Türk Basın Tarihi

Yanıt Açıklaması: 1952 tarihli Basın Mesleği Kanunu dini bayramlarda gazete yayımlanmasını yasaklamıştı. Kanuna göre bayramlarda gazete yayımını gazeteci dernekleri yapabiliyordu. Bayram Gazetesi adı altında yayımlanan gazetede, bütün gazetelerden ünlü gazeteciler birkaç gün yazılarını yayımlıyor ve günlük haberler de bu gazete aracılığıyla veriliyordu. Uygulamada, Gazeteciler Cemiyeti’nin Bayram Gazetesi, bayram günleri bütün Türkiye’de satılan tek gazete özelliğini taşımaktaydı. Kanunun amacı, hem aralıksız çalışma gerektiren meslekte gazete emekçilerinin birkaç gün tatil yapmasını sağlamak, hem de cemiyete gelir kazandırarak bunu basın çalışanlarına sosyal yardımlar biçiminde yansıtmaktı. 1992 yılının Kurban Bayramı’nda Sabah gazetesi yayınını sürdüreceğini açıklamış ve öyle de yapmıştır. Eski tarihli yasada öngörülen para cezası o günün koşullarında komik bir rakama tekabül etmektedir ve Sabah bu cezayı önemsemeyerek, dahası köklü bir gazetecilik geleneğini hiçe sayarak, bayramda gazetesini yayımlamıştır. Bu eylem büyük tartışma yaratmış, diğer gazete gruplarının ortak bildiriyle protestosuna, Gazeteciler Cemiyeti’nin müthiş tepkisine ve Sabah gazetesi sahibi ve yöneticilerini üyelikten ihraç etmesine neden olmuştur. Ancak siyaseten destek bulamayan tepkiler sonuçsuz kalmış ve bir sonraki bayramda bütün gazeteler yayımını sürdürüp Sabah’ın yıktığı bir geleneğin üzerinden geçmiştir.

Yanıt Açıklaması: 1980’lere kadar, Günaydın gazetesinin çarşı-pazar, enflasyon, zam, kira gibi haberlere yer verdiği sayfaları ve bu doğrultudaki manşetleri haricinde, çok satan gazetelerin bağımsız ekonomi sayfaları ve ekipleri yoktur.

Yanıt Açıklaması: TRT kuruluş kanunu 24 Aralık 1963 tarihinde kabul edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Marangoz

Yanıt Açıklaması: Avrupa’da televizyon ve radyo, aynen Türkiye’de olduğu gibi 1980’lere kadar devlet tekeli altında yönetiliyor, özel istasyonlara ve rekabete izin verilmiyordu. 1980’lerde Avrupa ülkeleri birer birer bu tekeli kaldırdılar ve radyo ve televizyon yayınlarını özelleştirdiler.

Yanıt Açıklaması: 1950’lere kadar gazete sahipleri hep geleneksel olarak gazetecilik ve yazarlık mesleğiyle uğraşan kişi ve ailelerdir. 1950’lerde sektöre dışarıdan giren yeni gazete sahiplerinin belirgin iki örneği Yeni Sabah’ı satın alan tüccar Safa Kılıçoğlu ve Akşam’ı satın alan armatör Malik Yolaç’tır. 1960’dan sonra ise gazetelerin büyük iş ve sermaye çevreleriyle bağlantısı giderek artmış ve Tercüman, Yeni Asır, Son Havadis gazeteleri bunlar tarafından satın veya kontrol altına alınmıştır. Gazetelerin piyasa şartlarına ve ekonomik gelişmelere uyum sağlamasının bir başka yolu da kökten gazeteci patronların, kendi alanları dışına çıkarak yatırımlar yapması ve gazetelerini başka işkolları ile ilişkilendirerek holdingleşmeye başlamasıdır. Bunun da en önemli örneği Erol Simavi ve Haldun Simavi’nin yönetimi altındaki Hürriyet ve Günaydın gazetelerinin holdingleşmesidir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: TRT tarafından 1968 yılında Ankara’da önce deneme yayınları biçiminde başlayan televizyon yayınları giderek diğer bölgelere de ulaşmış ve 1970’li yıllarda bütün ülkeye yayılmış ve popülerleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Meclis 25 Temmuz 1931 tarihinde yeni Matbuat Kanunu’nu kabul eder. Bu kanunun 50. maddesine göre memleketin genel siyasetine dokunacak yayınlar bakanlar kurulu kararı ile kapatılacak ve sahipleri kapatılma süresince başka bir isim altında gazete çıkaramayacaktır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de çok okunan ama reklam almayan mizah dergileri ve oldukça geniş bir yelpazede yayım yapan fikir, sanat, edebiyat dergilerinin de reklam medyası niteliği olmadığı görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de 1990’ların ortasında toplam gazete tirajının basın tarihindeki en yüksek düzeye ulaşmasının başlıca nedeni Promosyonların artışıdır.

