Yeni Türk Edebiyatına Giriş 2

Yanıt Açıklaması: Tahta geçmesinin hemen ardından, I. Meşrutiyet ilan edilecek ve Kanun-ı Esasi de yürürlüğe girecektir. Artık Abdülhamit’in 33 yıllık saltanatı başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Lale Devri’nde Avrupa ile kültürel etkileşimin sonuçlarından birisi de Avrupa tarzının sadece sarayda değil seçkin zümre arasında da giderek yaygınlaşması ve Fransız kültürünün Osmanlı seçkinleri arasında taklit edilmeye başlanmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Takv­im-­i Vekay­i (1831) Tanz­imat’ın ilanından sek­iz yıl önce ve II. Mahmut’un  iz­ni ve i­steği­yle yayımlanmaya başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Usûlü’l Hikem fi Nizamü’l-Ümem, İbrahim Müteferrika tarafından yazılmıştır ve III. Ahmet’in fermanı (5 Temmuz 1727) ile İstanbul’da kurulan Matbaa-i Âmire’de basılan ilk kitaplardandır. İbrahim Müteferrika’nın bu kitabı, Osmanlı Devleti’nin bundan sonraki yüzyıllık zamanda gerçekleştireceği hedefleri belirleyen uzak görüşlü bir çalışma olarak değerlendirilmelidir. Kitap ilk olarak bir ülke için ordunun ne denli önemli olduğundan bahsederek Osmanlı ordusunda düzenlemeler yapılması fikrinin kapısını aralamıştır.

Yanıt Açıklaması: Yukarıda anlatılan nazım biçimi ikilikler ya da başka bir deyişle düz kafiyeli nazım biçimidir.

Yanıt Açıklaması: Şairin 'Karakuş Yavrusu ile Karga Hikayesi' başlıklı şiirinden alınmış bu dizelerin en belirgin özelliği halk diliyle yazılmış olmasıdır. Şairin halk diliyle yazdığı şiirlerin bir diğer ortak özelliği ise, klasik Türk şiirinin eski şekillerden sıyrıldığı ilk örnekler olmalarıdır.

Yanıt Açıklaması: Yirmisekiz Çelebi Mehmet, Avrupa’nın ilerleme kaydetmesini sağlayan medeniyet unsurlarının neler olduğunu hayranlıkla, dikkatli ve meraklı bakışlarla gözlemleyen ve izlenimlerini Sefaretname adlı eserinde anlatır. Çelebi Mehmet’in Paris elçisi olarak görevlendirilmesi, tercüme faaliyetleri ve askerî sistemdeki Avrupalılaşma ile birlikte ele alındığında Avrupa kültür ve medeniyetine açılma projesi olarak değerlendirilebilir. Kara Mehmet Paşa’nın heyetiyle Viyana’ya giden Evliya Çelebi’nin gözlemleri istisna tutulursa Sefaretname, giderek ilerleme kaydeden ve kendi sınırlarını dayatmaya başlayan Avrupa uygarlığıyla karşılaşmanın devlet nezdindeki ilk yazılı belgesidir.

Yanıt Açıklaması: Romanı "cadde üzerinde gezdirilen bir ayna" olarak tarif eden edebiyatçı Stendhal'dir.

Yanıt Açıklaması: Tersane Konferansı görüşmelerinde, Rusya'nın Balkanlar konusundaki isteklerinin Osmanlı Devleti tarafından kabul edilmemiş olması, Osmanlı-Rus Savaşı'nın çıkmasına neden olmuştur. Doğru cevap: D'dir.

Yanıt Açıklaması: Kılık ve kıyafet değişimi de diğer birçok Batılılaşma unsurlarında olduğu gibi il­kin askerî sahada olur. Siviller için fes zorunluğu gelir. Cübbe ve terliğin yerine redingotlar, pelerinler, pantolonlar ve siyah derili potin­ler geçer.

