Tarımsal Yapılar ve Sulama

Yanıt Açıklaması: Flokülasyon, su içinde bulunan partiküllerin birleşerek çökmesidir.

Yanıt Açıklaması: Yapılan araştırmalara göre dünyamızın oluşumundan bugüne kadar geçen 4,6 milyar yıllık zaman süresinde, 4 buzul (Mindel, Riss, Würm, Günz) ve 4 buzularası dönem geçirmiştir. Son buzul ve buzularası dönem Kuvaterner’de başlamış ve gerek iklimsel gerekse jeomorfolojik değişiklikleri en iyi araştırılan ve bilinen dönem olmuştur.

Yanıt Açıklaması: 181 ülkenin taraf olduğu Kyoto Protokolü, 16 Şubat 2005 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Protokol, hukuki açıdan sera gazı salınımlarının sınırlanmasını ve azaltılmasını sağlamak amacıyla gelişmiş ülkelerin sera gazı emisyonlarını 1990 yılına göre %5 azaltmalarını öngörmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bitkilerde kök basıncının etkisiyle, transpirasyonun düşük ve toprağın su potansiyelinin yüksek olduğu koşullarda gerçekleşen ve pasif stomalar olarak da bilinen hidatodlar aracılığıyla yaprak uçlarından sıvı halde su salınması olayına gutasyon adı verilir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Ozonun neredeyse %90’lık kısmını oluşturan stratosferik ozondur. Stratosferik ozon, diğerinin aksine güneşten gelen zararlı radyasyonu tutması bakımından hayati önem taşır. Ozon tabakasında yine insan faaliyetleri sonucu meydana gelen yırtılmalar, zararlı güneş radyasyonunun yeryüzüne kadar ulaşmasına neden olur.

Yanıt Açıklaması: Yerçekimi suyu, yağışın ya da sulamanın ardından toprağın büyük boşlukları (makro porlar) içinde geçici olarak bulunan ve yerçekimi ile hareket eden sudur. Sızan su ya da ağır su olarak da isimlendirilir. Higroskobik su, toprak partiküllerin üzerinde ince bir tabaka şeklinde (sadece birkaç mikron) ve çok büyük bir enerji ile tutulan sudur. Bağlı su, toprakta bulunan bazı maddelerin bünyesinde hidrasyon suyu şeklinde ya da kolloidlerebağlı şekilde bulunur. Kapillar (kılcal) su, genellikle ince yapılı topraklarda ve küçük boşluklarda (mikro porlarda) bulunur. Su buharı, toprak suyunun buharlaşarak hava boşluklarına geçmesi ve orada kalması ile oluşur.

Yanıt Açıklaması: Suyun toprak yüzeyinden toprak içerisine girmesi sızma (infiltrasyon) olarak isimlendirilir. Birimi mm/saat veya cm/saat’dir.

Yanıt Açıklaması: Geniş anlamda küresel ekosistem olarak tanımlanan biyosfer , gezegenin sahip olduğu tüm ekosistem­lerin toplamıdır. Ekosistemde en kapsamlı düzey olan biyosfer, atmosferi, hidrosferi (su küre) ve litosferi (taş küre) içerir.

Yanıt Açıklaması: Kuraklık stresine maruz kalan bitkiler, turgor basınçlarını koruyabilmek için, hücreleri içinde bazı organik çözeltileri biriktirerek osmotik potansiyellerini düzenlemeye çalışırlar. Böylece kuraklık stresi altında çözelti artışının başlıca kaynağı olarak, çözünebilir karbonhidratlar meydana gelir. Özellikle glikoz, sakkaroz gibi çözünür şekerler ve malat birikmesi meydana gelir. Bunlar dışında potasyum (K), şeker alkolleri ve bazı organik asitler de osmotik düzenleyici olarak birikmektedir.  Kuraklık stresi, bitkideki stomalarda da olumsuz etkiler yapar. Kuraklık stresine uğrayan bitkilerde stoma hücrelerinde absisik asit (ABA) miktarı artmakta, bunun sonucu olarak suda çözünmeyen nişasta oluşmakta ve K iyonu azalmaktadır. Böylece osmotik basıncı azalan stoma hücreleri turgorunu kaybederek kapanmaktadır. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Su potansiyeli temel olarak 4 faktörün kontrolü altındadır ve bu 4 faktörün toplamı ile hesaplanır. Bunlar basınç potansiyeli, osmoz potansiyeli, matriks potansiyeli ve yerçekimi potansiyeli. Basınç potansiyeli , çözeltinin hidrostatik basıncıdır. Su potansiyeli pozitif basınçla artarken negatif basınçla azalmaktadır. Hücre içerisindeki pozitif hidrostatik basınca turgor adı verilmektedir. Osmoz potansiyeli de, su potansiyeli üzerinde su içerisinde çözünen maddelerin etkisi olarak tanımlanır. Saf suyun normal atmosfer basıncı altında su potansiyeli sıfıra eşitken, içerisinde çözünen madde miktarına bağlı olarak su potansiyeli de negatif değerlere düşmektedir. Matriks potansiyeli , suyun belirli yüzeylere tutunması ve dolayısıyla aralarında oluşan bağı ifade eden bir kavramdır. Su böyle bir etkileşime girdiğinde serbest enerjisi yani su potansiyeli azalmaktadır. Yerçekimi potansiyeli ise, suya aşağı yönlü olarak etki eden ve su potansiyelini düşüren faktörlerden biridir.

