Yeni Türk Edebiyatına Giriş 1

Yanıt Açıklaması: Kocasının İstanbul’da elçi olarak bulundu­ğu 1716-1717 yıllarında İngiltere’deki dostlarına yazdığı mektuplarla Osmanlı hayatını ve İstanbul ile ilgili gözlemlerini anlatan Lady Mary Wortley Montagu (1689-1762) Türkiye Mektupları’nın (Turkish Letters) yazarıdır. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Sait Faik'in "Havuz Başı "öyküsü İstanbul'da geçmektedir.

Yanıt Açıklaması: Namık Kemal ve Abdülhak Hâmid edebiyat tarihimizde en çok mektup kaleme almış yazarlarımızdır.

Yanıt Açıklaması: Genel olarak “yaşam yazını” olarak değerlendirilen yaşam öyküsü, öz yaşam öyküsü, anı türündeki eserlerde ortak yan, “ben”den yola çıkarak yaşamı yazmaktır.

Yanıt Açıklaması: Tezkireler, yaşamöyküsü türünün klasik Türk edebiyatındaki en belirgin karşılığıdır.

Yanıt Açıklaması: Batı edebiyatında eleştiri; klasik, neoklasik, romantik ve modern tenkit olarak dört dönemde incelenebilir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap E dir. Halide Edib’in Mor Salkımlı Ev adlı eseri önce 1926’da Londra’da ingilizce yayımlanmıştır, yıllar sonra ise yazar tarafından Türkçe olarak yeniden yazılmıştır

Yanıt Açıklaması: Reşat Nuri Güntekin, Çağdaş Türk Edebiyatının ünlü roman, öykü ve tiyatro yazarıdır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: “Ferhad ile Şirin” oyununda; oyunun bölümlenmesine bakıldığında, karşıtlık ilişkisi gösteren bir yapıyla karşılaşılır. Olaylar örgüsü, oyunda kişiler arası sevgi/aşk ilişkileri üzerine kurgulanır. Oyun monarşik yönetim şeklinin uygulandığı Arzen ülkesinde geçer. Oyunda karşılıklı konuşmaların çoğu şiirsel söyleyişlerin kullanıldığı düz anlatımlardır.

Yanıt Açıklaması: Feride’nin hayatındaki önemli değişikliklerin mekân değişikliklerine sebep olduğunu bölümler arası geçişin buna bağlı olarak düzenlendiği söylenebilir.

Yanıt Açıklaması: 17. yüzyılda “deneme/essai” kelimesi orta uzunlukta, samimi bir üslupla yazılmış metinleri tanımlamak için kullanılır. Yazarlar bazen tevazu göstermek bazen de ele aldıkları konuyu fazla de- rinleştirmeden yazmak için deneme başlığını kullanmayı tercih ederler. Konuları itibarıyla çeşitlilik gösteren bu yazıların ortak özelliği, kısa olmaları ve belli bir planla yazılmamalarıdır.

Yanıt Açıklaması: En genel anlamıyla yazarın, şairin dili kendine has bir yolla kullanma biçimine deyiş (üslup) adı verilir. Bir şiirin altında şairinin adı yazsa da yazmasa da onun kimin şiiri olduğunu anlamamızı sağlayan, sanatçının deyişidir.

Yanıt Açıklaması: Asıl adı Emile Chartier olan Alain (1868-1951) “Propos d’Alain” (Söyleşiler) adı altında gazete ve dergilerde yayımlanan yazılarında insana ve topluma özgü sorunları ele alır. Propos de Littérature’de (Edebiyat Söyleşileri) söz ettiği yazarlar ve eserler hakkında kişisel görüşlerini ifade eder. Deneme türünün özelliklerinden yararlanarak alışılmış “ağırbaşlı eleştiri”ye renk katar. Akıcı bir dil kullanır ve az sözle çok şey söylemeye özen gösterir. Çeşitli konularda binlerce propos (söyleşi) yazan Alain, Türk edebiyatında başta Mehmet Kaplan olmak üzere birçok sanatçının düşünce tarzı ve deneme anlayı- şını etkilemiş bir düşünce adamıdır.

Yanıt Açıklaması: Romantik dönem, biçimsel kısıtlamaları aşma ve düş gücüne özgürlük tanıma açısından modern tiyatronun yolunu açmıştır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A dır. Vehbi Koç'un Hayat Hikâyem , Vitali Hakko'nun Hayatım Vakko , Kadir Has'ın Vatan Borcu Ödüyorum adlı eserleri sanayici ve işadamlarının özyaşamöykülerinin örneği sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: Çağatay edebiyatının üstün eserlerini vermiş büyük bir sanatçı ve Babürlü Devleti’nin kurucusu olan Babür, Babürname olarak tanınan eserinde on iki yaşında tahta çıkışından (1494) başlayarak ölümünden bir yıl öncesine kadarki hayatını (1529) anlatmıştır.

Yanıt Açıklaması: Oyun, ilk iki perdesi ikişer sahneye bölünmüş üç perdeden oluşmaktadır. Her perdenin başına, olayın serimini yapan oyun kişilerinin bulunduğu “Prolog” bölümü konmuştur. Oyun son olarak, idealize edilmiş bir kahramanın hikâyesine dönüşmüştür. Tüm seçenekler doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C dir. Özyaşamöyküsünün temel sorunsallarından en önemlisi yüzleşme cesaretidir.

Yanıt Açıklaması: 17. yüzyılda Evliya Çelebi’nin Seyahatname’sinin başında ve aralarda kendi yaşamından söz etmesini de bu arada önemle anmak gerekir. Kırk yılı aşkın bir süre boyunca hemen hemen bütün Osmanlı ülkesini ve pek çok memleketi dolaşarak yazdığı seyahatnameye kendi hayatından izleri de açıkça yansıtan Evliya Çelebi’nin gerçek yaşamı hakkında bilinenlerin çoğu, bu dev eserine dayanır.

Yanıt Açıklaması: 18. yüzyıl, İngiliz edebiyatında mektup türünün altın çağıdır. Bu yüzyılda John Dryden’ın (1631- 1700) öncülüğüyle Latincenin izlerini, üslup özelliklerini ve türlerini benimseyen bir nesir çağı açılır ve bu nesir anlayışı ilk önce deneme ve mektup türlerinde görülür. Ayrıca gerek sosyal, gerek felsefi gerekse edebî yaşamda ve sanatın tüm dallarında “ben”in öne çıkması ve romantizmin etkilerinin hissedilmesi de mektup türünün gelişmesinde etkili olur. Jonathan Swift’in (1667-1745) mektupları, açık saçık şakalar, alaylar, saldırılar ve sevimli çocuksu deyişlere dek her türlü anlatımı ve çeşitli konuları kapsar. İngiliz edebiyatının bir diğer ünlü mektup yazarı da Samuel Richardson’dur (1689-1761).