Sömürgecilik Tarihi (Afrika-Asya)

Yanıt Açıklaması: Portekizliler Hint Okyanusu’na vardıklarında burada, Müslüman Arap ve İranlıların kurduğu geniş ve çok canlı bir ticaret ağı ile karşılaştılar. Nitekim en önemli ticaret limanlarından Malakka hem Çin hem de Hint pazarının dünyaya açılan kapısı niteliğindeydi. Portekizliler buraya yerleşirken kendinden başka bir ticaret ağının yaşamasına izin vermeyerek Müslüman tüccarların ve diğerlerinin faaliyetlerini durdurup tekelleşmeye gitti.

Yanıt Açıklaması: XX. yüzyılın başlarından itibaren “Ahlâkî Politika” adı verilen yeni bir sömürge politikası uygulamaya kondu. Ahlâkî Politika, Hollandalıların Endonezyalılara karşı “şeref ve vicdan borcu”nu ödemelerini öngörmekteydi. 1901 yılında resmen ilan edilen bu siyasetin temel hedefi, sömürgelerde yaşayan halkın refahını artırmak ve onların sağlık ve eğitim imkânlarını geliştirmekti. Bu çerçevede Endonezya’da devlet dairelerinin ve çeşitli iş çevrelerinin ihtiyaç duyduğu yerel personel sıkıntısını karşılamak, tarım sektöründe modern araç ve tekniklerin kullanımını özendirmek ve sağlık hizmetlerini yaygınlaştırmak gayesiyle ilk ve orta öğretim seviyesinde çeşitli idarî, teknik ve meslekî okullar açılmaya başlandı. Çiftçiler ve işçiler kapitalist sömürü sisteminden korunmaya çalışıldı; sulama kanalları, kara ve demir yolları yapımı gibi bazı altyapı hizmetlerine önem verildi.

Yanıt Açıklaması: Sömürge rekabetinden dolayı ilki 1652-1654, ikincisi 1664-1667, üçüncüsü de 1672-1674 yıllarında olmak üzere 3 defa İngiltere-Hollanda savaşı yaşandı. Bu savaşlar neticesinde Hollanda bazı kolonilerini İngilizlere kaptırdı.  1780-1783 yılları arasında cereyan eden Amerikan bağımsızlık mücadelesi sırasında Hollanda’nın İngiltere’ye karşı savaşa girmesi, Hollanda’ya ağır yük getirdi, gemi ve kargolarının önemli bir kısmı İngilizlerin eline geçti. Hollanda, Dördüncü İngiliz Hollanda Savaşı (1780-1784) sonucunda okyanuslardaki ve bilhassa Hint Okyanusu’ndaki deniz üstünlüğünü kaybederek Seylan Adası’nı ve Cape Town kolonisini İngilizlere bıraktı. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Endonezya adaları XVI. yüzyılın başından itibaren Avrupalı sömürgeci devletlerin nüfuzu altına girmeye başlamıştır. 1511 yılında Portekizliler Malakka’ yı ele geçirerek bir asır burada hüküm sürmüşlerdir. Bu işgal döneminde Endonezya’ nın doğusunda bulunan ve Baharat Adaları olarak adlandırılan Maluku Adaları da Portekiz idaresine girdi. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hollanda, XVI. yüzyıl boyunca İspanyol egemenliği altında bulunuyordu. 1568’de başlayan uzun bir mücadeleden sonra 1579 yılında İspanya’dan bağımsızlığını kazandı.

Yanıt Açıklaması: Açe, XVI. yüzyıl başlarından itibaren tüm Endonezya sultanlıklarının en güçlüsü idi ve Portekizlilere karşı Osmanlı Devleti ile de yakın ilişkiler kurarak Osmanlı Devleti’nden askerî ve kültürel yardım almıştı. Bundan dolayı, Açelilerin başkenti Banda Aceh’te birçok Türk tesiri görülür. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Tunus, Sahra, Batı Afrika, Ekvator Afrikası, Annam, Tonkin, Laos, Madagaskar ve Fas III. Cumhuriyet Dönemi’nde kurulan Fransız sömürgeleriydi. Fransa bu sömürgelerle birlikte dünyanın ikinci büyük sömürge devleti olmuştu. Doğru cevap D' dir.

Yanıt Açıklaması: Avrupalı devletler, Amerika kıtasında işgal ettikleri topraklarda ziraat yapabilmek için buraları önce insansız hâle getirdiler. Antiller’de Tainos’lar, Brezilya’da Tamayo’lar, Kuzey Amerika’da Hurons ve Iroquoislar tamamen soykırımına uğradılar.

