Yaşayan Dünya Dinleri

Yanıt Açıklaması: A şıkkında yer alan; Tevrat’ta genellikle dağınık halde yer alan hükümlerin yanı sıra, bu hükümlere yönelik ilave açıklamaların sistematik olarak ele alındığı bir nevi şeriat kitabı niteliğindedir ifadesi Mişnanın tanımıdır. B şıkkında yer alan; Mişna da özet biçiminde ele alınan ve kimi zaman kapalı kalan hükümlerin açıklanmasıdır ifadesi de Gemaranın tanımıdır. C şıkkında yer alan; Büyük kısmı Aramice yazılmış olan Gemara ile Mişna’nın birleşiminden oluşan geniş hacimli literatür ifadesi ise Talmudun tanımıdır ve doğru cevaptır. D şıkkında yer alan; Ben Aşer ve Ben Naftali aileleri tarafından, IX. yüzyılda, mevcut nüshalar incelenerek hazırlanmış standart nüsha olup iki ayrı kodeks (Leningrad ve Halep kodeksleri) halinde muhafaza edilmiştir ifadesi ise Tanah’ın en eski ve tam yazma nüshası olan Masoretik metinin tanımıdır. E şıkkında yer alan; Yahudi inancına göre üç temel bölüm ve toplam yirmi dört kitaptan oluşmaktadır ifadesi ise TANAH’ın tanımıdır.

Yanıt Açıklaması: Melek Cebrâil’in Meryem’e, İsa’nın doğumunu müjdelemesi günü olan  ve 25 Mart’ta kutlanan bayram Annonciation'dur.

Yanıt Açıklaması: Kur’an’da ve hadislerde takdim edilen İsa, İncillerde ve Hristiyan ilahiyatında takdim edilen İsa’dan farklıdır. Hristiyanlık’ta temel inanç esaslarından olan uluhiyetin bedenleşmesi, İsa’nın çarmıha gerilmesi dolayısıyla kurtuluş fidyesi oluşu Kur’an tarafından reddedilmektedir. Kendisine Allah tarafından kitap verildiği, İsrailoğullarına gönderilen bir peygamber olduğu, Tevrat’ı tasdik ettiği, bazı hususlarda onu neshettiği, kavmine namazı ve zekatı emrettiği vurgulanmaktadır. Müslümanlarla Hıristiyanlar arasında başlangıçtan beri ortaya çıkan bu farklı anlayışlar sebebiyle karşılıklı reddiyeler yazılmıştır. Örnek verecek olursak ilk dönemlerden itibaren ortaya çıkan polemik literatürünün temel konularının başında teslis doktrini, Hz. İsa’nın tabiatı, kefaret problemi ve çarmıh hadisesi gelmektedir. Hz. İsa’ya hamile kalması, doğum süreci ve iffetli bir kadın olması gibi özellikleriyle annesi Meryem’e de çok önemli şekilde yer verilmektedir.  D

Yanıt Açıklaması: Çeşitli Yahudi bilginlerince iman esasları tespit edilmiştir. Bu konuda çalışanlardan biri Saadya Gaon (882-942), diğeri ise tespit ettiği esaslar günümüzde Yahudilerin büyük çoğunluğu tarafından benimsenen İbn Meymun’dur (Maimonides, 1135-1204). İbn Meymun dışında da pek çok kişi, iman esaslarını belirlemeye ve bunu formule etmeye çalışmıştır. Ancak bu çalışmalarda belli ortak esaslar üzerinde durulmuş olsa da içlerinde en popüler olan İbn Meymun’un on üç prensiplik Amentüsü dahi kendi zamanının diğer alimleri tarafından tenkit edilmiş ve alternatif prensipler ortaya atılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Tanah; Tora (Tevrat), Nevim (Peygamberler) ve Ketuvim (Kitaplar) bölümlerinden oluşmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Rabbani geleneğe göre Tevrat’ın beş kitabı ve Eyup kitabı Musa peygamber tarafından, Yeşu kitabı ve Tesniye’nin son sekiz pasajı Yeşu peygamber tarafından; Samuel, Hakimler ve Rut kitapları Samuel peygamber tarafından; Mezmurlar Davud tarafından; Yeremya, Krallar ve Mersiyeler Yeremya peygamber tarafından yazılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Monofizitizm, Hz. İsa’da ilâhî ve beşerî iki tabiatın birleşerek tek tabiat olduğunu savunan anlayışa verilen isimdir. Monofizit kiliseler, Doğu Ortodoks kiliseleri içinde gösterilmelerine rağmen, bağımsız ve özerktirler. Süryani, Ermeni, Habeş ve Kıpti kiliseleri monofizit kiliseler olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Tefekkür duasında şahıs diz çöker, duanın sözlerini, mezmuru, kelime kelime düşünür ya da Kitab-ı Mukaddes’teki bir pasajı tefekkür eder. Bu tefekkürden bir kuvvet ve bir feyiz almaya yönelir ki, buna meditation denir.

