Eski Türk Edebiyatına Giriş: Biçim ve Ölçü

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Anlamı “dünya nimetlerinden, süsünden, zevklerinden uzak durma ve güzel ahlakla bezenme” olan sözcük zühd’dür Diğer seçeneklerdeki sözcükler sevgili,sevgiliye kavuşma, saç, kadeh anlamlarında kullanılan sözcüklerdir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Murabba edebiyat terimi olarak her bendi dört mısradan oluşan bir nazım biçiminin adıdır. Edebiyat terimi olarak her bendi üçer mısradan oluşan nazım biçiminin adı müsellestir. Edebiyat terimi olarak bir gazelin her beytinin önüne aynı vezinde ve ilk mısra ile kafiyeli ikişer mısra eklenerek meydana getirilmiş dört mısralı bendlerden oluşan bir nazım biçiminin adı terbidir. Bendlerdeki ekleme mısralara zamime denir. Muhammes “beşli” demektir.

Yanıt Açıklaması: Şairlerin mahlaslarını kelimenin gerçek anlamını da çağrıştıracak biçimde kullanmalarına hüsn-i tahallus (=mahlası güzel kullanma) denilir. Bakî’nin şiirlerinde bu kullanımın çok güzel örnekleri vardır. Bu doğrultuda bakıldığında doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerdeki diğer şairler de divan şiiri nazım biçimleriyle şiirler kaleme alsalar da tercî-i bendin edebiyatımızdaki en başarılı örneklerine Ziya Paşa’da rastlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Tegazzül, kaside içindeki gazeldir. Kasidedeki yeri tam olarak belirlenmiş değildir. Nesibden hemen sonra gelebileceği gibi medhiyeden sonra da yer alabilir. Tegazzül her kasidede görülmez. Bazı kasideler doğrudan tegazzülle başlar ve hemen ardından medhiyeye geçilir. Böyle kasidelerde nesib bölümü bulunmaz. Kaside uzun bir manzume olduğu için beyit sonlarındaki kafiye ile sağlanan ses tekrarları bu nazım biçimiyle yazılmış manzumelerde bir süre sonra bir tekdüzeliğin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Tegazzül ise musarra bir beyitle başladığı ve bu bölümde genellikle farklı bir konu işlendiği için kasidede tekdüzeliği kırmakta ve okuyucunun şiire olan ilgisinin devamını sağlamaktadır. Bu bilgiler ışığında bakıldığı zaman doğru cevabın D şıkkı olduğu anlaşılacaktır.

Yanıt Açıklaması: Güneş Şems, Ay Kamer, Jüpiter Müşterî, Venüs Zühre sözcükleriyle ifade edilir.  Zuhal ise Satürn gezegenini karşılar.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Tasavvufta her şeyi dış görünüşüyle ve yüzeysel değerlendiren tiplere zâhid ya da vâ’iz denir.

Yanıt Açıklaması: Tesmin, edebiyat terimi olarak bir gazelin her beytinin önüne aynı vezinde ve ilk mısraları ile kafiyeli altı mısra ilavesiyle elde edilen bendlerden oluşan bir nazım biçiminin adıdır. Kafiye düzeni aaaaaa(aa), bbbbbb(ba), cccccc(ca) ... şeklindedir. Çok az kullanılmış bir nazım biçimidir. Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Terkib-i bendler mersiye, övgü, yergi, sosyal eleştiri gibi çok farklı konularda yazılmış manzumelerdir. Sakinameler gibi bazı edebi türlerde de bu nazım biçiminin kullanıldığı görülmektedir. Mersiye (=ağıt) türünün en güzel örnekleri de bu nazım biçimiyle yazılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Eski Türk edebiyatı, Osmanlı döneminde ortaya konulan edebiyat ürünlerini esas almakla birlikte Osmanlı döneminde tek bir edebî gelenek bulunmamaktadır. Farklı özellikleri göz önünde tutarsak, bu dönemde varlığını sürdüren üç ayrı edebi anlayıştan ve gelenekten söz etmek mümkündür: -Halk edebiyatı -Tasavvufî halk edebiyatı (=Tekke edebiyatı) -Klâsik Türk edebiyatı (=Divan edebiyatı)

Yanıt Açıklaması: Rüba’i^ ve tuyuğ dört mısralı nazım biçimleridir.

Yanıt Açıklaması: Divan şiirinde bütün mısraları kafiyeli gazellere müselsel gazel denir. Diğerleri gazelde tekrarlanan mısra, mısraları arasında konu bütünlüğü olan, bütün beyitleri aynı etkileyicilikte söylenen ve şairlerin mahlaslarını kelimenin gerçek anlamını da çağrıştıracak şekilde kullanmalarını ifade eder.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Terbîlerde her bendin son iki mısrası beyitlerinin üzerine ikişer mısra eklenen gazelle, ilk iki mısrası da terbiî  yapan şaire aittir. İşte bendlerdeki sonradan eklenen bu mısralara zamîme denir.

Yanıt Açıklaması: Kaside şairleri mahlaslarını medhiyeden sonraki bölümlerden birinde kullanmışlardır. Bu nazım biçiminde şairin mahlasını söylediği beyte tac beyit, en güzel beyte de beytü’l-kaside denir. Kasidede matla beytinden sonraki beyte hüsn-i matla, makta beytinden önceki beyte de hüsn-i makta adı verilmiştir. Bunlar her kasidede bulunan beyitlerdir. Ancak bazı kasidelerde şairler, şiirin ahengini artırmak ve tekdüzeliği kırmak için tecdid-i matla (=matla yenileme) denilen bir yola başvurmuşlardır. Tecdid-i matla kasidede yeni bir matla beyti söylemektir ve her kasidede bulunmayabilir. Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt açıklaması yok