“Âşıklık geleneğinde bazı âşıklar maddi aşktan manevi aşka geçerken, saz çalıp söylemeye başlarken ilahî aracılarla yani bir mürşidin, bir pirin veya Hızır’ın rüyasına girmesiyle, âşık olup saz çalmaya başladıklarını söylerler. Halk inançlarına göre bunlar ilahî ilhama sahiptirler bu nedenle de “badeli” veya “Hak âşığı” diye adlandırılırlar. Hızır, İlyas veya pirlerden birisi bazen uyanıkken çoğunlukla uyurken âşığın rüyasına girer ve “kudret gülü” denilen kollarıyla âşığa uzattığı “bade”yi âşığa içirir.” Âşıklık geleneğindeki bu inanışın temelinde, aşağıdaki görüşlerin hangisi yatmaktadır?
Doğru Cevap!
Yanlış Cevap!
Doğru Cevap: C) Sanatsal yeteneğin ilahî bir temeli vardır.
İnsanla hayvan ve bitkiler arasında bir akrabalık ilişkisi olduğuna dair inanç aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: B) totemizm
I.Bireyleri ve toplumunu, kötü ruhların etki ve eylemlerinden koruyan, hastalıkları iyi edebilen, Gök Tanrı’yla ve Erlik adlı yeraltında yaşayan kötülük ruhuyla görüşüp anlaşabilen, ata ruhları ve Tanrı’nın verdiği yeteneklerle olağanüstü özelliklere sahip olduğuna inanılan kişi. II. İnsanla hayvan ve bitkiler arasında bir akrabalık ilişkisi olduğuna dair inanç. III. Büyü ve durugörüye dayalı ve tek tanrılı olabilen bir kabile dini. Yukarıdaki öncüllerde verilen tanımlar sırasıyla aşağıdakilerden hangisine aittir?
Doğru Cevap: A) I. Şaman II. Totemizm III. Şamanizm
Özel bir törenle bir şeyhe ve onun öğretisini takibe söz vererek bağlanmaya ne denir?
Doğru Cevap: E) El alma
I. Deyişme II. Gönderme III. Atışma IV. Karşılama V. Paylama Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri âşıklık geleneğinde iki ya da daha fazla âşığın dinleyici huzurunda herhangi bir yerde karşı karşıya gelerek birbirlerini sazda ve sözde belli kurallar içinde deneyerek yarışmaları anlamında kullanılmaktadır?
Doğru Cevap: A) I, III ve IV
Bir şehrin ya da bir kalenin alınmasını anlatan eserlere verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: C) Fetih-name
Aşağıdakilerden hangisi Türk edebiyatının en eski yaratıcıları olan şamanların görevleri arasında değildir?
Doğru Cevap: E) Maddi gelir kaynakları bulmak
Âşıklık geleneği yetişme sürecinin ilk aşaması aşağıdakilerde hangisidir?
Doğru Cevap: A) Çıraklık
Usta-çırak ilişkisi geleneğin oluşup devam etmesi bakımından büyük önem taşır. Geçmiş yüzyıllarda usta-çırak ilişkisine bağlı olarak oluşan ekoller “âşık kolu” olarak adlandırılmıştır. I.Tokatlı Ali kolu II.Erzurumlu Emrah kolu III.Reyhani kolu IV.Sümmani kolu Yukarıdaki öncüllerden hangisi veya hangileri bahsi edilen âşık kollarından birisi değildir?
Doğru Cevap: D) I. ve III.
Aşağıda verilen türkü türlerinden hangisi diğerlerinden farklı bir sınıflandırma içerisindedir?
Doğru Cevap: E) Çukurova
I. Koşma II. Devriye III. Mâni IV. Destan V. İlahi Yukarılardan hangisi ya da hangileri “kahvehane tarzı âşıklık geleneğinde” kullanılan nazım şekillerindendir?
Doğru Cevap: C) I, III ve IV
Evrensel olarak, “gölge oyunu” hatta “gölge tiyatrosu” (shadow theatre) olarak da adlandırılan bir tekniğin ve bu teknikle meydana getirilen sözlü edebiyat türlerinin genel adına ne ad verilir?
Doğru Cevap: C) Karagöz Oyunu
Eski Türkçede “türkü, ezgi” anlamında kullanılan kelime aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: B) Küy
I. Tapuğ: Mevlevi tarikatının ilahileri II. Tevhid: Allah’ın birliği, yüceliği ve sıfatlarını konu edinen III. Nefes: Gülşeni tarikatının ilahileri IV. Münacat: Allah’a yakarış, esirgenmeyi, bağışlanışı, dua konu edinen Yukarıdaki öncüllerde Tekke ve Tasavvufî Halk Edebiyat geleneği şiir türlerinden olan Allah hakkında yazılan türler ve anlamlarından hangisi veya hangileri doğrudur?
Doğru Cevap: D) II. ve IV.
I. Hem sözlü kültür hem de yazılı kültür ortamlarında üretilmiş eserlere sahiptir. Bu nedenle de bir yönüyle yazılı diğer yönüyle de sözlü edebiyat özellikleri gösterir. II. Genel olarak bu edebiyat geleneğinin dili Halk Edebiyatı ürünlerinde kullanılan dile yakınsa da onda yüksek tahsili olmayan orta seviyedeki halkın kullandığı Arapça ve Farsça kelimelere de rastlanır. II. Bu edebiyat geleneğinin kendine has bir nazım şekli, vezni ve kâfiye sistemi yoktur. Tekke ve Tasavvufi Halk Edebiyatında Divan Edebiyatının aruzlu nazım şekilleriyle ozan-baksı ve âşık tarzı geleneklerin heceli nazım şekilleri kullanılır Yukarıda verilen öncüllerde Tekke ve Tasavvufî Halk Edebiyatı geleneği için söylenenlerden hangisi veya hangileri doğrudur?
Doğru Cevap: C) I. II. ve III.
En eski şekli “koşag”tan “koşan”a ve “kojong” dönüştüğü düşünülen ve bir edebiyat terimi olan hangisidir?
Doğru Cevap: D) Kojan
Âşık Kolu’na Azerbaycan’da ne ad verilmektedir?
Doğru Cevap: B) Mektep
Âşıkların yaptıkları karşılaşmalarda, âşıkların biri tarafından ilk dörtlüğün ikinci mısrasında şiire ayak olabilecek kafiyeli söz söylemeye verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: C) Ayak açma
Yaratıcı veya icracının dinleyicide uyandırmak istediği duygu ve düşünceleri gerçekleştirme amacına yönelik olarak konuya karşı takındığı geleneksel tavırlar ve bunlara bağlı olarak konuyu işleyiş tarzları, bir “anlatım tutumları” vardır. Âşık tarzı şiirlerin bu gibi anlatım tutumlarına gelenek içerisinde ne ad verilmektedir?
Doğru Cevap: A) Eda
Âşıklık geleneğinde en fazla bilinen âşık kolları arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?
Doğru Cevap: E) Mahsuni
