Türk Basın Tarihi

Yanıt Açıklaması: Yapılan bir araştırmada 1919 yılının Mayıs’ı ile 1938 yılı sonları arasında Türkiye sınırları içinde toplam 592 gazete yayımlandığı tespit edilir.

Yanıt Açıklaması: Naylon Gazete

Yanıt Açıklaması: 1970’li yıllar, bütün karışıklıklara rağmen, İstanbul ve Ankara basınının Doğu’ya ulaşma yollarını artırmasına ve bir noktada Doğu pazarını keşfetmesine de sahne olur.

Yanıt Açıklaması: Okurların İstekleri şeklinde sıralanan ve delegelere dağıtılan bu ankete göre gazeteler pahalı satılmaktadır. Gazetelerin ebatları büyüktür ve sayfa sayıları çoktur. Günlük gazeteler, halkın konuştuğu dili kullanmalıdır. Gazetelerde faydalı yazılar yer almalı, romanlar ve tefrikalar haddinden fazla uzun olmamalıdır. Basın halkın sorunlarıyla ilgilenmelidir. Gazeteler kazanç kapısı olarak görülmemeli ve çıkarlara hizmet etmemelidir. Okumayı özendirecek yayınlar yapılmalı, dergi kapaklarına kadın resimleri yerine millî abide ve görkemli binaların resimleri konulmalıdır. Cinayet ve aile faciaları manşetten verilmemeli, açık-saçık resimler yayımlanmamalıdır. Taşrada gazeteler kaymakamlar ve öğretmenler tarafından halka okutulmalıdır. Toplam 23 sorudan oluşan bu anket, halkın basından isteklerinin “aydınlanma” yönünde yoğunlaştığını göstermektedir. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ahmet Özal 1992’de Kanal 6’yı kurmuştur. Doğru cevap, B'dir.

Yanıt Açıklaması: Özal, Cumhuriyet gazetesini “Babıâli’nin Pravdası” olarak nitelendirmiştir. Doğru cevap, B'dir.

Yanıt Açıklaması: TRT, televizyonda önce kısmî olarak, 1984’te ise tamamen renkli yayına geçmişti. 1986’da ikinci, 1989’da üçüncü televizyon kanalı yayına başlamıştı. TRT uydu üzerinden yayın yapmaya başlamış, ayrıca ulusal radyo istasyonlarının sayısını da dörde çıkarmıştı. TRT’nin elindeki verici istasyonları bir yasayla PTT’ye devredilmiş, gelecek yıllarda bu vericilerden özel televizyonların yararlanmasına zemin hazırlanmıştı. Ayrıca, TRT dışından özel yapımcı şirketlerin TRT’ye program hazırlayıp satması için de yasal düzenleme yapılmıştı.

Yanıt Açıklaması: Uğur Mumcu

Yanıt Açıklaması: Bu dönemde basın organları arasında sıkı bir rekabet ortaya çıkar. “Ansiklopedi Savaşları” diye adlandırılan bu rekabetin başlatıcısı Sabah gazetesi olur. Doğru cevap "D" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1993 yılı içinde yaşanan bir başka gelişme de özel radyo ve televizyonları etkiler. Valilikler, Ulaştırma Bakanlığı’na başvurarak özel radyo ve televizyon kanallarının kapatılmasını isterler. Bakanlık bir genelge yayımlayarak yurt içinde yayın yapan özel radyoların kapatılmasını önerir. Bunun üzerine radyo sahipleri ve çalışanlar ortak bir tepki göstermeye ve haklarını aramaya başlarlar. 1 Şubat 1993’te yayımlanan genelge valiliklere gönderilir ve radyolar birkaç ay içinde kapatılır. Yeni kurulmuş olmasına rağmen kısa zamanda geniş kitleleri kendine bağlayan radyoların susturulması büyük tepki çeker. İnsanlar arabalarının antenlerine siyah kurdeleler bağlayarak durumu protesto ederler. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Hürriyet

Yanıt Açıklaması: İlk özel televizyon Magic Box’ın Avrupa merkezli uydular kullanarak deneme yayınlarına başlaması, diğer girişimcileri de harekete geçirir.

Yanıt Açıklaması: Televizyon, TRT ile yaygınlaşmış olsa da Türkiye televizyon yayınları ile 1950’lerde tanışmıştır. İstanbul Teknik Üniversitesi’nin elektronik kürsüsü televizyon alanında öğrencilerini eğitmek için 1952 yılında haftada bir gün yayın yapan bir istasyon kurmuştur.

Yanıt Açıklaması: İstanbul'da 82 mizah içerikli yayın yapılırken ikinci sırada 7 yayınla İzmir yer almıştır.

Yanıt Açıklaması: Bu dönemde yerel ve ulusal basın, muhafazakâr yapısını koruyarak yayın hayatını sürdürmeye çalışır. Gazete kâğıdı temininde büyük sıkıntı yaşanır. Büyük oranda ithalata dayanan kâğıt piyasası dolardaki belirsizlik nedeniyle kilitlenir.

Yanıt Açıklaması: Millî Mücadele Dönemi’nde İstanbul basını ağırlıklı olarak iki gruba ayrılmış şekilde karşımıza çıkar. İlk grupta yer alanlar, ulusal hareketi destekleyen ve onu savunan gazetelerdir. Bunlar arasında İleri, Yeni Gün, Akşam ve Vakit gazeteleri ilk sırada yer alır. Bu ulusalcı görüşün karşısında olan gazete ve gazeciler de vardır. Özellikle İstanbul’da faaliyet gösteren Peyam-ı Sabah, Alemdar ve İstanbul gazeteleri Millî Mücadele karşıtı yayınlar yapar.

Yanıt Açıklaması: Fotospor, Fotomaç, Spor Gazetesi, Fanatik gibi günlük spor gazeteleri yayıma girmiş, sonraki yıllarda çeşitlenerek sayıları artmış ve bazıları en çok satan gazeteler arasına katılmıştır. Doğru cevap B dir.

Yanıt Açıklaması: Türkçülük hareketinin önemli teorisyenlerinden olup fikirleri ile Cumhuriyet rejiminin güçlenmesine katkı sağlayan Ziya Gökalp, Millî Mücadele’nin önemli destekçilerinden biridir. O kadar ki Mustafa Kemal bir konuşmasında: “Benim ruh ve bedenimin babası Ali Rıza Bey, heyecanlarımın babası Namık Kemal, fikirlerimin babası Ziya Gökalp’tir.” dediği bilinmektir.

Yanıt Açıklaması: 40

Yanıt Açıklaması: B, C, D ve E seçeneklerinde verilen ifadeler Cumhuriyet Dönemi basını konusunda ayrıntılı bir inceleme yapmanın önündeki engellerdendir. Kitapta da bahsedildiği gibi Cumhuriyet Dönemi basını konusunda her şeyden önce, bu dönem basınının sistematik bir envanterinin bulunmaması en önemli engeldir. Hangi yıllarda, kaç süreli yayın çıktığı, bunların çıkış yeri ve çıkaranlar, yayın politikaları, yayın türleri, içerik özellikleri vs. gibi bilgiler henüz tam anlamıyla mevcut değildir. Bu nedenle, dönemin basını üzerine nicelik yönünden bir değerlendirme yapmak, şu an için mümkün görülmemektedir. Bunun gibi, Cumhuriyet Dönemi basınının niteliği konusunda da yeterli çalışma bulunmamaktadır. Buna karşın Basın-yayın tarihine ilişkin son yıllarda yapılan çalışmalar umut vericidir. Dolayısıyla cevap A seçeneğidir.