Yeni Türk Edebiyatına Giriş 1

Yanıt Açıklaması: Eski edebiyatın edebî eleştiri bağlamında en önemli kaynağı tezkirelerdir. Tezkireler, devrin şairleri ile ilgili bilgi, yorum ve değerlendirmeler içerir. Aynı zamanda devrin edebiyat anlayışı ve değer sistemini de aktaran kaynaklarıdır.

Yanıt Açıklaması: Bu dize, şiirin öznesinin duygusal patlamasına, tiksinti duygusu uyandırabilecek bir imajı ekler; böylelikle şiirin anlamsal bütünlüğü korunarak duygusal yoğunluğun şiddeti arttırılmış olur.

Yanıt Açıklaması: Ahmet Rasim’in Şehir Mektupları, mektup ve deneme türlerine örnek olabilecek özellikte bir eserdir. İçerdiği yazılar İstanbul ile ilgili çeşitli meseleleri özel bir üslupla işleyen ve geniş bir okur kitlesine hitap edebilen örneklerdir. Mektup formunu kullanarak okurlarıyla sohbet eden ve belli konulardaki gözlem ve düşüncelerini onlarla paylaşan Ahmet Rasim, mektup ile denemenin özelliklerini birleştirir. Plansız, özgür ve samimi bir ifade aracı yaratır. Deneme ve fıkralarıyla Osmanlı bürokrasi geleneğindeki “vilayet mektupçuluğu”na karşı “şehir mektupçuluğu” diye fahri bir görev yaratır (Akbayar, 1992, s. 5). Yaşadığı kentin sorunlarını dile getirir. Ahmet Rasim’in kendine yakıştırdığı “şehir mektupçusu” adı okurlar tarafından da benimsenmiş ve uzun yıllar Ahmet Rasim bu isimle anılmıştır. Ahmet Rasim (1864-1932), köşe yazıları, sohbetleri, Gülüp Ağladıklarım (1926), Falaka (1927), Muharrir Bu Ya (1927) adlı denemeleri vardır.

Yanıt Açıklaması: Bertolt Brecht’in teorisini geliştirdiği ve sahneye koyduğu epik tiyatro, toplumsal ilişkilerin diyalektik yapısını ve bu yapıyı tarihsel koşullar içinde göstermeye çalışarak seyircinin bu konularda düşünmesini ve bilinçlenmesini temel alır. Olaylara uzak açıdan ve eleştirel bir bakışla bakmayı sağlayacak biçimde kurgulanır. Bu anlayışa göre tiyatro; işsizlik, açlık, savaş, ekonomik bunalım gibi sorunları ele almalı; somut ve görünen gerçeğin altında yatan nedenleri ortaya çıkartmaya çalışmalıdır. Dolayısıyla epik tiyatro, halkçı ve toplumcu bir sanat anlayışı içindedir.

Yanıt Açıklaması: Antik estetiğin ve drama kuramının temel kavramı olan ve yansıtma kuramının temelini oluşturan sanat kategorisine, sanatın özgüllüğünü açıklamak amacıyla ortaya konmuş estetik kavrama "mimesis (taklit)" adı verilir.

Yanıt Açıklaması: 20. yüzyılda artık denemenin “zaman üstü” ve ütopik olma özellikleri vurgulanır. Deneme farklı kültürlere göndermeler yaparak, referans alanları yaratarak okurda yeni düşünce kanalları açan ve kişinin kendini keşfetmesini sağlayan bir türdür. Zaman içinde bu özellikleri diğer türleri de etkiler. S¸air, roman/öykü yazarı, eleştirmen vb. tüm sanatçılar, şiir, roman, öykü gibi türlerde yazmanın yanı sıra bu türlerin kendilerine tanımadığı bir özgürlük alanı buldukları denemeden de vazgeçemezler. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: • Dilsel biçim • Anlatı • Düzyazı • Sorun: Bireysel yaşam • Yazarın konumu • Yazar • Anlatıcı • Anlatıcının konumu • Anlatıcının temel kişi olması • Anlatının geçmişe dönük bakış açısı

Yanıt Açıklaması: Edebiyat kuramlarını, tarihî gelişimini, çözümleme, alımlama yöntemlerini, değerlendirme olgusunun dayandığı ilkeleri, yaratıcılık-üreticilik sürecini, ulusal sınırları da aşarak inceleyen, belgelere dayandırarak araştıran bilim dalı, genel olarak edebiyat bilimidir.

Yanıt Açıklaması: Deneme türü, adını ve kesin biçimini 16. yüzyı­lın ikinci yarısında Montaigne’in Denemeler (1580) adlı eserinden sonra alır. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: 2

Yanıt Açıklaması: Epilog Oyunda son söz anlamına gelir. Antik Roma tiyatrosunda, Plautus tarafından oyunun oynanması ve anlamı üstüne izleyiciye son sözün söylenmesi biçiminde getirilmiştir (epilogos).

Yanıt Açıklaması: 20. yüzyılda artık denemenin “zaman üstü” ve ütopik olma özellikleri vurgulanır. Deneme farklı kültürlere göndermeler yaparak, referans alanları yaratarak okurda yeni düşünce kanalları açan ve kişinin kendini keşfetmesini sağlayan bir türdür.

Yanıt Açıklaması: Edebiyatı diğer sanat dallarından ayıran, kullandığı üretim aracının dil olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Batı edebiyatının da tesiriyle, edebiyatımızda Tanzimat’tan sonra mektup, roman ve hikâyelerde bir anlatım tekniği olarak kullanılır. İlk örneğini Ahmet Midhat Efendi’nin Felsefe-i Zenan (1870) adlı eserinde görülür. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Hareket (Eylem) Birliği Olayların belli bir konu çevresinde toplanması, birbirini olasılık ve zorunluluk kurallarına göre izlemesi demektir.

Yanıt Açıklaması: Şiirin her kıtasında kullanılan (- -) iki çizgi, duvara asılı tabloları simgelemekte, böylelikle bir re- sim sergisini anlatan bir şiir, yapı itibarıyla bir resim sergisine dönüşmektedir.

Yanıt Açıklaması: Lady Montagu ve Madame de Sevigne, dünya edebiyatında mektup türünün en güzel örneklerini veren yazarlardandır. Julia Kristeva gösterge bilimcidir, bu isimlerden biri değildir. Doğru yanıt, bu nedenle C'dir.

Yanıt Açıklaması: Halide Edib’in İngilizce kaleme aldığı Memoirs of Halide Edib ilk kez 1926’da Londra’da yayımlanmıştır. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Servet-i Fünun Dönemi tenkit anlayışının en önemli ismi olan Ahmet S¸uayb, Taine’in ve Flaubert’in görüşlerinden etkilenir. Hayat ve Kitaplar (1901) adlı eserinin önemli bir bölümünü Taine’e ayıran S¸uayb, Taine’in ırk, muhit, an görüşünün önemini vurgular. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Metnin girişi yani romanın ilk cümleleri, okuru içerik ve sunum hakkında bir fikir sahibi yapan en kritik bölümüdür. Bu kısma “incipit” denir.