eseri de ilk olarak bu gazetede tefrika edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Bütün metinlerin ortak noktası bir iletişim aracı olarak dili kullanmalarıdır.

Yanıt Açıklaması: Anlatımcılık, yazar merkezli kuramların başında gelir.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat döneminde kurulan ya da devam eden mahkemeler, Şer’iye mahkemeleri, ticaret mahkemeleri, nizamiye mahkemeleri, cemaat ve konsolosluk mahkemeleri, idare mahkemeleri, askeri mahkemeler.

Yanıt Açıklaması: Rusların desteğiyle Sırp isyanı daha da genişledi. Bu isyanlar süreci 1817’de Osmanlı sınırları içerisinde ve İstanbul’a bağlı kalmak koşuluyla Sırbistan Prensliği’nin Osmanlı Devleti tarafından kabul edilmesiyle sonuçlandı.

Yanıt Açıklaması: Bayezit ve Yavuz Sultan Selim dönemlerinde Michelangelo ve Leonardo da Vinci’nin İstanbul’a getirtilmesi için bazı teşebbüslerde bulunulur. Avrupa’daki sanat hareketlerine kayıtsız kalmayan II. Bayezit’in Michelangelo’yu davet etme sebebi, Haliç ve Galata üzerine bir köprü yaptırmaktır Leonardo da Vinci, padişaha yazdığı mektupta Haliç ve Boğaz üzerine bir köprü yapmaya hazır olduğunu ifade eder. Köprü yapımıyla ilgili projeyi duyan Michelangelo da İstanbul’a gelmek ister; ancak bu teşebbüsler sonuç vermez.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı sınırları içinde bir Türk yazar tarafından Avrupa ile ilgili kaleme alınan ilk önemli belge, Kanuni Sultan Süleyman zamanında Kara Mehmet Paşa’nın elçilik heyetiyle Viyana’ya giden Evliya Çelebi’ye aittir. Ancak Evliya Çelebi, Osmanlı ülkesi ile Rönesans Avrupa’sı arasında mukayese yapmayarak sadece gördüklerini anlatmak ve tasvir etmekle yetinir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı tarihinde gerileme döneminin başlangıcı sayılan Karlofça Antlaşması (1699) Sultan II. Mustafa döneminde imzalanmıştır. Karlofça; Avusturya, Lehistan, Venedik’in oluşturdukları “kutsal ittifak” ile imzalanmış olan bir antlaşmadır.

Yanıt Açıklaması: Fabl, pastoral şiir, halk siiri ve divan şiiri farkli üslupları tanımlar. Mensur şiir (poeme en prose) ise düzyazyıla yazılmış şiir olarak bu iki tür arasında yer alan bir geçiş türüdür.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devletinde, 1299’daki kuruluştan 1922’ye kadar geçen süre içerisinde 36 padişah tahta çıkmıştır. 46 yıl hükümdar olan I. Süleyman (Kanuni, 1520-1566) en uzun, 93 gün padişahlık yapan V. Murat (1876) en kısa süre tahtta kalan padişahlardır.

Yanıt Açıklaması: Fatih Sultan Mehmet, fetihten hemen sonra İtalya’ya kaçan Grek bilimci ve filozofları İstanbul’a davet ederek Amirutzes,Trapezuntios gibi isimleri sarayında ağırlamıştır. Bununla birlikte Fatih Sultan Mehmet, sarayında Grek ve Latince eserleri de ihtiva eden bir kütüphane oluşturmuştur. Yükselme döneminde Osmanlı devlet adamları Grek bilim ve felsefesiyle bilinçli olarak ilgilenmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Avrupa tarzı Türk hikayeciliğinin başlangıcı olarak kabul edilen eser, 1870 tarihli, Ahmet mithat Efendi tarafından yazılmış Letaif-i Rivayet adlı 28 hikayeden oluşan eserdir.

Yanıt Açıklaması: Fransa’da ihtilal gerçekleşirken tahta çıkan III. Selim, yönünü Avrupa’ya çevirir ve devleti bu doğrultuda yeniden yapılandırmak için stratejiler geliştirir. Daha tahta çıkmadan Avrupa’ya, özellikle de Fransa’ya derin bir ilgi duyan III. Selim, şehzade iken Fransa kralı XVI. Louis ile mektuplaşır.

Yanıt Açıklaması: Yapı kavramını edebî metinlere uygulayan A. J. Greimas, her türlü edebî metinde aynı anda var olan, birbirine benzeyen ve fakat birbirinden farklı gösterenler arasındaki bağıntının yapıyı oluşturduğunu ileri sürer. Buna göre ikili karşılık olarak adlandırılan gösteren çiftleri hiyerarşik bir biçimde anlamın derin yapısını oluşturur. Greimas’ın ayrışım ve bağlılaşım dediği ilişkilerin çözümlenmesi derin yapıyı ele verir.

Yanıt Açıklaması: Türkçe yazılmış ilk roman Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat'tır.