Yanıt Açıklaması: Kur’an’ın üç ayetinde (Bakara 62, Maide 67, Hac 17) diğer bazı dini gruplarla birlikte Sâbiîlerden de isim olarak bahsedilir. Ancak bu ayetlerde Sabiilerin kim oldukları, nerede yaşadıkları ve hangi özelliklere sahip oldukları gibi konulara değinilmez .

Yanıt Açıklaması: Monofizitizm, Hz. İsa’da ilâhî ve beşerî iki tabiatın birleşerek tek tabiat olduğunu savunan anlayışa verilen isimdir. Bunlar Doğu Ortodoks kiliseleri içinde gösterilmelerine rağmen, bağımsız ve özerktirler. Süryânî, Ermeni, Habeş ve Kıptî kiliseleri monofizit kiliseler olarak tanınmaktadır. Bu kiliseler anlayış bakımından birbirlerine benzemektedirler.

Yanıt Açıklaması: Khalsanın bir üyesi olduğunun bir göstergesi olarak beş şeyi taşıması gerekir. Bunların her biri “k” ile başladığı için beş ks anlamında kakka olarak adlandırılırlar. Kesh: Kesilmemiş, uzatılmış saçlar; kanga, küçük bir tarak; kacca, dizlere kadar olan beyaz don; kara, çelik bilezik ve kirpan kılıç, bugün hançer. Bunların her birinin sembolik anlamları vardır. Saçların uzatılması, azizliğin doğal görünüşünü; tarak düzeni; beyaz don iffeti: bilezik itidali ve guruya adanmışlığı/bağlılığı, asaleti, gücü ve cesareti sembolize eder.

Yanıt Açıklaması: İnsanlığın yaşadığı ve yaşamakta olduğu din tecrübesiyle ilişkili olarak değindiğimiz bu hususlar doğrultusunda dinin; (i) insanın düşünce ve inanca dayalı değerlendirmelerini içeren zihinsel fonksiyonlarını, (ii) her türlü tavır ve davranışlarını ve (iii) insanın diğer insanlarla ilişkilerini ve kurumsal yönünü ifade eden sosyal yapısını belirleyen ve disiplin altına alan bir sistem olduğu söylenebilir.

Yanıt Açıklaması: İbn Meymun’un (Maimonides) tesbit ettiği iman esasları şunlardır: 1- Tanrı var olan her şeyi yarattı ve onlara hükmetmektedir. 2- Tanrı birdir ve ondan başka Tanrı yoktur 3- Tanrı bir cisim değildir ve hiçbir şekilde tasvir edilemez. 4- Tanrı ezeli ve ebedidir. 5- İbadet sadece Tanrı’ya mahsustur. Ona ortak koşulamaz. 6- Peygamberlerin bütün sözleri haktır. 7- Efendimiz Musa’nın peygamberliği gerçektir. O, kendisinden önce ve sonra gelen bütün peygamberlerin en büyüğüdür. 8- Elimizde olan Tevrat, tamamıyla Tanrı tarafından Musa’ya verilenin aynıdır. 9- Tevrat değiştirilmeyecektir ve gelecekte Tanrı, başka Tevrat da göndermeyecektir. 10- Tanrı insanın bütün işlerini ve düşüncelerini bilir. 11- Tanrı, emirlerini yerine getirenleri mükafatlandırır, ihlal edenleri cezalandırır. 12- Mesih gelecektir; geciktiği halde her gün onun gelmesini bekleyeceğim. 13- Tanrı’nın bildiği bir zamanda, ölümden sonra dirilme gerçekleşecektir.

