Yeni Türk Edebiyatına Giriş 1

Yanıt Açıklaması: Türk edebiyatında mektup türü, genel olarak “inşa” adı altında anılan düzyazının içinde ele alınır. İnşa “belirli kurallara uyularak mektup yazma işi, mektup yazma üslubu, sözü belagate uygun söyleme sanatı” anlamında kullanılır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Türk edebiyatında özyaşamöyküsü türünün çok önemli bir dönüm noktası, Halide Edib’in Mor Salkımlı Ev (1963) adlı eseridir. Halide Edib, İngilizce kaleme aldığı ve Memoirs of Halide Edib adıyla 1926’da Londra’da yayımlanan eserini yıllar sonra Türkçe olarak yeniden yazmıştır. Önceki örneklerle karşılaştırıldığında Halide Edib’in özyaşamöyküsü, kendinin bilincinde bir kadının geçmişine ve bugününe dair bir iç muhasebesini içermesi bakımından türün bugünkü tanımına epey uygundur. Halide Edib çocukluğundan 1918’e kadarki yaşamını, içinde büyüdüğü çevreyi, annesinin erken ölümünü, babasının uzaklığını, kalabalık bir ailede hem geleneksel ve Osmanlı hem modern ve Batılı tarzda yetiştirilmesinin ilerideki yaşamında gözlediği etkilerini, kırklı yaşlarındayken geri dönüşlerle anlatmış ve bir boyutuyla kendiyle hesaplaşmıştır.

Yanıt Açıklaması: Şiirde konuşan kişinin ana eleştirisi bir resim sergisindeki ziyaretçilerin tablolara olan ilgisizliğini anlatmaktır.

Yanıt Açıklaması: Tragedya MÖ V. yüzyılda Atina’da gelişimini sürdürür. Bu yüzyılın önemli tragedya yazarları arasında Aiskhylos, Sophokles, Euripides sayılabilir. 17. yüzyılda Fransız tragedya yazarları olarak öne çıkan iki isim, Corneille ve Racine’dir. 18. yüzyılın başlarında İngiltere’deki en önemli tragedya yazarı ise Dryden’dir Cicero komedya üzerine dikkat çekmiştir.

Yanıt Açıklaması: Tarihsellik, çoğulculuk, doğaya ve çevreye uyum postmodernizmin temel ilkeleridir. Postmodernizm, bütün yerine parçayı öne çıkarır; bütünlük ve aynılık yerine çoğulculuğu esas alır.

Yanıt Açıklaması: “Havuz Başı” öyküsünün dört kişi etrafında oluştuğu söylenebilir. Bunlardan ilki öyküyü de anlatan ana kahramandır. Öyküde konu edilen olaylar doğrudan bu kişiyle ilgilidir. Diğer kişiler; sevgili, Murtaza Çavuş, Hacer Ana onunla münasebetleri vasıtasıyla anlatıda yer alırlar. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Sisli bulutlar, karamsar doğa manzaraları, ıssız mekanlar "Romantik" roman türünün bir özelliğidir. Doğru yanıt: D'dir.

Yanıt Açıklaması: İronik bir üslupla tarih, siyaset ve toplum meselelerine değinen bağnazlık başta olmak üzere dönemin toplumsal sorunlarını bu mektuplarda ele alan Voltaire, mektup formunu kullanarak “eleştirel deneme”nin özgün ve gelişmiş örneklerini verir.

Yanıt Açıklaması: Şiirde konuşan kişinin kullandığı ifadeler, onun sanatın değerini takdir eden entelektüel biri olduğunu göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Öykü kısa olması bakımından romandan ayrılırken yine kısa olması yönüyle başka anlatılara yaklaşır. Öykü kuramcılarının bu açıdan ilk vurguladıkları noktalardan biri kısa öykünün, kısa olan diğer türlerden ayrılmasının gerekliliğidir.

Yanıt Açıklaması: Eksilti (ellipse): Anlatıdaki bazı olaylardan hiç söz edilmez. Eksiltiler genellikle anlatının bütünlüğünü bozmayacak biçimde yapılır, olayların dizilişi eksiltili anlatımı bir boşluk olmaktan kurtarır. Okur anlamı kendisi tamamlar. Bu da anlatının hızını artıran bir yöntemdir.

Yanıt Açıklaması: “Fütürist Oyun Yazarları Bildirgesi”nde şu görüşler öne sürülür: • Tiyatroda alışılagelmiş çalışmalara karşı çıkılmalı, tiyatroya yenilik getirilmelidir. • Geleceğin tiyatrosu, kendine örnek olarak gece kulüplerini, müzikholleri, sirk gösterilerini almalıdır. • Tiyatro, gerçeğin taklidini değil, ruhunu yansıtmalı ve bu öze popüler eğlence türlerinin biçimini uygulamalıdır. • Böyle bir tiyatronun özelliği, çeşitli gösteri araçlarının ögelerini bir araya getirmesi, genel olarak devingen bir görüntü sağlaması, oyuncular arasında canlı bir alışveriş kurması ve kaygısız bir atmosfer yaratmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Hikâyede geçen zaman saniye, dakika, saat vb. ile ölçülür. Anlatının (romanın) zamanı satır, paragraf, sayfa ile ölçülür. Bu ikisi arasındaki ilişki, yani hikâyedeki zamanın dilsel zamana aktarılması dört biçimde gerçekleştirilir:1. Özetleme (sommaire), 2. Sahneleme (scène), 3. Duraklama (pause), 4. Eksilti (ellipse). Görüldüğü gibi bunlar arasında D seçeneğinde verilen "İleri sapım" yer almamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Eski edebiyatın edebi^ eleştiri bağlamında en önemli kaynağı tezkirelerdir. Tezkireler, devrin şairleri ile ilgili bilgi, yorum ve değerlendirmeler içerir. Aynı zamanda devrin edebiyat anlayışı ve değer sistemini de aktaran kaynaklarıdır. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Bacon (1561-1626) İngiliz edebiyatında denemeleriyle ünlüdür.

Yanıt Açıklaması: Kocasının İstanbul’da elçi olarak bulunduğu 1716-1717 yıllarında İngiltere’deki dostlarına yazdığı mektuplarla Osmanlı hayatını ve İstanbul ile ilgili gözlemlerini anlatan Lady Mary Wortley Montagu (1689-1762) Türkiye Mektupları’nın (Turkish Letters) yazarıdır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Romantik tiyatro, klasikçilerin soylu, akılcı, öğretici sanat anlayışına karşı çıkar. Romantik düşünce ulusçuluk ilkesini benimser. Klasik akımın Antik Yunan hayranlığına tepki gösterir. Fransa’da romantik tiyatronun başlıca temsilcileri Victor Hugo, Prosper Mérimée ile Alfred de Vigny’dir. Romantikler, özdeki gerçeği düş gücü ile kavramaya çalışırlar ve düşsel, fantastik olanı sahneye getirebilmek için mit, simge, imge, alegori, benzetme gibi dolaylı anlatım yollarını kullanırlar.

Yanıt Açıklaması: Küçürek öyküler, öykünün günlük hayatın kesitlerden yola çıkmasına karşılık olarak tek bir sahneyi ya da insani durumu konu edinen kısa paragra?ar şeklinde kurgulanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: “Havuz Başı” öyküsü basit ama genişlemeye ve yorumlanmaya müsait bir içeriğe sahiptir bilgisi doğrudur.