Yanıt Açıklaması: Yerden ortalama 13 km yüksekliğe kadar sıcaklık düzenli bir şekilde düşer. Yeryüzünde +15°C olan sıcaklık burada -50 °C veya -60 °C’ye düşer (yükseldikçe sıcaklığın azalmasına Lapse-rate olayı denir ve her 100 metrede 0,65 °C’lik bir lapse-rate vardır. Bazen yükseklik arttıkça sıcaklık da artar ki buna inversiyon veya sıcaklık tersimesi denir. Yükseklikle beraber sıcaklık değişmiyorsa bu durum izotermal durum olarak adlandırılır).

Yanıt Açıklaması: Akifer, suyu depolayan yeterli miktarda yeraltı suyu akışına ve kullanılmasına izin veren gözenekli ve geçirgen özelliğe sahip jeolojik birimdir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Difüzyon ya da yayılma, esasen molekül, iyon ya da gaz halindeki maddelerin yüksek konsantrasyonda bulundukları ortamdan daha küçük konsantrasyonda bulundukları ortama doğru (konsantrasyon gradienti yönünde), homojen (her yere eşit miktarda) bir dağılım sağlanıncaya kadar ve enerjiye ihtiyaç duyulmadan gerçekleşen hareketlerine verilen isimdir.

Yanıt Açıklaması: Su sıkıntısı olan ülkelerde kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı yılda 1.000-1.700 m3 arasındadır. Kişi başına kullanılabilir su miktarı yılda 1.700 m3 den fazla olan ülkeler ise su potansiyeli yönünden zengin bir ülke olarak sınıflandırılmaktadır. Kişi başına düşen su miktarı yılda 500m3 den az ise mutlak su kıtlığı olan ülke olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Birbirinden farklı cins moleküllerin arasında gerçekleşen bağlantıya/çekme kuvvetine adezyon adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Polar nitelikli su, diğer pek çok madde/malzemeye yapışma özelliği göstermektedir. Bu nedenle de suyun değdiği yüzeyler ıslanır. İşte böyle birbirinden farklı moleküllerin arasında gerçekleşen bağlantıya/çekme kuvvetine adezyon adı verilir. Adezyon kuvveti, özellikle mikro çaplı iletim demeti borucuklarında (ksilem), suyun taşınması sırasında kohezyon kuvveti ile birlikte suyun yukarıdaki doku ve hücrelere taşınmasını desteklemektedir.

Yanıt Açıklaması: Tekstil gibi nitelikli su gerektiren işletmelerde kullanılamaz Sınıf I suların özelliklerinden biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Mikoriza (mantar-kök); b azı bitkilerin kökleri ile mantarlar arasında gerçekleşen simbiyotik yaşam ilişkisine verilen addır. Mantar sayesinde kök yüzeyi daha da artmakta ve bitki bünyesi su ve inorganik maddelerin daha etkili bir şekilde alınması sağlanmaktadır. Mantar besinini bitkiden karşılayarak bu birliktelikten faydalanır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Volkanizma faaliyetleri gibi doğal olaylar ve antropojenik etmenler (fosil yakıt kullanımı, çimento üretimi, arazi kullanımındaki değişimler ve yangınlar gibi) sonucunda atmosfere salınan karbondioksit (CO2), sucul sistemlerin tamponlama özel­liğinden dolayı korkunç rakamlara ulaşmamakta­dır. Antropojen kaynaklı metan ise üretim, enerji, endüstri ve atık sektörlerinden kaynaklanmaktadır. Üretim sektöründen kaynaklanan me­tan gazı, fosil yakıt kullanımı, tarımsal faaliyetler (pirinç ve çeltik tarlaları), madencilik faaliyetleri, çöplerin gömülmesi ve depolanması, büyükbaş hayvan yetiştiriciliği ile evsel ve hayvansal atıklardan kaynaklanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Aşağıdaki tabloya göre Türkiye’de havzalara göre yıllık yeraltı su potansiyelinin en yüksel olduğu havza Fırat-Dicle havzasıdır.