Temel Sağlık Ve Hastalık Bilgisi

Yanıt Açıklaması: Söz edilen hepatit türü A'dır. Doğru seçenek A'dır.

Yanıt Açıklaması: Genel anlamı itibarıyla sanitasyon sağlığın iyileşti- rilmesi, geliştirilmesi, korunması, sağlığı tehdit eden her türlü etmenin uzaklaştırılması için yapılan bütün işlemler sanitasyon uygulamalarını oluşturmaktadır. Sanitasyonda temel prensip insan, çevre, gıda ve işletmenin korunarak sağlığı tehdit edecek bütün faktörlerin bu dörtlü çember içine girmesine engel olmaktır. Dolayısıyla cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Eğer hipertansiyonlu hasta iyi tedavi edilip önlem alınmazsa aşağıdaki problemlerle karşılaşabilir; Koroner (kalbi besleyen damarlar) kalp hastalıkları Kalp yetmezliği Beyin felci (İnme -Stroke) Periferik damar hastalıkları (kol ve bacakları besleyen damarlarlarda daralma ve sertleşme) Böbrek yetmezliği

Yanıt Açıklaması: Kalbi besleyen damarlara “koroner arter” denir. Diğer seçenekte verilen bilgiler kalbin farklı bölümlerine aittir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: El yıkama işlemi en az 60 saniye sürmelidir. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Morbidite: Bir popülasyonda hastalığa yakalananların sağlamlara oranının yüzde veya binde olarak ifade edilmesidir. Mortalite: Bir popülasyonda ölenlerin, tüm popülasyona oranıdır. Letalite: O¨lenlerin hastalananlara oranıdır. İnsidans: Bir hastalığın belli zaman diliminde bir toplumda görülme sıklığı ve oranıdır. Prevalans: Bir hastalığın bir popülasyon içinde belirli bir süre aralığında eski-yeni vakaların birlikte görülme oranıdır.

Yanıt Açıklaması: Kronik böbrek yetmezliğinin tedavisinde hemadiyaliz ve periton diyalizi ile başarılı sonuçlar alınmaktadır. Ancak bu tedavi yöntemleri böbreğin bütüncül fonksiyonlarını yerine getiremez. Bugün için en önemli ve böbrek fonksiyonlarının tümünün yerine gelmesine neden olan tedavi seçeneği böbrek naklidir (transplantasyonu).

Yanıt Açıklaması: Picornavirus Hepatit A'nın, Flavivirus ve Pestivirus Hepatit C'nin , Herpevirus Hepatit E'nin etkenidir. Hepatit B'nin etkeni ise Hepadnavirus’tur. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Aşırı düşük kan basıncı: Dinlenim sırasında kan basıncının 90/60 mmHg’nin altında olması hali olup düşük tansiyon ya da hipotansiyon olarak da adlandırılır. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hipertansiyon İçin Risk Faktörleri Yiyeceklerle Alınan Tuz: Yiyeceklerin içerisindeki tuzun günlük alım miktarı 5-6 g’ı aşmamalıdır. Yemeklere dışarıdan tuz eklenmese de yiyeceklerin içerisindeki sodyum klorür (NaCl) bu miktarı karşılar. Maalesef ülkemizde kişi başı günlük tüketim alınması gerekenin 3 hatta 4 katına ulaşabilmektedir. Vücutta NaCl, damar içinde su tutulmasına neden olur ve bu da damar içi basıncı yani tansiyonu yükseltir. Hipertansiyondan korunmak için tuz tüketimi azaltılmalıdır. Hipertansiyon hastaları ilaç kullanıyor olsalar bile, tuzu azaltmalıdır. Yaş: Hipertansiyon her yaşta görülebilir bir hastalıktır. Bebek ve çocuklarda görülen hipertansiyonun altında böbrek veya kalp hastalıkları gibi bir başka hastalık yatabilir. Herhangi bir hastalıkla ilişkisi olmayan hipertansiyon ise günümüzde 30’lu yaşlarda ortaya çıkmakta, yaş ilerledikçe ortaya çıkma riski artmaktadır. Aile Öyküsü: Ailesinde (anne, baba, kardeş vb.) hipertansiyonu olan birey/bireyler varsa hipertansiyon görülme olasılığı bu kişilerde yüksektir. Cinsiyet: Hipertansiyonun cinsiyetle ilişkisi yaşla da bağlantılıdır. Elli yaşın altında erkeklerde, 50 yaş üstünde ise kadınlarda karşı cinse göre daha sıktır. Diyabetes Mellitus ve/veya Obezite: Şeker hastalığı ve/veya şişmanlık tek başlarına hipertansiyon için risk faktörü olmakla birlikte, her ikisi de varsa bu risk çok daha fazla artmaktadır. Stres: Aşırı stres, yoğun baskı ve endişe duyguları hipertansiyonu tetikleyen önemli durumlardandır. Sigara: Damar duvarlarının esnekliğini bozar, kolesterol gibi kan lipitleri (kandaki yağlar) ile birlikte damar sertliği adı verilen “ateroskleroz” oluşumuna neden olur. Bu nedenle damar içi basınç yükselebilir. Fiziksel aktivite azlığı: Sedanter yaşam denilen günlük yaşamda fizik aktivite azlığı ve hareketsizlik, dolaşım sistemi için ciddi risktir. İlaçlar: Hastalıkların tedavisinde kullanılan bazı ilaçların yan etkisi olarak da hipertansiyon görülebilir. Örneğin streoid türevi ilaçlar gibi. Cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sarılık, A, B, C, D, E ve G harfleri ile isimlendirilen 6 farklı virüsle oluşan karaciğerin yay­gın iltihabi hastalığına verilen isimdir.

