Türk Düşünce Tarihi

Yanıt Açıklaması: Taşköprülüzade’nin ilimlerin tasnifiyle ilgili eserinin adı (Mevzuatü’l-Ulûm olduğundan sorunun doğru cevabı e şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kindî, özellikle halife Mutasım’ın oğlu veliahd Ahmet’e özel hocalık yapmıştır.

Yanıt Açıklaması: Kitâb Tedbiri’l-Mutavahhid İbn Bacce’nin İbraniceye çevrilen eserlerindendir.

Yanıt Açıklaması: Elmalı’nın TBMM kararıyla yazdığı ve Türkiye Diyanet Başkanlığı tarafından yayınlanan “Hak Dini Kur’an Dili” adlı eseri günümüzde hem orijinal metin halinde ve hem de sadeleştirilmiş haliyle okuyucularına sunulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Kindî felsefenin pratikteki yararını dikkate alarak onu “İnsanın gücü ölçüsünde Allah’ın fiillerine benzemesidir” diye tarif etmektedir. Bu tanımla o, insanın hikmet, kudret, adâlet, iyilik, güzellik ve gerçeklik gibi ilâhî sıfat ve erdemleri edinerek tam erdemli bir kişi olacağını söylemektedir. “Felsefe ölümü önemsektir” tarifinin yorumunda, ise biri tabiî, öteki iradî olmak üzere iki çeşit ölümden söz eden filozofa göre önemli olan ikincisidir yani nefsin istek ve arzularını öldürmektir. Kindi hem dini telakkiyi hem de Eflâtun’un görüşlerini paylaşırken, öte yandan nefsin bedenle birlikte ortaya çıktığını söyleyen Aristo ile Fârâbî ve İbn Sînâ gibi meşşâîlerden de ayrılmış olmaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Latinler ve Batılı Yahudiler arasında Alpharabius, Avennasar, Abunazar, Albunasar ve Albumasar gibi çeşitli isimlerle anılan filozof Farabi dir.

Yanıt Açıklaması: Asabiyet insanın kendi akrabalarına karşı duyduğu yakınlık ve bağlılıktır. Asabiyet sadece neseple değil aynı zamanda kaynaşmayla da kurulur. Kaynaşma ise birlikte yaşama, beraber savunma, sürekli iletişim, beraber yetişme, ölüm ve hastalık gibi acıları paylaşmayla oluşur.

Yanıt Açıklaması: İnsanlar şu sebeplerle felsefi çalışmalarda yanlışlar yapmaktadır. a. yaratılış, itibariyle felsefe için gerekli olan zekâ düzeyine sahip olamadıkları; b. düşünce alışkanlıklarına ve metodolojisine sahip olamadıkları; c. felsefe öğretim ve eğitim imkânlarına sahip olamadıkları ve d. objektiflik için gerekli ahlaki olgunluğa sahip olmadıkları için. Ayrıca şu da hatırlanmalıdır ki, söz konusu olumsuz arızi durumlar sadece, hedefi ilmi fazileti sağlamak ve hakikate ulaşmak olan felsefeye özgü olmayıp, diğer bütün ilimler içinde geçerlidir. Hatta bizzat kendi ilimleri ameli fazileti gerektirmesine rağmen birçok fıkıhçının ilmi, takvalarının azalmasına ve dünyaya dalmalarına sebep olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İkinci Tehafüt’ü yazan İbn Rüşd’tür.

Yanıt Açıklaması: Cemâleddin Afgânî Hemedan yakınındaki Esedabad'da doğmuştur.

Yanıt Açıklaması: Abduh doğuştan ahlakçıydı. Az veya çok tutarlı dinî bir sistem kurmak yerine doğrudan doğruya insanların vicdanlarını etkilemeyi ummuştu. Platon gibi, Abduh da, ancak doğrudan doğruya iletişimin insanları harekete geçireceğine inanıyordu. Abduh'un öğretisi ve eylemleri son derece etkileyiciydi. Ona göre kelamî ya da felsefî problemlerin çoğu, irade-i cüz'iye, nübüvvet ve Allah'ın sıfatlarıyla ilgili problemlerde olduğu gibi ahlakî şartlardan kaynaklanıyordu. Abduh, öncelikle, İslâm ahlâkının yeniden tesisi için zorunlu kabul ettiği eğitimde ıslaha yönelmişti. Bu yolla elde edilecek sonuçların, bir devrimle elde edilecek sonuçlar kadar çabuk gerçekleşmeyecekse de onlardan daha derin ve daha sağlam olacaklarına inanıyordu.

Yanıt Açıklaması: Tehâfütü’l-Felâsife adlı eser Ebu Hamid el-Gazzâli tarafından yazılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Duns Scot, İbn Rüşdcülüğü tenkit etmesine rağmen, İbn Rüşd’ün “şekilsiz madde” doktrinini benimsemiştir.

Yanıt Açıklaması: Farabi müzik alanında Batılı Hristiyan filozoflara tesir etmemiştir.

Yanıt Açıklaması: İsla^m düşünürleri, varlığın dış dünyada kendi başına bir gerçeklik olarak bulunması ile bu varlığın zihnimizde bir kavram ve imge aracılığı ile farklı bir gerçeklik olarak yer alması arasında ayrım yapmışlardır. Biz bu gerçekliğin ilkine (dış dünyadaki haline) ontik , zihnimizde kendisini açmışlık durumuna ontolojik adını vermekteyiz.

Yanıt Açıklaması: Metafizik olarak felsefe yapmayan, ancak yine Batı düşüncesi ile irtibat halinde İslâm düşüncesine katkı yapan çok sayıda düşünür vardır. Bunlar arasında M.Şemsettin Günaltay, Elmalılı Hamdi Yazır, kadın hareketleri bağlamında Fatma Aliye ve Emine Semiye (ki bunlar Ahmet Cevdet Paşa’nın kızlarıdırlar), Mehmet Akif, Namık Kemal gibi isimler ön plandadır.

Yanıt Açıklaması: Çağdaş İslâm düşüncesi, tam da bu nedenle, kendisini mümkün kılan unsurları, rasyonel bilincin gelişim safhalarını ve boyutlarını, kendisi için değişmeyen temel sorun alanlarını sürekli irdelemek durumundadır.

Yanıt Açıklaması: Örneğin Osmanlı dönemindeki şartlarla günümüz şartlarının oldukça farklılaşması anakronizm denilen bir düşünme hatasına da yol açabilmektedir. Anakronizm, daha çok günümüz için geçerli olan bir takım kavram ya da anlayışları, bu kavram ya da anlayışların söz konusu olmadığı zaman dilimlerinde aramakla ortaya çıkar.

Yanıt Açıklaması: Sözgelimi, Kur’an ve hadislerin İslâm düşüncesi için birer kaynak olduğu görüşü, kimilerini Kur’an’ın kendi başına anlaşılabileceği inancına sevk etmiştir. Bu bağlamda en fazla dikkat çeken gurup Haricilerdir. "Hüküm yalnızca Allah’ındır" şeklinde özetlenebilecek yaklaşımlarının gerisinde "Allah’ın kelamının anlaşılması için gereken her şey yine kelamın kendisindedir" şeklindeki bir varsayım bulunmaktadır. İlahi sözün kendiliğinden apaçık olduğu ve rasyonalitesini kendi içinde taşıdığına dair bu kanaatleri nedeniyle Hariciler diğer dini düşüncelere yönelik sert eleştiriler yapmışlardır.

Yanıt Açıklaması: “Eleştiri”, Yunanca yargılama, ayırt etme anlamına gelen krisis sözcüğünden gelmektedir.