Halk Edebiyatına Giriş 2

Yanıt Açıklaması: Budist Uygur metinlerinde karşımıza çıkan takşut kelimesi “şiir, nazım, beyit” anlamında kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Şaman inancına göre bireyleri ve toplumunu, kötü ruhların etki ve eylemlerinden koruyan, hastalıkları iyi edebilen, Gök Tanrı’yla ve Erlik adlı yeraltında yaşayan kötülük ruhuyla görüşüp anlaşabilen, ata ruhları ve Tanrı’nın verdiği yeteneklerle olağanüstü özelliklere sahip olduğuna inanılan kişiye verilen ad "şaman" idi. Doğru yanıt A’dır.

Yanıt Açıklaması: Ritüel (Kuttören) Oyunlar: 1) Yılın Değişmesiyle İlgili Oyunlar: Köse-Gelin Oyunu 2) Mücerret Fikirlerle İlgili Oyunlar: Beylerin Kini Oyunu 3) Hayvan Kültüne Bağlı Oyunlar: a) Saya Gezme Oyunu b) Tekecik: Koç Katımı Oyunu 4) Bitki Kültüne Bağlı Oyunlar: Cemalcik (Ürün elde edilmesi) Oyunu 5) Mezhep Törenleri.

Yanıt Açıklaması: Âşıklar çıraklıktan başlayarak “usta âşık” oluncaya kadar belli bir eğitimden geçerler, usta âşıkların yaptıkları, atışmalara, fasıllara ve hikâye anlatma toplantılarına katılırlardı. Bu sürecin sonunda aldığı eğitimi özümseyerek yeteneğini geliştirerek ustalaşan âşıklara, ustaları kullanacakları bir “mahlas” (şiirlerde kullanılan takma ad) verilirdi.

Yanıt Açıklaması: Medreselere giden öğrenciler softa, medreselerdeki profesörler ise müderris olarak adlandırılırdı. El alma ise özel bir törenle bir şeyhe onun öğretisini takibe söz vererek bağlanmak anlamına gelmektedir. Zikir tarikatin geleneğine göre kalıplaşmış belli dini sözleri belli bir ezgiye göre hep beraber söylemek demektir.

Yanıt Açıklaması: Tarih boyunca Türkler Şamanizm, Maniheizm, Budizm, Hıristiyanlık ve Musevilik gibi dinleri kabul etmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Yukarıdaki seçeneklerde, Pir Sultan Abdal, Kul Çulha, Öksüz Dede ve Gedâ Muslu, XVI. yüzyılın âşık tarzı edebiyat geleneğinin temsilcilerindendir. Ancak, Edip Ahmed Yügneki, XII. yüzyılda yaşamış ve tekke tarzı gelenekten gelen bir şairdir.

Yanıt Açıklaması: Serbest vezin mutasavvıf şairler tarafından tercih edilen bir nazım biçimi değildir.

Yanıt Açıklaması: Medresenin eğitim dili Arapçadır. Medreselerden yetişmiş ünlü bilginlerin büyük bir çoğunluğu eserlerini Arapça olarak kaleme almışlardır.

Yanıt Açıklaması: Paragrafta da belirtildiği üzere, bu gelenek içerisinde şiirlere eşlik eden dinî danslar, dolayısıyla müzik de vardır.

Yanıt Açıklaması: Otaçi, doktor; emci, ilaç yapan; sınıkçı, kırık ve çıkıkları tedavi eden; bakıcı ise kayıp olanı suya ya da aynaya bakarak bulan kişilere verilen adlardır.

Yanıt Açıklaması: Mehmed Fuad Köprülü Türk edebiyatı tarihinin ilk tasnif denemesini yaparken İslamiyet’in, Türklerin büyük çoğunluğu tarafından kabul edilmesi temel ölçüt olarak kullanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Aruz ölçüsü Arap ve Farslardan alınma unsurdur.

Yanıt Açıklaması: Hayvancılık yapılmaya başlanmasıyla göçerevli sisteme geçilmiş topluluklar kutsal kağanlık idaresi altında birleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Din bir milletin dünya görüşünü oluşturmada son derece önemli bir kaynaktır. Türkler, İslâmiyetten önce pek çok dini kabul etmişlerdir. Türklerin kabul ettikleri dinler şunlardır. Mani adlı bir kişi M.S. III. yüzyılda Mezopotamya’da “Maniheizm” adıyla anılan bir din kurmuştur. Mani dini, iki prensip iyi-kötü, karanlık-aydınlık, nur-zulmet üzerine kurulmuştur. Büyü ve durugörüye dayalı ve tek tanrılı olabilen bir kabile dini “Şamanizm” zamanla ortaya daha gelişmiş şekilleri çıkacaktır. Türklerin kabul ettiği ve onları en çok etkileyen dinlerden birisi de “Budizm”dir. Budizm, yaklaşık 2500 yıl önce Buda olarak bilinen Prens Siddhata Gomata tarafından kurulmuştur. Peygamber Hz. Musa ve Tevrat’a inanca dayanan bu din, Türkler arasında yoğun olarak sadece M.S. VIII-X yüzyıllarda Kafkaslar’dan Moskova yakınlarına, Hazar Denizi’nden Macaristan sınırlarına kadar uzanan geniş bir Türk devleti olan Hazar İmparatorluğu’nda özellikle yönetici sınıflar tarafından 740 yılında “Musevilik” kabul edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Durak, Halvetîlerde okunan ve Allah hakkındaki ilahilerdir; Nefes, yine Allah hakkında, Alevî-Bektaşî ilahisidir; Medhiye, Dört halifeyi, ashab-ı kirâmı ya da velileri övmeyi konu edinir; Selam-nâme ise Âli-Âba, On iki İmam, Hacı Bektaş Veli’nin erdem ve güzelliklerini konu edinmektedir. Diğer yandan, Na’t olarak adlandırılan şiirler, Hz. Muhammed’i öven, ona duyulan saygı ve sevgiyi konu eden şiirlerdir.

Yanıt Açıklaması: Koşma şeklinin Türk edebiyatında ilk görüldüğü bçim koşug’tur. Doğru yanıt A’dır.

Yanıt Açıklaması: A şıkkındaki toy ninninin bir karşılığı değildir.

Yanıt Açıklaması: Ozan-Baksı Edebiyatı Geleneği yüzeysel bir İslami din ve görüş kisvesi bürünerek Osmanlı Türkleri arasında kabul görmüştür.

Yanıt Açıklaması: En eski şekli “koşag”tan “koşan”a ve “kojong” dönüştüğü düşünülen bir edebiyat terimidir. Koşag şekli doğrudan “koşug”la ilişkili olmalıdır. Altay Türkleri arasında “kojong” şekliyle günümüzde yaşamaktadır. Kojong Altay Türkçesinde “şarkı, türkü” anlamına gelmektedir.