Yanıt Açıklaması: Başka toplumları sömürmeye müsaade etmeyen İslam dininin emirlerinin etkisi Osmanlı Devleti üzerinde çok büyüktür. Fethedilen topraklardaki insanlar kısa zaman içinde ya Müslüman olarak ülkelerine gelenlerle birlikte yeni fetihlere katılıyorlar veya kendi inançlarını muhafaza ederek bunun karşılığında devlete birtakım ödemelerde bulunarak hem hayatlarını hem de kazançlarını garanti altına almış oluyorlardı.

Yanıt Açıklaması: İngiltere 1896 yılında İngiliz-Mısır ortak yönetimini Sudan'da kurmuştur.

Yanıt Açıklaması: Anglo-Sakson ve Germen devletlerinden önce özellikle İspanya ve Portekiz gibi güçlü devletler ilk önceleri keşif saikiyle ve misyoner amaçlar güden seferler yapan seyyahlar sayesinde Afrika kıyıları, Güney Asya ve Amerika’ya ulaşmış, ekonomik, stratejik ve ticarî amaçlarla Afrika kıyılarına yerleşerek buralarda üsler, çiftlik ve koloniler kurmuşlardı. Genellikle kıtaların kıyı kesimlerinde kurulan ve önceleri sayıları oldukça az olan bu kolonilerle başlayan kıtanın tanınmaya başlanması ve küçük çaplı ticaret, XV. yüzyıla gelindiğinde farklı bir boyut kazanmış durumdaydı.

Yanıt Açıklaması: Tunus, Sahra, Batı Afrika, Ekvator Afrikası, Annam, Tonkin, Laos, Madagaskar ve Fas III. Cumhuriyet Dönemi’nde kurulan Fransız sömürgeleriydi. Fransa bu sömürgelerle birlikte dünyanın ikinci büyük sömürge devleti olmuştu.

Yanıt Açıklaması: 1830’da Cezayir’in Fransa tarafından işgali sömürgecilik sistemine yeni bir boyut getirdi. Buradaki uygulamalar yeryüzünün diğer tarafındakiler için de yaygınlaştırılıyordu. Sadece ticari maksatla sınırlandırılmayıp idari yapılar da kurularak sömürgelerin daha uzun ömürlü olmaları sağlandı.

Yanıt Açıklaması: Avrupa’da yaptığı savaşlarda her defasında büyük yenilgi alan Fransa, birliklerini yeni sömürgeler elde etmek üzere sefere çıkarmış, sömürgeleştirdiği ülkelerin tamamı askerî seferler sonucu elde edilmiştir. İngiltere, 1807’de köleliği yasakladıysa da Fransa 1831’e kadar devam ettirdi ve ilk defa 1848’de bütün Fransız sömürgelerinde tamamen yasaklandı. Portekizliler genelde köle ticareti ve sömürgelerindeki kaynakları tüketirken bunu sanayileşmeye çevirememiş ama Fransa ve İngiltere XIX. yüzyıl boyunca sömürgecilikten elde ettiği kaynakları sanayileşmeleri için kullanarak büyük gelişmeler elde etmişlerdi.

Yanıt Açıklaması: Kaapstad, Güney Afrika Cumhuriyeti’ndeki bugünkü Cape Town şehri olup, İngiliz sömürge döneminde İngilizce adıyla tanınmıştır.

Yanıt Açıklaması: XVIII. Louis Dönemi’nde Fransız sömürgeleri Senegal, Guyane ve Madagaskar olmak üzere 3 bölgeye ayrılmıştı.

Yanıt Açıklaması: DOM-TOM denilen günümüz Fransız sömürgeleri şunlardır: Guyane (1604), Martinique (1635), Guadeloupe (1635), Réunion (1642), Mayotte, Yeni Kaledonya (1853), Fransız Polenezi (1846), Wallis et Futuna, Nouvelles-Hébrides. Gine 1946 yılında bağımsızlığını istemiştir.

Yanıt Açıklaması: Seyyah Vasco Nunez de Balboa’nın 1512’de Panama’dan Büyük Okyanus’a geçmesiyle İspanyol Krallığı adına Büyük Okyanus’a el konuldu.

Yanıt Açıklaması: İlk Hollanda kafilesi 6 Nisan 1652 tarihinde Ümit Burnu’na ayak basarak buradaki ilk beyaz yerleşiminin temellerini attılar. Bu tarih daha sonra Güney Afrika’daki eski Hollanda kökenli beyazlar tarafından ulusal bayram olarak kutlanacaktı.

Yanıt Açıklaması: Verilen ifadelerden II numaralı ifade Fransız sömürgeciliği ile ilgili olarak yanlış bilgi içerdiği için bu ifadenin yer almadığı seçenek olan D seçeneği doğru yanıt olacaktır. 1789’da kaldırılan köle ticaretini 1802’de Napolyon yeniden başlatmıştır.