Yanıt Açıklaması: Aralarında Abdi İpekçi cinayeti de olan pek çok dosyayı gündemde tutarak soruşturmacı gazeteciliğin Türkiye’deki sembol ismi olmuş Uğur Mumcu’nun 1993’de katledilmesi ve bu cinayetin de hala aydınlatılamamış olması, basın tarihindeki kara sayfalardan biridir.

Yanıt Açıklaması: Rakipleri ta­kip etmek veya aşmak için medya sektöründe yer almak, Toplumsal de­netim mekanizmaları kurmak, Holdingin medya dışı sektörlerdeki girişim ve işlerini desteklemek için medya holdinglerinin medya girişimleri­nin ve yoğunlaşmalarının holdingler açısından önem ve nedenleri arasında yer alır.

Yanıt Açıklaması: Ekim 1989'da ülke siyaseti cumhurbaşkanı seçimlerine kilitlenir. Özal’ın adaylığına karşı çıkan muhalefet meclisi boykot eder. Ancak, Başbakan Turgut  Özal, üçüncü turda 263 oy alarak seçilir ve 8. cumhurbaşkanı olarak göreve başlar.

Yanıt Açıklaması: 1 Kasım 1928'de, yeni Türk harflerinin kabulüne ilişkin kanun, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edildi. Kanunun kabul edilmesinden sonra geniş halk kitlelerine okuma yazma öğretmek üzere "Millet Mektepleri" açıldı.

Yanıt Açıklaması: Gazete-dergi fiyatlarında azalma

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B  seçeneği olacak. Sayfa 178 “CUMHURİYET DÖNEMİ BASINI (1980 SONRASI) “ Konu başlığının 12 Eylül Darbesi adlı alt başlığında “Başbakanla basın arasında süren, biraz da kişiselleştirilen kavgalar günlerce kamuoyu gündeminde yer alır. Cumhuriyet gazetesini “Babıâli’nin Pravdası” olarak niteleyen Özal, gazeteye 500 bin lira tazminat ödemeye mahkûm edilir” Şeklinde açıklanmıştır.

Yanıt Açıklaması: "Zincirli Hürriyet" başlıklı, basın özgürlüğünü eleştiren yazı Tan gazetesinde yayınlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Televizyon ise ilk denemeleri 1950’lerde yapıldıktan sonra, 1970’lerde TRT çatısı altında yaygınlaşmıştı. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de Radyo Yayınları: 1927 yılında bir özel kuruluş olan Türk Telsiz Telefon Anonim Şirketi tarafından başlatılmış, 1937 yılında devlet tekeline alınmış ve 1964 yılında TRT’nin kurulmasına kadar devlet radyosu olarak işletilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Neo-Liberalizm: Ekonomide devlet müdahalesinin azaltılıp piyasaların serbestleştirilmesini, ticaretin önündeki engellerin kaldırılmasını, özelleştirmeleri ve her alanda özel girişimciliği savunan ekonomik politikalar.