Eski Türk Edebiyatına Giriş: Biçim ve Ölçü

Yanıt Açıklaması: Tek bir sesin tekrarıyla meydana gelen kafiyelere mücerred kafiye, birden fazla sesin tekrarıyla elde edilen kafiyelere de mürekkeb kafiye denir. Mürekkeb kafiyenin mürdef, mukayyed ve mü’esses olmak üzere üç türü vardır. Bu adlandırmada ridf, kayd, te’sîs ve dahîl adları verilen kafiye harfleri esas alınmıştır.

Yanıt Açıklaması: Yukarıda verilmiş beyitlerden ilki dışında hepsi “Cüzleri ikişer ikişer tekrarlanan vezinler” adı altında değerlendirilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Zihaf: Ölçü gereği Arapça ve Farsça hecelerdeki uzun ünlüleri kısa ünlü; medli heceleri de bir kapalı hece değerine düşürmektir. Bu tanımdan da anlaşılacağı gibi zihafın bir türü Arapça ve Farsça kelimelerdeki uzun ünlülerin kısa ünlü değerine düşürülmesidir. Bu zihafın en çok karşılaşılan türüdür. Bu tür zihaflar metnin edebi değerini düşürür. Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: konu bilgisi

Yanıt Açıklaması: konu bilgisi

Yanıt Açıklaması: konu bilgisi

Yanıt Açıklaması: Fahriyye, şairlerin şiirdeki yetenekleriyle övündükleri bölümdür. Bu bölümde şairler memduhun erdemleri yanında, kendilerinin de sahip oldukları özellik ve yetenekleri ona hatırlatırlar. Fahriyyede şairler genellikle kendilerini diğer kasîde şairleriyle karşılaştırarak onlardan daha güçlü ve yetenekli şairler olduklarını iddia etmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: remel konu bilgisi

Yanıt Açıklaması: Kafiye aruz vezniyle birlikte divan şiirinin iki asli ahenk unsurundan biridir. Kısaca en az iki mısra sonundaki ses tekrarı olarak tanımlanabilecek olan kafiye, redifsiz manzumelerde mısra ya da beyit sonlarındaki, redifli manzumelerde de rediften hemen önceki ses ya da seslerin tekrarından doğan ahenktir. Kafiyenin kullanım sıklığını ya da düzenini nazım biçimleri belirler.

Yanıt Açıklaması: redif konu bilgisi

Yanıt Açıklaması: mef’ûlü mefâ’ilün fe’ûlün Uflflâka iflün cefâdur ey dost Kaddün elif-i belâdur ey dost Revanî Bu vezin bazen mef’ûlün fâ’ilün fe’ûlün şeklini de alır. Buna “sekt-i melîh” denir.

Yanıt Açıklaması: Divan şiirinde ridf, kayd, te’si^s, dahi^l, revi^, vasl, huru^c, mezi^d ve na^’ire adları verilen dokuz kafiye harfi kullanılmıştır. Kafiyede bu harflerden dördü asıl kafiye harfi olan revi^den önce, dördü de sonra bulunur. Ridf, kayd, te’si^s ve dahi^l,revi^den önceki kafiye harfleridir. Revi^den sonra gelen harflere ise sırasıyla vasl, huru^c, mezi^d ve na^’ire denir.

Yanıt Açıklaması: Ahreb ve ahrem kalıpları hezec bahrinden çıkarılmıştır. Bu vezinlerden mef’ûlü ile başlayanlar ahreb, mef’ûlünle başlayanlar ise ahrem kalıpları olarak adlandırılırlar. Bunlar rübâ’î vezinleridir. Rübâ’îde aynı gruptan olmak şartıyla her mısra farklı bir vezinle yazılmış olabilir.

Yanıt Açıklaması: Aruz vezinlerini oluşturan sekiz ana kelime vardır. Tef’ile veya cüz’ adı verilen bu kelimeler şunlardır: fe’ûlün, fâ’ilün, mefâ’îlün, müstef’ilün, fâ’ilâtün, müfâ’aletün, mütefâ’ilün, mef’ûlâtü. Bahirler kendilerini oluşturan kelimelerin hareke veya sükunlarına göre beş grupta toplanmış ve her gruba daire adı verilmiştir. Aruzda, bir mısrayı yazılmış olduğu veznin cüz’lerine (=parça) ayırmaya takti denir. Bu nedenle doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Hareke

Yanıt Açıklaması: Bu beyit Türk Edebiyatında Aruz Bahirlerinden "hezec bahri"ne örnektir: 1. mefa^’i^lün mefa^’i^lün mefa^’i^lün mefa^’i^lün Ne dehrün bendesi ne şa^h-ı a^li^-şa^nıyuz ca^na^ Esi^rün olalı mülk-i gamun sulta^nıyuz ca^na^ Nev’i^

Yanıt Açıklaması: Ta’rîz, bir aruz terimi değildir. Edebi sanatlardan biridir.

Yanıt Açıklaması: Aruz, şiirde açık ve kapalı olarak nitelenen hecelerin önceden belirlenmiş bir düzen içerisinde tekrarlanması esasına dayanan bir şiir ölçüsüdür. Aruza göre üç çeşit hece vardır. Sonu kısa ünlü ile biten hecelere açık ya da kısa hece denir. Bu nedenle doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kayd olarak adlandırılan bu durumda kafiyede kaydın tekrarlanmaması bir kusur olarak Kabul edilmemiş; ancak elde edilmek istenen ahengin tam olarak gerçekleşebilmesi için bu sesin tekrarında yarar görülmüştür. Bir kafiyedeki kayd farklı olacaksa bunların mahreçleri yakın sesler olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Bir mısrada dört tane (mefâ’îlün) yan yana gelmesiyle “Hezec Bahri” meydana gelir. Hezec bahri “ mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün” Ne dehrün bendesi ne şâh-ı âlî-şânıyuz cânâ Esîrün olalı mülk-i gamun sultânıyuz cânâ Nev’î Recez Bahri müstef’ilün müstef’ilün müstef’ilün müstef’ilün müstef’ilün fe’ûlün müstef’ilün fe’ûlün müstef’ilâtün müstef’ilâtün müfte’ilün mefâ’ilün müfte’ilün mefâ’ilün