Yanıt Açıklaması: Ultraviyole ışın ve buhar sterilizasyon içindir. Antibiyotik ise bakteri kaynaklı kontaminasyonlar içindir. Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Hipertansiyon Kalpten çıkan kanın arter duvarına yaptığı basınca “tansiyon” denir. Normalde sistolik kan basıncının 120 mmHg, diyastolik kan basıncının ise 80 mmHg civarında olması istenir. Erişkin bir insanda dinlenim hâlinde sistolik kan basınıcının 140 mmHg, diyastolik kan basının ise 90 mmHg üstüne çıkmaması gerekir. Sistolik ve/veya diyastolik kan basıncının birisinin veya her ikisinin de bu sınırların üzerine çıkmasına “Hipertansiyon” denir. Eğer 3 farklı zamanda bu şekilde bir hipertansiyon saptandı ise bu kişi “hipertansiyon hastası” olarak tanı konulmuş olur.

Yanıt Açıklaması: Presbiyopi: Göz merceğinin, uyum amacıyla gözün odağını değiştirme yeteneğini kaybetmesidir. Kırklı yaşlarda hemen herkes de oluşur.

Yanıt Açıklaması: Gıda güvenliğinde HACCP ile ilgili terimler şunlardır: Tehlike: Patojen canlıların besinlere bulaşması, besinlerde üremesi ve bakterilerin toksinlerini salgılamasıdır. Risk: Besin maddesi üzerinde oluşması ve olası tehlikelerin boyutunu ve şiddetini ifade eder. Kontrol noktası: Bu kontrol noktası sağlıkla ilgili olmayıp daha çok gıdanın fiziksel ve lezzet durumunun kontrol edildiği aşamadır. Kritik kontrol noktası: Gıda üretiminde oluşabilecek tehlikenin tespit edilerek önlenebilmesi, makul seviyelere çekilmesi veya tamamen ortadan kaldırılmasıdır. Şiddet: İnsan sağlığını bozacak zararlı maddelerin gıda maddesinde ya da ortamda bulunması hâlinde sağlığa zarar verme gücüdür. Portör: Kendisi hasta olmadan hastalığı diğer insanlara bulaştırabilecek hastalık etmenini vücudunda barındıran taşıyıcı kişilerdir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Nezle (Soğuk Algınlığı), hastalığın etkeni çeşitli virüslerdir. Öksürük ve aksırıkla çok kolay bulaşır. Düzenli ve teknik el yıkama alışkanlığının olmaması, yemeklerde ortak kullanılan tabak, bardak ve genel olarak kullanılan havlu gibi malzemeler hastalığın bulaşmasını kolaylaştırır. Hastalıkta en önemli semptomlar; burun akıntısı ve tıkanıklığı, boğazda yanma hissi, gözlerde sulanma, halsizliktir. Grip etkeni grip virüsüdür. Bulaşma nezlede olduğu gibidir. Semptomlar nezlede görülenlerle aynı olmakla birlikte daha ağır seyreder. Gripte ayrıca ateş, kas ve eklem ağrıları görülür. Tüberküloz (Verem), hastalığın etkeni çevre koşullarına oldukça dirençli bir bakteri olan Mycobacterium tuberculosis’ tir. Hastalıkta genel hijyen kurallarının kötü olması, yetersiz beslenme, stres önemli bir rol oynamaktadır. Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde önemli bir sorun hâlindedir. Etken akciğer dışında ve akciğerde enfeksiyonlara neden olabilir. Kabakulak (Mumps), hastalığın etkeni Paramyxovirus ailesinden bir virüstür. Hastalık çok geniş bir yayılış gösterir. Sıklıkla asemptomatik olarak seyreder. Tükürük bezlerinin (parotis, submandibular-çene altı ve sublingual-dilaltı) hastalıktan etkilenmesi sonrasında şişerek, bezlerle anatomik yer olarak yakın olmaları nedeniyle kulakla birlikte hastalık görüntüsü oluştuğu için hastalığa halk arasında “kabakulak” denilmektedir. İnfluenza, alt ve üst solunum yollarına yerleşerek epidemilere ve pandemilere sebep olan akciğerde ciddi sorunlar oluşturarak ölümlere sebep olan viral bir hastalıktır.  Dünyanın her yerinde bu hastalık görülür. Virüs hastaların öksürme, hapşırmaları ile çevreye yayılır.  Hastalıkta temasla bulaşma olsa da nadirdir. Hastalığın kuluçka süresi 1-5 gündür. Bu süreden sonra titreme, ateş, baş ve kas ağrıları, iştahsızlık, hâlsizlik görülür. Ateş 3-4 gün sürer. Daha sonra boğaz ağrısı, burun akıntısı, seste kalınlaşma ve kuru öksürük görülür. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: CO ve atık maddelerde zengin kanı, yani kirlenmiş kanı kalbe taşıyan toplardamarlar venlerdir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Atriyal Septal Defekt (ASD): Sağ ve sol atrium arasındaki bölmede (interatriyal septumda) delik olması demektir. Bunun sonucunda sol atriumdaki kan sağ atriuma geçer ve atriumda kan göllenir. Sağ kalp yetmezliği belirtileri ortaya çıkar.

Yanıt Açıklaması: Bipolar Bozukluk: Manik-depresif bozukluk olarakta bilinmektedir. Majör depresyon kadar yaygın değildir. Kişinin ruh hâli (duygusal davranışları) dönemsel olarak oldukça enerjik ve aktif (manik) evreden oldukça düşük ve isteksiz hâle (depresyon) gider-gelir.

Yanıt Açıklaması: Venül: Kapillerden gelen CO2 ve atık maddelerden zengin kanı toplayan küçük toplardamarlardır. • Ven: CO2 ve atık maddelerde zengin kanı, yani kirlenmiş kanı kalbe taşıyan toplardamarlardır.