Yanıt Açıklaması: Yahudilik, hem dini hem de milli boyutu olan bir kavramdır. Yahudilik, kişinin hayatının bütününü kuşatan bir hayat tarzı, bir kültürdür. Yahudilik, monolitik bir sistem olmaktan ziyade, Yahudilerin çeşitli dönemlerde farklı kültürlerle yaşadıkları tecrübe ve karşılıklı etkileşimler neticesinde biçimlenen, gelişen ve değişen bir dinamizme sahiptir. Yahudilik olgusu tarih boyunca ortaya çıkan tüm etnik, coğrafi ve sair ayrışmaların üstünde, ahit yoluyla birbirine bağlanmış tek bir topluluk ve tek bir kavim olma tecrübesini ve idealini taşımaktadır. Diğer bir ifadeyle Yahudilikte bir dini ya da sistemi benimsemenin ötesinde, bir topluluğun parçası olma bilinci yani inançtan ziyade aidiyet esas olmaktadır.  Yahudiliğin en belirgin özelliği, politeist bir ortamda tek Tanrı inancını (monoteizm) yerleştirmesidir. Gerek Tevrat’taki On Emir’de gerek Tanah’ın diğer bölümlerinde ve peygamberlerin mesajlarında üzerinde ısrarla durulan temel konu Tanrı’nın birliği ve başka ilahlara kulluğun yasaklanmasıdır. Yahudiliğin diğer bir özelliği de Tanrı-insan ilişkisine, özelde de Tanrıİsrail ilişkisine yaptığı özel vurgudur. Yahudilik’te dogmalar koleksiyonu yoktur.

Yanıt Açıklaması: Cayinizm ezeli ve edebi ve yaratılmamış olduğunu kabul ettiği ruhun bu dünyaya sonsuz defa gidiş gelişine (reenkarnasyon) inanır.

Yanıt Açıklaması: On emire göre Yahudilikte Cumartesi gününe riayet edilir.

Yanıt Açıklaması: Kur’an’da çeşitli meleklerden bahsedilmektedir. Cebrail ve Mikail, Kur’an’da isimleri zikredilen büyük meleklerdendir (Bakara, 2/98). Kur’an’da ayrıca, Hârut ve Mârut adlı meleklerden (Bakara, 2/102), ölüm meleğinden (Secde, 32/11) ve Cehennem meleklerinden de bahsedilir. Cebrail, Allah’dan aldığı ‘vahyi’ yani mesajı peygamberlere ulaştıran ve büyük meleklerin en önemlisi kabul edilen melektir. Bu nedenle Cebrail’e ‘Vahiy Meleği’ de denmektedir. Cebrail Kur'ân-ı Kerîm'de ‘Cibril, Rûhulkudüs, Rûhulemîn, Rûh ve Resul’ şeklinde beş değişik isimle ifade edilir. Kur’an’da onun, inkarcılara karşı Hz. Peygamber'in dostu, müminlerin destekleyicisi, Kadir gecesinde meleklerle birlikte yeryüzüne indiği, âhirette insanlar hesaba çekilirken mahşerde saf saf dizilen meleklerin yanında bulunacağı belirtilir.

Yanıt Açıklaması: Mormonlar, Amerikalı Joseph Smith (1805-1844), tarafından 1830 yılında kurulmuştur.  Hıristiyanlığı bozduklarını iddia ederek diğer kiliselere tepki olarak ortaya çıkmış ve Hz. İsa’nın mesajını aslına döndüreceğini, yani kiliseyi ıslah edeceğini ifade etmişlerdir. Metodistler, John Wesley (1703-1791) tarafından İngiltere’de kurulmuştur. Oxford Üniversitesinde “Kutsallar Kulübü” mensuplarının İbadet zamanlarına ve prensiplerine bağlılıkları sebebiyle bunlara “Metodistler” denmiştir. Adventistler, William Miller (1782-1849) tarafından Amerika Birleşik Devletleri’nde kurulmuştur. Felsefesini Hz. İsa’nın yakında geleceği anlayışı üzerine kurmuştur. Üniteryanlar, Michael Servetus (1511-1539) tarafından Allah’ın birliği, Hz. İsa’nın tanrılaştırılamayacağı inancını yerleştirmek üzere kurulmuş, ancak engizisyon mahkemesince diri diri yakılarak öldürülmüştür. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Hz İsa ilk mucizesini Kana’da düzenlenen bir evlenme merasiminde ev sahibinin bardağında şarabı tükenince suyu şarap yaparak göstermiştir (Yuhanna 2: 9). Diğer mucizeleri şunlardır: Beş ekmek ve iki balığı 5000 kadar kadın, erkek ve çocuk arasında paylaştırmış ve bu insanların hepsi açlıklarını gidermişlerdir (Markos 6:3842). Şeytan ve cinlere hükmedip insanların içinden onları çıkarması (Matta 8: 32), hastaları, kötürümleri iyileştirmesi (Matta 15:30-31), körlerin görmesini sağlaması (Matta 11: 5), ölü kızı diriltmesi (Matta 9: 25), rüzgara ve göle emrederek göldeki fırtınayı durdurması (Luka 8: 23), Petrus’u su üzerinde yürütmesi (Matta 14: 29) İnciller’de söz konusu edilen mucizelerindendir.