Yeni Türk Edebiyatına Giriş 2

Yanıt Açıklaması: Osman Bey’den itibaren I. Ahmet’e (1603-1617) kadar padişahlık babadan oğula geçmiştir. I. Ahmet’ten sonra bazen kardeşlere, yeğenlere de taht bırakılmıştır. Osmanlı Devletinde, 1299’daki kuruluştan 1922’ye kadar geçen süre içerisinde 36 padişah tahta çıkmıştır. 46 yıl hükümdar olan I. Süleyman (Kanuni, 1520-1566) en uzun, 93 gün padişahlık yapan V. Murat (1876) en kısa süre tahtta kalan padişahlardır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti’nin Avrupa kültürüne aşina olmasında Avrupalı elçilerin etkisi de görülür. 1672’de İstanbul’a gelen ve Fransız büyükelçiliğinde görev yapan Galland, günlüklerinde elçilik binasında 8 Ocak 1673’ten itibaren pazar günleri oyunlar sergilendiğini yazar. Zira Fransız elçisi Marquis de Nointel, elçilik binasına İtalyan Farnese tiyatrosunun küçük bir örneğini yaptırır ve bu tiyatroda çeşitli oyunlar sahnelenir. Corneille’in Le Cid, Moliere’in Le Depit Amoureux (Küskün Âşıklar), L’Ecole des Maris (Kocalar Okulu), Sganarelle, A. Montfleury’nin La Femme Juge et Partie, Antoine Galland’nın hareketli bir komedisi ile Quatre Trivelins adlı oyunları oynanır. “Büyükelçi Nointel, oyunları İstanbulluların da seyredebilmesi için özel olarak bir amfiteatr yaptırmış; hattâ Müslüman kadınlar için bir de kafes hazırlatmıştır”. Büyükelçi Nointel, Paris’e gönderdiği raporda Türklerin opera izlemesi karşısındaki şaşkınlığını dile getirir.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat Fermanı’nda askerlik hizmeti ilk defa vatan borcu olarak anılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Leonardo da Vinci, padişaha yazdığı mektupta Haliç ve Boğaz üzerine bir köprü yapmaya hazır olduğunu ve anlaşmazlıklar neticesinde Sultan Bayezit, Türk limanlarını Venedik ticaretine kapatır.

Yanıt Açıklaması: Mercator’un Atlas Minor adlı eserine sahip olan Kâtip Çelebi (1609-1657), 1653- 1655 yılları arasında bir Fransız kaçağının yardımıyla bu eseri Türkçeye çevirir.

Yanıt Açıklaması: Başlangıçta veziriazam, daha sonra tarihlerde yaygın olarak sadrazam unvanıyla anı- lan başvezir padişahın mutlak temsilcisidir. Padişahın mührünü taşıyan ve onun adına her türlü işlemi yapmaya yetkili kılınan kişidir. Sultanın huzuruna istediği zaman çıkma, yabancı elçileri kabul etme, sefere gittiğinde beş tuğ taşıma yetki ve ayrıcalıklarına sahiptir. Aynı zamanda diğer vezirlerin ve ulemanın da başıdır. Veziriazamın görev ve yetkileri şöyle sıralanabilir: a. Padişahın mutlak vekili sıfatıyla Divan-ı Hümayunu yönetmek, divan üyelerinin gündeme getirdikleri konuları görüşmek ve ülkenin düzeniyle ilgili konularda kanunnameler hazırlayıp ilgili bölgelere göndermek; b. Divan-ı Hümayunda yetişmeyen işleri ikindi veya paşa kapısı divanı denilen divanda görüşüp karara bağlamak; c. Yeniçeri ağası, iktisap ağası, İstanbul kadısı, subaşı gibi görevlileri yanına alarak başkent İstanbul’un esnafını ve tersanelerini denetlemek; d. Devlet görevlilerini Padişah adına atamak, görevden almak ve yükselmelerine karar vermek (Altan, 2012, s. 36).

