Halk Edebiyatına Giriş 2

Yanıt Açıklaması: Aruzla yazılan şiirlerinde mutasavvıf şâirler kaside, gazel, mesnevi, murabba, kıt’a, tuyuğ, tercî-i bend, terkib-i bend, müstezat gibi nazım şekillerini kullanmışlardır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Mersiye: Divan şiirinde ölen bir kişinin ardından yazılan şiirlere verilen isimdir

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Köprülü, İslâmiyetin Türklerin büyük bir çoğunluğu taraf›ndan kabul edilmesini temel ölçüt olarak kullanmıştır. Buna göre Türk edebiyatı tarihi üç döneme ayrılmıştır. 1) İslâmiyet Öncesi Türk Edebiyatı a) Sözlü Edebiyat b) Yazılı Edebiyat 2) İslâm Uygarlığı Etkisindeki Türk Edebiyatı A) Halk Edebiyatı a) Anonim Halk Edebiyatı b) Dinî Tasavvufî Halk Edebiyatı c) Âşık Tarzı Halk Edebiyatı B) Divan Edebiyatı 3) Batı Uygarlığı Etkisindeki Türk Edebiyatı.

Yanıt Açıklaması: Yukarıda verilenlerden sadece Şah İsmail Hatayi 16. Yüzyıl mutasavvıflarındandır.

Yanıt Açıklaması: Âşık tarzı şiirinin nazım birimi dörtlüktür. Diğerleri yanlıştır.

Yanıt Açıklaması: Olağanüstü güçlere sahip şiir söyleyen musiki ile sihir ve tedavi yapan hekim, kam. Verilen bu tanım sözlü edebiyatın önemli temsilcilerinden olan Baksı’ya aittir.

Yanıt Açıklaması: Kaynağını Arap ve Fars edebiyatından alan Cenk-nameler, nazım, mensur ve manzur-mensur karışık olarak meydana getirilmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Tekke ve Tasavvufî Halk Edebiyatı geleneğinde Allah’a yakarış, esirgenmeyi, bağışlanışı, dua konu edinen eserlere "münacat" denir.

Yanıt Açıklaması: Hemen her tarikatın en az bir tekkesi vardı. Tarikatlara katılmış insanlar belirli gecelerde şeyhlerinin başkanlığında toplanarak o tarikatın yol ve yöntemlerine uyarak zikir çekerler veya ilahiler söylerler, törenlerde çeşitli ritüel ve pratikleri gerçekleştirirler, helva sohbetleri yaparlar, Karagöz-Hacivat oyunları seyrederek ve kıssahanların okuduğu kıssaları dinleyerek eğlenirlerdi.

Yanıt Açıklaması: Verilen özellikler Kahvehane Tarzı Aşık Geleneğinin özelliklerindendir.

Yanıt Açıklaması: Takşut: Budist Uygur metinlerinde karşımıza çıkan “takşut” kelimesi “şiir, nazım, beyit” anlamında kullanılmıştır. Takmak: Takşut kelimesiyle aynı kökten geldiği düşülen bu kelime “kalabalık karşısında ezbere söylenen şiir” anlamındadır. Ir/Yır: “ırlamak, yırlamak” ve “cırlamak” şeklindeki kullanımları Türk dünyasında günümüzde de yaygın olarak kullanılmaktır. Kojan: En eski şekli “koşag”tan “koşan”a ve “kojong” dönüştüğü düşünülen bir edebiyat terimidir. Koşug: Günümüzde de yaygın olarak kullanılan koşma şeklinin Türk edebiyatında ilk görüldüğü biçimdir.

Yanıt Açıklaması: Kıssa: ibret ve öğüt verici çoğunlukla dinî ve ahlâkî konuları ele alan anlatılar.

Yanıt Açıklaması: Tekke ve Tasavvufî Halk Edebiyatı geleneğinde aruzla yazılan şiirlerde aruz hatalarına çok sık rastlanılır. Bu edebiyatı meydana getiren şairlerin çoğunun çok fazla eğitim görmemiş olduğu düşünülürse, bu doğal bir sonuçtur. Bu tür aruz hataları çoğunlukla Türkçe kelimelerin kısa hecelerinin vezin gereği uzatılmasıyla ortaya çıkan “imâle” ve aynı şekilde Arapça ve Farsça kelimelerdeki uzun hecelerin vezin gereği kısaltılması sonucu ortaya çıkan “zihâf”lardır.

Yanıt Açıklaması: Medreseler eğitim ve öğretimin merkezi ve kültürel hayatın kaynağı konumundadır. Tekkeler ise medreselerin dışında ve tamamen başka dinamiklerle kuluna ve daha fikri hür insanlar yetiştiren oluşumlardır.

Yanıt Açıklaması: Takşut: Budist Uygur metinlerinde karşımıza çıkan “takşut” kelimesi “şiir, nazım, beyit” anlamında kullanılmıştır. Takmak: Takşut kelimesiyle aynı kökten geldiği düşülen bu kelime “kalabalık karşısında ezbere söylenen şiir” anlamındadır. Küg: Ozan Aprunçır’ın bir şiirinde “şiir” anlamında kullanıldığı düşünülen bu kelime şiirin bestesi ve ezgisi anlamındadır. Kojan: En eski şekli “koşag”tan “koşan”a ve “kojong” dönüştüğü düşünülen bir edebiyat terimidir. Koşug: Günümüzde de yaygın olarak kullanılan koşma şeklinin Türk edebiyatında ilk görüldüğü biçimdir.

Yanıt Açıklaması: Tekkeler ise medreselerin dışında ve tamamen başka dinamiklerle kurulan ve evrilerek gelişen, esasen dinî çevreler olmakla birlikte medrese mezunu bilginlerle kıyaslanamayacak derecede serbest düşünceli insanlar yetiştiren yerlerdir. Biraz da bu nedenle medreselerin yetiştirdiği “Ulema-i rüsum” ile tekkelerde yetişen “irfan” sahipleri neredeyse daimî olarak karşı karşıya gelmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Cenk-nâmeler: Anadolu’da XIII. yüzyıldan itibaren Türk toplumunun sosyokültürel yapısı ve dünya görüşüne uygun olarak tercüme ve adapte etmek suretiyle Türk edebiyatında oluşturulan eserlerdir. Hamza-nâme: Hz. Muhammed’in amcası Hz. Hamza’nın kahramanlıklarını konu edinen ve onun efsanevi hayatını anlatan eserlerdir. Ebû Müslim-nâme: Halifeliğin Emevilerden Abbasilere geçmesinde son derece önemli bir rol oynayan Ebû Müslim-i Horasanî’nin hayatı etrafında oluşan anlatılardır. Battal-nâme: islâm ordularının Bizans Devleti’ne karşı yaptıkları savaşlarda gösterdiği başarılarla ün kazanan bir Arap Emiri olarak kabul edilen Battal Gazi etrafında oluşan epik destan nitelikli anlatıların yer aldığı menkabeler (dinî efsaneler) mecmuasıdır. Danişmend-nâme: Anadolu’da bağımsız bir devlet kuran Danişmendli hanedanın başta Danişmend Ahmet Gazi olmak üzere ileri gelenlerinin hayatları ve kahramanlıkları hakkında oluşmuş anlatılardır.

Yanıt Açıklaması: Adı bilinen en eski Türk ozanı Aprunçır Tigin’dir. Doğru yanıt C’dir.