Türk Basın Tarihi

Yanıt Açıklaması: Sezar’ın MÖ 59 yılında Roma’da günlük olarak çıkarılan Acta Diurna (Günlük Haberler) gazetesini çıkardığına dair belgeler mevcuttur. Bir tarz el ilanı şeklinde düzenlenen Acta Diurna’da halka ilginç gelebilecek haberler yayımlanır.

Yanıt Açıklaması: İstanbul Gazeteciler Cemiyeti 12 Haziran 1946 tarihinde kurulur.

Yanıt Açıklaması: Ahmet Midhat Efendi birçok gazeteye yazı yazmanın yanında önce Dağarcık dergisini, daha sonra Devir ve Bedir gazetelerini çıkarır. Bunların yanında roman ve piyes denemeleri yapar. Fakat bu gazetecilik deneyimi pek kısa sürer. Dağarcık’ta yayımlanan ve İslâm dini aleyhinde olduğu düşünülen “Duvardan Bir Sada” adlı bir yazısından dolayı 1873’te Yeni Osmanlılarla birlikte Rodos’a sürülür. Abdülâziz’in tahttan indirilmesine kadar (1876) devam eden bu sürgün hayatı Ahmet Mithat’ta bir çekingenlik uyandırır. Bundan sonraki yazılarında daha dikkatli davranmış ve siyasi olayları bu yönde değerlendirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı ülkesinde ilk gazeteyi 1795 yılında Fransız büyükelçiliği çıkarır. Buletin de Nouvelles adıyla on beş günde bir çıkarılan gazete, Fransız çıkarlarını koruyan anlayışla yayın yapar. Doğru cevap B’dir

Yanıt Açıklaması: Türk Yurdu, 18 Ağustos 1911’de kurulan Türk Yurdu Cemiyeti’nin yayın organıdır. İmtiyaz sahibi Mehmet Emin (Yurdakul) Bey’dir. Türk Yurdu Dergisi: “Türk âleminin menfaatlerini müdafaa etmenin esas alınması” ilkesini benimser. Türkçülük hareketini hayatın her alanına yaymayı amaç edinir.

Yanıt Açıklaması: Haber mektupları veya bültenlerinin hazırlanmasında haberleri derleyenler (muhabir), yazanlar, çoğaltanlar ve bunları dağıtanların bulunması bir noktada gazetecilik sektörünün nasıl oluşması edilmesi gerektiğini göstermektedir. Merkezî bir yerde yüksek sesle okunan bültenleri zenginler satın alıp okurken, parası olmayanlar cüzi bir ödeme yaparak yalnızca dinlemekle yetinirler. Halk bunları dinlemek için “Gazetta” adı verilen, en küçük değere sahip Venedik parası öder. Bu ücret, zaman içinde haber değeri taşıyan, günlük, haftalık veya daha farklı periyotlarda basılan ürünlerin ortak adı olarak kullanılmaya başlanır. Doğru yanıt C’dir.

Yanıt Açıklaması: Tanzimatla başlayan dilde sadeleşme hareketleri bu yıllarda etkisini yitirir. Servet-i Fünûn yazarları, kendilerine örnek aldıkları Fransız edebiyatından etkilenerek, yapma (artificial) diyebileceğimiz bir dil oluştururlar. Bu dönemin en önemli özelliklerinden biri, Batılı ölçütlere yakın sayılan romanların yayımlanmasıdır. Servet-i Fünûncuların büyük bir kısmı orta tabakadan gelmiş­lerdir. Batı medeniyetini ve bu medeniyetin sanat ve edebiyat anlayışını öğrenme olanağı bulmuşlardır. Düzenli eğitim gör­meleri, okudukları Batı tarzı okullarda, Avrupalı edebiyatçıları yakından tanımaları, onlarda ortak bir sanat zevkinin doğması­na zemin hazırlamıştır. Fakat aynı sanat zevkine sahip olmala­rına rağmen bu zevki yansıtma biçimleri farklıdır.

Yanıt Açıklaması: Resmi Gazete: Takvim-i Vekâyi Basının gücünü ve önemini iyi kavrayan II. Mahmud’un asıl amacı, basın yolu ile kamuoyuna yenilikleri tanıtmak ve taşra ile merkez yönetimi arasındaki iletişim kopukluğunu giderebilmektir. Görünenin ardında yatan bir başka niyet ise basın yolu ile toplumu kontrol altında tutabilmektir.

Yanıt Açıklaması: 1 Mart 1870'te Dahiliye Nezareti'ne bağlanan Matbuat Müdürlüğü sarayın basın üzerindeki etki araçlarından birisidir. Bu müdürlükte farklı dillerde gazeteleri kontrol eden çalışanlar bulunmaktaydı.