Yanıt Açıklaması: Osmanlı bilim adamları da Avrupa’nın coğrafyası, tarihi ve tıbbi gelişmeleriyle ilgili araştırma yaparlar. Mercator’un Atlas Minor adlı eserine sahip olan Kâtip Çelebi (1609-1657), 1653- 1655 yılları arasında bir Fransız kaçağının yardımıyla bu eseri Türkçeye çevirir.

Yanıt Açıklaması: Yukarıda veirlen maddelerin tamamı Islahat Fermanı’nıyla ilgili doğru bilgi içermektedir.

Yanıt Açıklaması: Vilayet Nizamnamesi ile idari yapı değiştirilmiş ve eyaletler kaldırılarak Cumhuriyet kurulduktan sonra da kimi değişikliklerle sürdürülecek olan il, sancak, kaza, nahiye ve köy yönetim birimleri oluşturulmuştur. Bu çerçevede il genel meclisleri kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: 1739’da Avusturya ile imzalanan Belgrat Antlaşması ve Rusya ile imzalanan Niş Antlaşması (1739) ile Pasarofça Antlaşması’nda (1718) kaybedilen toprakların bir kısmı geri alınabilir ve Rusya’nın Karadeniz’den çekilmesi sağlanır. Böylece devlet kısa bir sürelik de olsa kendine güven duygusunu tazeler.

Yanıt Açıklaması: Fenomenoloji terimi Alman filozof Edmund Husserl'in felsefesinin adıdır.

Yanıt Açıklaması: Yirmi sekiz Çelebi Mehmet (ö.1732), Osmanlı Devleti’nin ilk elçisi olarak atandığı Paris’te yazdığı Sefaretname ile tanınmıştır.

Yanıt Açıklaması: Yabancı devletlerin Osmanlı topraklarında daimî elçi bulundurmaları İstanbul’un fethinin hemen arkasındandır. İlk olarak 1475’te Venedik Cumhuriyeti İstanbul’da bir elçilik kurmuştur. Onu Lehistan, Rusya, Fransa, Avusturya, İngiltere ve Hollanda izlemişlerdir.

Yanıt Açıklaması: 1775’te kurulan Mühendishane-i Bahri-yi Hümayun’un genişletilip donanmanın ıslahı için Tersane Nizamı yayımlandığı gibi, kara mühendis okulu olarak 1795’te Mühendishane-i Berri-yi Hümayun kuruldu.

Yanıt Açıklaması: Divan’da alınan kararlar, niteliğine göre mühimme, ahkâm, tahvil, ruus vb. defterlere kaydedilir ve bu defterler mühürlenerek defterhanede korunurdu. Bu defterlerin tutulmasını reisülküttap ve onun emrindeki beylikçi üstlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: İlk Türk mizah gazetesi/dergisi, 1870 yılında Teodor Kasap tarafından yayımlanmaya başlayan 'Diyojen' isimli gazetedir.

Yanıt Açıklaması: Böylece 1794’te Londra, 1797’de Paris, Berlin ve Viyana’ya ilk daimi elçiler görevlendirildi. İlk daimi elçiler olarak Londra’da Yusuf Âgâh Efendi, Paris’te Esseyit Ali Efendi, Viyana’da Münip Efendi, Berlin’de Aziz Efendi görev aldı.

Yanıt Açıklaması: Lale Devri 1718-1730 yılları arasında yaşanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Öncelikle bir romantik olarak tanınan Namık Kemal'in edebi kimliğinin oluşmasında 1800 sonrası Fransız roman yazarlarının, özellikle de Victor Hugo'nun etkisi belirgindir. Yazarın özellikle İntibah ve Cezmi adlı romanlarında Hugo ve Dumas etkileri görülür.

Yanıt Açıklaması: Lamartine'den çevirdiği kıtaların yanı sıra kendi birçok şiirinde de şekil arayışlarına girmiş, Divan şiirinin şekil anlayışından sıyrılmış ve bu yönüyle Yeni Türk Şiirinin öncü karakterlerinden biri olmuş bu şair, Şinasi'dir.