Yeni Türk Edebiyatına Giriş 2

Yanıt Açıklaması: Yeni Osmanlılar olarak adlandırılacak oluşum, benzer zihniyete sahip muhalif gençlerin bir araya gelmesiyle meydana gelir. 1865 senesinde, geçmişte Tercüme Odası’nda birlikte çalışmış olan yakın arkadaşlar Sağır Ahmed Beyzade Mehmed Bey, Menapirzâde Nuri Bey ve Kayazade Reşad Bey başta olmak üzere altı yakın arkadaş Belgrad Ormanı’nda bir piknikte buluşur. Diğer isimlerden birisi Napolleon’un başarılarına ve Fransa’nın restorasyonuna hayranlık duyan Doğu ve Batı kültürüne vâkıf Suphipaşazade Âyetullah Bey diğeri de M­ir’at Gazetesi­ sahibi Refik Bey’dir. Hepsinden önemlisi ise Şinasi’nin Paris’e giderken Tasv­ri­ Eşâr’ı emanet ettiği Namık Kemal’dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti’nin son döneminde ortaya çıkan muhalefet fikir ve hareketlerinin dayanağı ise modernleşme sürecinde Batı’da ortaya çıkan düşünce ve akımlardır. Bunların başında da “hak, hürriyet, parlamento, halk, kamuoyu, bireyleşme, iletişim imkânları” gibi kavram ve olgular gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı padişahlarının, hükümdarlıklarının işareti olan bazı nesneler vardır: Hükümdarlık makamı olan taht, Hâkimiyeti gösteren tuğlar, Padişahın adının, baba adının, “han, şah, el-muzaffer” gibi bir sıfatının bulunduğu ve özel bir kaligrafiyle yazılan tuğra, Altından yapılan ve sadrazamda bulunan mühür, Padişah adına yazılan ve üzerinde padişahın mührünün bulunduğu, içeriğine   göre ferman, berat, menşûr, hatt-ı hümayunları ifade eden hatt-ı şerifler, Sancak-ı şerif diye de adlandırılan, Kanuni dönemine kadar dört taneyken daha sonra yedi adet olan ve hükümdarlığın göstergesi kabul edilen saltanat sancakları.

Yanıt Açıklaması: Şinasi, Türk edebiyatında aklın ve akılcılığın Tanzimat Dönemi’ndeki en önemli temsilcisi olarak kabul edilir. Şinasi’yi akılcılığa sevk eden amillerin başında hiç kuşkusuz 1848 Devrimi sonrasında Fransa’da bulunuşu gelir. Yine oryantalist Silvestre de Sacy (1758-1838)’nin oğlu Samuel de Sacy (1801-1879), Ernest Renan (1823-1892) ve dünya şiirinin en iyi şairlerinden biri olarak kabul edilen Alphonse de Lamartine (1790-1869) ile tanışması da önemli bir etkendir. Kısacası Şinasi, Paris yıllarında Avrupa’nın önde gelen edebiyatçılarının ve sosyologlarının fikirleriyle tanışma imkânı bulmuştur. Tanzimat’ın mimarı Mustafa Reşid Paşa’yı ve dolayısıyla Tanzimat değerlerinin vazgeçilmezliğini anlattığı kasidelerinden birindeki “kanun” ve “yasa”lara dair fikirleri, Namık Kemal’i de derinden etkilediğini bildiğimiz Montesqieu (1689-1755)nun düşünceleriyle paraleldir:

Yanıt Açıklaması: Yusuf Akçura: Türkçülük akımının temellerini atan Akçura 1904’te yayımlanan Üç Tarz-ı Siyaset eseriyle Türkçülüğü sistematik bir hâle getirir.

Yanıt Açıklaması: Klasik edebiyatta aruzun bir-iki kalıbında, biri uzun, biri kısa dizelerle ve kurallı olarak kullanılan “müstezat” biçimi, bu topluluk şairleri tarafından ve aruzun hemen her kalıbında uzun-kısa dizelerin belli bir kurala bağlı olmaksızın genişletilmesine “serbest müstezat” adı verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Avrupa'nın, azınlıklara daha geniş hakların verilmesi konusunda padişaha baskı yapması sonucunda  28 Şubat 1856’da Islahat Fermanı ilan edildi.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap, metinlerarasılık ile ilgili bir kavram olan telmih=anıştırmadır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devletinin bütünlüğünü sağlayıcı çabalarına "İttihat-ı Anasır" adı verilmiştir. Doğru cevap: D'dir.

Yanıt Açıklaması: Mustafa Fazıl Paşa (1829-1875) Yeni Osmanlılar’a maddi destek sağlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı ordusunun meşrutiyetin ilan edilmesi konusunda padişaha bir baskısı olmamıştır. Doğru cevap: E'dir

Yanıt Açıklaması: Ruslar II. Mahmut’un talebi ile İstanbul Anadolu yakasına asker çıkardılar. Bundan rahatsız olan Fransa ve İngiltere baskısıyla Adana Mehmet Ali’ye bırakılmak üzere Osmanlı Devleti ile valisi arasında Kütahya Antlaşmasını sağladılar (1833).

Yanıt Açıklaması: Her metnin biçim ve içerikten oluşan iki ayrı ögeye sahiptir. Edebî metinlerde asıl önemli öge biçimdir, edebî olmayan metinlerde ise içerik.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı’da gazetecilik faaliyetlerinin devlet eliyle teşvik edilmesinin sebeplerinden birisi de Kavalalı’nın Mısır’da çıkardığı Vaka-i Mısriyye (1828) gazetesinin yarattığı siyasi etkinin keşfiyle ilgilidir.

Yanıt Açıklaması: II. Abdülhamit, Osmanlı-Rus Savaşı'nın bahane ederek I. Meşrutiyeti sonlandırır. Padişah Abdülhamit, meclisin varlığını kendi çıkarlarına uygun görmemiştir. Doğru yanıt: A'dır.

Yanıt Açıklaması: Türkçü düşünceni­n yaygınlaşması noktasında İkdam Gazetesi­’ni­n faali­yetleri­ de öneml­i bi­r yer tutar. Tercüman-ı Haki­kat ve Sabah gazeteleri­nde yazar olarak karşımıza çıkan sonrasında İkdam’ı çıkarmaya başlayan Ahmet Cevdet’i­n bu gazetesi­ni­n “Her Gün Sabahları Neşr Olunur S­iyasi­ İlmî Türk Gazetes­id­ir” ­ibaresi­yle çıkması di­kkat çek­ic­id­ir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti sınırlarında çıkan ilk resmi gazete, Takvim-i Vekâyi'dir.

Yanıt Açıklaması: Temmuz 1808’de II. Mahmut’un saltanata geçmesinde önemli rol oynayan Ayan Rusçuk Ayanı Alemdar Mustafa Paşa (1755-1808)’dır.

Yanıt Açıklaması: Kanun-i Esasi'ye göre milletvekillerini halk seçer. Padişahın milletvekillerini seçmek yetkisi yoktur. Doğru cevap: B'dir.

Yanıt Açıklaması: Rumeli salyanesiz eyaletler arasında yer alırken, diğer şıklardaki eyaletlerin hepsi imtiyazlı eyaletlerdir.