Yanıt Açıklaması: II. Mahmut Dönemi’nde cereyan eden önemli bir olay da Kavalalı Mehmet Ali Paşa (1769-1849)’nın isyan sürecidir. 1822 Girit İsyanı’nı bastırmak için Şam valiliği gibi bazı vaatlerle donanma desteği aldığı Kavalalı, Osmanlı’yı uzun süre meşgul etmiştir. Ayanlardan daha da öte bir konumda, resmen Osmanlı’ya bağlı ama fiilen bağımsız olan Kavalalı’nın Suriye üzerindeki tasarrufu, savaşın kaybedilmesinden sonra gerçekleşmez. 1825’teki Mora İsyanı sırasında da Osmanlı, Kavalalı’dan yardım ister. Kavalalı da Girit ve Mora valiliğinin verilmesi karşılığında desteğe razı olur. 1829 Edirne Antlaşması’nda Yunanistan’ın bağımsızlığını kazanmasına kadar giden sürecin sonunda doğal olarak Kavalalı’nın talep ettiği yerlerin denetimi de Yunanistan’a kalır. Bu da zaten ip üzerindeki Osmanlı-Mısır ilişkilerini daha gergin bir hâle getirir. Hukuken bir Osmanlı valisi olan Kavalalı, artık Osmanlı’yı uzun süre meşgul edecek bir düşman hâline gelir ve Osmanlı-Mısır Savaşı patlak verir.

Yanıt Açıklaması: III. Ahmed saltanatında ve Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın sadrazamlığı sırasında cereyan eden Patrona Halil isyanı, Lale Devri’ni sonlandıran isyan olarak bilinir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı sınırları içinde bir Türk yazar tarafından Avrupa ile ilgili kaleme alınan ilk önemli belge, Kanuni Sultan Süleyman zamanında Kara Mehmet Paşa’nın elçilik heyetiyle Viyana’ya giden Evliya Çelebi’ye aitti

Yanıt Açıklaması: "Her metin çok sayıda metnin kesiştiği yerde bulunur" anlayışı metinlerarasılık kuramına aittir.

Yanıt Açıklaması: İnce hastalık, Tanzimat sonrası Türk edebiyatında yeni temalardandır.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat Dönemi şairleri "birinci" ve "ikinci" olmak üzere iki kuşak oluşturmuştur.

Yanıt Açıklaması: İstanbul’da Wi­lli­am Churchi­ll adlı bi­r İngi­li­z’i­n devlet teşv­ik­iyle 1840 yılında çıkarmaya başladığı gazete Ceride-i Havâdis ‘tir. Bu gazete iki­nci­ Türkçe gazetedi­r. Devlet teşv­ik­iyle yayımlandığı i­çi­n yarı resmî bi­r yayındır.

Yanıt Açıklaması: Mithat Paşa’nın siyasi düşüncesi üç ayaklı bir temel üzerine oturur: Osmanlıcılık, meşveret/meşrutiyet ve genişletilmiş bir adem-i merkeziyet (yerinden yönetim). Mithat Paşa medeniyet ve terakki, ulûm ve fünûn, kanun ve hürriyet gibi hususlarda tipik bir Tanzimat adamıdır. İslamiyet’le barışıktır. Osmanlıcılık (İttihat-ı Osmani) siyasetine ve müsavat (eşitlik) prensibine yürekten bağlıdır; bu bağlılığını icraatıyla da ispatlamıştır. Âli ve Fuat Paşa’dan farkı bir siyasi rejim olarak Meşrutiyet’in gerekliliği hususundadır.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat ve Islahat fermanlarının ana felsefesi Osmanlı vatandaşlığıdır. Doğru cevap: A'dır.

Yanıt Açıklaması: Ülke eski Türk devlet anlayışına göre her ne kadar hanedana, yani aileye ait kabul edilse de özellikle Osman Bey’den sonra ülkede mutlak hâkimiyet sahibidir. Hükümdar, bütün sistemin merkezidir. Bu ailenin tahta çıktığı bilinen ilk siyasi ismi Ertuğrul’dur. (ö.1280) Ancak devletin temellerinin Osman Bey zamanında, Bizans sınırındaki faaliyetler ve Selçuklu Devleti’nin yıkılışı ile 1299’da atıldığı tarihçiler tarafından genellikle kabul edilir.