Halk Edebiyatına Giriş 2

Yanıt Açıklaması: Soru kökünde verilen söylemelik türler arasında koşma yer almamaktadır. Koşmalar, söyleyeni belli ürünlerdendir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Küy: Eski Türkçede “türkü, ezgi” anlamında kullanılan bir kelimedir. Psişik: Ruhla ilgili, ruhi, ruhsal anlamındadır. Töz: Kök, asıl, cevher anlamındadır. Diğerleri ise farklı konuyla alakalıdır.

Yanıt Açıklaması: Karagöz oyununda Bebe Ruhi, Çelebi ve tiryaki oyunun önemli yan karakterleridir.

Yanıt Açıklaması: Azerbeycan Türkçesinde ki karşılığı Mahnı’dır. Halk yırı Başkurt, Türki Kazak, Eldik ır Kırgız ve Nahşa Uygur Türkçesinde türkünün karşılığıdır.

Yanıt Açıklaması: Kalyon yer almaz.

Yanıt Açıklaması: Kişiler için Yakılan Ağıtlar: Bu tür ağıtlar ölüm, ayrılık, hastalık, kayıp ve benzeri durumlardaki kişiler için çekilen acıların dile getirildiği ağıtlardır.

Yanıt Açıklaması: Orta oyununda tipler mensup oldukları topluluğun yaygın olarak kabul edilen belirgin bir özelliğini taşırlar. Orta oyununda icra zamanı yaşanılan anın sergilenmesi ve canlandırılması söz konusudur. Buna bağlı olarak da orta oyununda yer alan tipler oyunun icra edildiği genel kültürel ve sosyal bağlamın ürünüdür. Orta oyununun belli başlı iki kahramanı “Pişekâr” ile “Kavuklu” dur. Orta oyununda sürekli kavuklunun arkasında dolaşan kişiye “kavuklu-arkası” denir. Orta oyunundaki Kavuklu, gölge oyunundaki Karagöz’e; Pişekâr ise Hacivat’a denk yapısal ve işlevsel özelliklere sahiptir. Aynı durum zenneler ve taklitler için de söz konusudur. “Zenne”, “köçek” ve “taklit yapanlar” ikinci derecede oyuncular yani yardımcı oyunculardır.

Yanıt Açıklaması: Eski Türkler türküleri küy diye adlandırırlardı.

Yanıt Açıklaması: Bir yandan, İstanbul ve belki Bursa merkezli olarak “şar” (şehir) havalarıyla “şarkı”lar oluşurken, Malatya, Sıvas, Erzurum, Gaziantep gibi şehirlerde de bu şehirlerin adıyla adeta şehrin “marşı” imişcesine, şehrin adıyla “Malatya karşılaması”, “Malatya ağırlaması” veya “Malatya uğurlaması” gibi yerel kimliği yapan, taşıyan ve temsil eden havalar (ezgiler) oluşmuş ve bunlar şehirlinin icra ettiği halk oyunlarıyla bütünleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Köy seyirlik oyunları kökenlerine ve taşıdıkları konusal özelliklere bağlı olarak; Yılın değişmesi ili ilgili oyunlar, Mücerret fikirlerle ilgili oyunlar, Hayvan kültüne bağlı oyunlar, Bitki kültürüne bağlı oyunlar ve mezhep törenleri olarak sınıflandırılmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Kukla, konuşmaları ve ses taklitlerini tek bir sanatçının üstlendiği ve kişileri temsil eden yapma bebeklerin oynatıldığı geleneksel bir seyirlik oyundur.

Yanıt Açıklaması: Keloğlan oyunu: masallara bağlı oyunlardandır. Göçebe oyunu: destanlara veya âşıkların hayatlarına bağlı oyunlar. İstiklal savaşı oyunu: tarihi olaylara bağlı oyunlardan dır. Ali ve Fatoş oyunu: samıt veya lal oyunu. Kartal oyunu: hayvanları taklid edici oyunlar.

Yanıt Açıklaması: Köylülerin; “güldürücü”, “acıklı” ve “sessiz (samıt veya lâl)” olarak kümelendirdiği köy seyirlik oyunlarının en önemli özelliği anonim oluşlarıdır. Bu oyunları köylerde gençlerle, orta yaşlılar oynarlar. Aralarından en yeteneklileri rejisör görevini görür. Kadınların da kendi aralarında bu oyunlardan bazılarını oynadıkları görülür

Yanıt Açıklaması: Oyunlarda ihtiyaca göre değişebilen ve çevrede bulunan malzemeyle oluşturulma fikri vardır. Köy seyirlik oyunları için özel olarak tasarlanması gereken bir dekor yoktur. Oyunun oynandığı yer onun dekorunu oluşturur. Bu genellikle köy meydanı veya uygun bir bahçe, su kenarı veya bir evdir. Hasat zamanında yapılan oyunlarda da tarla ya da harman yeri oyunlar için ideal mekânlardır.

Yanıt Açıklaması: Başta çocukların anneleri olmak üzere çocukları büyüten nine, anneanne, babaanne, teyze, abla, yenge vb. gibi yakınların çocukları uyutmak için belli bir ezgiyle söyledikleri manzum veya mensur sözlere ninni denir. Mersiye divan edebiyatında ölen birisinin ardından yazılan şiirdir.

Yanıt Açıklaması: Gölge oyunu tekniği, çıra, mum, lamba gibi bir aydınlatma kaynağı ile yarı saydam bir perdeden yararlanılarak oluşturulur. Bu perdenin arkasında iki boyutlu ve saydam olmayan tasvir veya kuklaların oynatılması gölge oyunu tekniğinin esasını meydana getirir. Türk halk tiyatrosunda da son derece önemli bir yere sahiptir. Oyununun kahramanları Karagöz ve Hacivat’ın kimliklerini araştırdığımızda çok yaygın anlatılan bir Bursa efsanesi ile karşılaşmaktayız.

Yanıt Açıklaması: Karagöz oyununda kullanılan iki boyutlu kuklalara tasvir adı verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Meddah, mimik ve şiveleriyle birden fazla karakteri tek kişinin canlandırması temeline dayanmaktır.

Yanıt Açıklaması: Kukla oyunu 17. Yüzyılda değil 19. Yüzyılda özel kukla tiyatrolarının kurulmasıyla Batı’da daha yaygın hale gelmiştir.