Yanıt Açıklaması: Şair Eşref bir şiirinde, “Eğer bir şeyin gerçeğini öğrenmek istiyorsan aksi haberleri gazetelerden oku.” anlamına gelen beyitinde şöyle demektedir: Bilmek istersen eğer sıhhatin bir şeyin Vak’anın aksini evrâk-ı havâdiste oku!...

Yanıt Açıklaması: Bir noktada devrimlerin sözcüsü konumuna geçecek olan Cumhuriyet gazetesi, özel girişimciler vasıtasıyla yayın hayatına atılır (7 Mayıs). Cumhuriyet ilkelerini benimseyen ve Atatürk’ün işaret ettiği gibi onun fikrî zeminini oluşturan yazarlar, bu gazetenin yazı kadrosunda yer alırlar. Aralarında Ziya Gökalp, Yakup Kadri, Aka Gündüz, Selim Sırrı (Tarcan) gibi yazarların bulunduğu gazetenin ilk kurucuları Yunus Nadi, Zekeriya Sertel ve Nebizade Hamdi’dir. Mehmet Refet İzmir'de Köylü gazetesinde yazmıştır.

Yanıt Açıklaması: 1908 yılında Eşref Edip ve Mehmet Akif tarafından çıkarılan İslâmcı düşünceyi destekleyen derginin adı Sebilürreşad’tır.

Yanıt Açıklaması: Arap harflerinin terk edilip Latin harflerinin Türkçeye uyarlanması sadece bir yazı değişikliği değil bir uygarlık ve kimlik değişikliğidir. Bu çerçevede, ulusal bir seferberlik havasında 1929’da kurulan Millet Mektepleri vasıtasıyla yaygınlaştırılmaya çalışılan yeni alfabe, geniş halk kesimlerinin okur yazar hale getirilmesinin yanı sıra yeni kurulan siyasi, toplumsal düzenin değerleriyle donanmış yeni insanın da yaratılmasını hedeflemektedir. Sonuç olarak yeni alfabe cumhuriyetin kurucularının milli kimlik inşası ve medenileşme projelerinin en önemli unsurlarından birisidir.

Yanıt Açıklaması: 592

Yanıt Açıklaması: Çin baskısıyla yapılmış en eski kitap 868 yılında basılan Diamond Stura (Elmas Stura) adlı dua kitabıdır.

Yanıt Açıklaması: Bu dönem basını hakkında ayrıntılı bilgiler içeren Osman Nuri’nin Abdülhamid-i Sani ve Devr-i Saltanatı, (1911) başlıklı eseri geniş ölçüde Paul Fesch adında bir Fransız’ın 1907 yılında yayımlanan anılarına dayanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Reşat Nuri Güntekin bu milletvekillerinden birisi değildir,

Yanıt Açıklaması: II. Meşrutiyet Dönemi basınını İttihatçı ve İtilafçı olmak üzere iki gruba ayırabiliriz. Başta Tanin olmak üzere Yeni Tasvir-i Efkâr, Hukuk-ı Umûmiye, Şûrâ-yı Ümmet, Rumeli, Silah vb. gazeteler yayınlarında İttihatçı görüşü savunur. Buna karşılık Osmanlı, Serbestî, Murat Bey’in Mizan’ı, Ali Kemal’in öncülüğündeki İkdam, Derviş Vahdeti’nin Volkan’ı ve Beyânü’l-Hak gazeteleri, İtilafçı görüşte olmasalar da muhalif görüşte yayınlarını sürdürürler.

Yanıt Açıklaması: 1563 yılında Venedik’te basılan ve Fogli D’avvisi denen haber bültenleri Müslüman (Türk)- Hıristiyan savaşları hakkında bilgi içerirler.

Yanıt Açıklaması: Millî Mücadele Dönemi’nde İstanbul basını ağırlıklı olarak iki gruba ayrılmış şekilde karşımıza çıkar. İlk grupta yer alanlar, ulusal hareketi destekleyen ve onu savunan gazetelerdir. Bunlar arasında İleri, Yeni Gün, Akşam ve Vakit gazeteleri ilk sırada yer alır. Bu gazetelerde Anadolu ile ilgili haberler ilk sayfalarda yayımlanır. Bu ulusalcı görüşün karşısında olan gazete ve gazeciler de vardır. Özellikle İstanbul’da faaliyet gösteren Peyam-ı Sabah, Alemdar ve İstanbul gazeteleri Millî Mücadele karşıtı yayınlar yapar. Doğru cevap D’dir.