Sömürgecilik Tarihi (Afrika-Asya)

Yanıt Açıklaması: Fransa XVI. yüzyılda Senegal’in başkenti Dakar açıklarında Gorée Adası’nı Hollandalılardan alarak köle ticaretini buradan başlattı.

Yanıt Açıklaması: Fransız René Caillé Batı Afrika’dan başladığı yolculuğunu 1824 yılında bugünkü Mali Devleti’nin Timbuktu şehrine giderek tamamlamış ve oradan sağ olarak dönme şansına sahip ilk seyyahlardan birisi olmuştu. Yine bir başka seyyah olan Henri Duveyrier de Cezayir’in iç bölgelerinde ilerleyerek Tevarıklar arasına Müslüman kisvesi altında karışarak kendini gizlemiş ve seferini başarıyla tamamlamıştı. İngiliz Richard Burton da 1850’li yılların başında önce Kutsal Topraklara, ardından da bugünkü Etiyopya’nın güneydoğusunda kalan Harar Emirliği’nin merkezi olan ve aynı adı taşıyan Harar şehrine 1854 yılında Müslüman kılığında girebilen ilk Avrupalı seyyah olmuştu. Doğru cevap E' dir.

Yanıt Açıklaması: Açe, XVI. yüzyıl başlarından itibaren tüm Endonezya sultanlıklarının en güçlüsü idi ve Portekizlilere karşı Osmanlı Devleti ile de yakın ilişkiler kurarak Osmanlı Devleti’nden askerî ve kültürel yardım almıştı. Bundan dolayı, Açelilerin başkenti Banda Aceh’te birçok Türk tesiri görülür.

Yanıt Açıklaması: 1635’te San Roque Burnu’ndan Rio San Francisco’ya kadar uzanan Güney Amerika’daki Brezilya sahillerine el koydu. Şirketin genel valisi olarak atanan Prens Maurice van Nassau, “Hollanda Brezilyası” adı verilen bu bölgede kereste ve şeker kamışı işletmeciliğini başlattı.

Yanıt Açıklaması: Afrika kıtasının Avrupalı güçler tarafından paylaşılması sürecinde Osmanlı devlet adamları daima yerlilerin yanında yer almışlar ve sömürgeciliği kabullenmedikleri gibi kıtadaki son cepheleri konumundaki bugünkü Libya topraklarında İtalyanlara karşı, Çad ve Nijer’in kuzey bölgelerinde ise Fransızlara karşı savaşarak çekilmişlerdir. Hatta 1885’tem Berlin’de toplanan Kongo Konferansı’na en üst seviyede katılarak kıta üzerinde mutlaka söz sahibi olduğunu göstermiştir.

Yanıt Açıklaması: Portekizliler gittikleri her yerde düzeni alt üst ettiler. Yerli halka iyi davranmadılar. Portekizliler gittikleri yere bolluk ve zenginlik getirmediler aksine gittikleri yerlerin zenginliklerini ele geçirdiler. Ümit Burnu'nu keşfettikten sonra burada yaşayan halkı kuzeye göç etmeye zorladılar. Portekizliler, sömürgesi olan topraklarda katı bir diktatörlük uyguladı. Yerliler köle ticaretine kurban edildi; kalanlar eğitimsiz bırakıldı. Buna göre doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Tunus, Sahra, Batı Afrika, Ekvator Afrikası, Annam, Tonkin, Laos, Madagaskar ve Fas III. Cumhuriyet Dönemi’nde kurulan Fransız sömürgeleriydi.

Yanıt Açıklaması: 1654 yılındaki Recife Teslim Anlaşması ve 1661 yılındaki Lahey Barış Anlaşması ile Hollanda, Brezilya sahillerindeki kolonilerinin tamamını Portekizlilere geri vermiştir.

Yanıt Açıklaması: Fransa'nın İşgal ettiği topraklar Haziran 1895’te Afrique Occidentale Française ismi altında bir birlik halinde toplanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Fransa,  1763’te İngiltere ile imzaladığı Paris Antlaşması ile Kanada’yı, Antiller’i, Hindistan’daki sömürgelerini ve Senegal’i İngiltere’ye bırakırken karşılığında Guadelup ve Martinique’i almıştır.

Yanıt Açıklaması: Portekizlilerin elinden şeker kamışı ve köle ticaretini almaya çalışarak faaliyetlerine başlayan Batı Hindistan Şirketi, Portekiz ve İspanyol kargo gemilerine saldırılar düzenlemeye başladı. Hollandalı denizci Piet Pieterszoon Hein, 1626 ve 1627 yıllarında Brezilya kıyılarına yaptığı seferler neticesinde yeni koloniler oluşturmaya çalıştı. 1628’de de bölgedeki İspanyol donanmasına saldırarak mal ve hazinelerle yüklü gemilerine el koydu.

Yanıt Açıklaması: Sömürge kelimesinin Fransızca karşılığı olan “colonnie” ilk defa XIV. yy.da kullanılmaya başladı. Sömürgeleştirme manâsına “colonisation” 1769’da, sömürgeci manâsına “colonial” 1776’da, sömürgeleştirmek manasına “coloniser” ise 1790’da, sömüren manâsına “colonisateur” 1835’te, sömürülebilir manâsına “colonisable” ise 1838’de ilk defa yazılı dilde kullanıldı.

Yanıt Açıklaması: Modern manâda ilk sömürgeciliği geliştiren ülke Portekiz’dir.

Yanıt Açıklaması: İşgal edilen topraklar Haziran 1895’te Afrique Occidentale Française (AOF) [Fransız Batı Afrikası] adı altında bir birlik halinde toplandı. I. Dünya Savaşı öncesinde bu birlik içinde 8 sömürge bulunuyordu: Senegal, Moritanya, Sudan, Nijer, Yukarı Volta (Burkina Faso), Gine, Fildişi Sahili, Dahomey (Benin). Bunları idare etmek üzere görevlendirilen genel vali ise Senegal’in başkenti Dakar’da bulunmaktaydı.

Yanıt Açıklaması: 1341’de Nicaloso da Recco Kanarya Adaları’nı Portekiz Kralı adına keşfetti. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Fransa sömürgecilik faaliyetlerine başladığı günden bugüne kadar elinde tuttuğu bölgelerin birçoğunu bırakmakla birlikte hâlen dünyanın dört bir tarafında sömürgeleri bulunmaktadır. Kısaca günümüz Fransız sömürgelerine DOM-TOM denmektedir. Doğru cevap E' dir.

Yanıt Açıklaması: Tunus, Sahra, Batı Afrika, Ekvator Afrikası, Annam, Tonkin, Laos, Madagaskar ve Fas III. Cumhuriyet Dönemi’nde kurulan Fransız sömürgeleriydi. Fransa, 1763’te İngiltere ile imzaladığı Paris Antlaşması ile Kanada’yı, Antiller’i, Hindistan’daki sömürgelerini ve Senegal’i İngiltere’ye bırakırken karşılığında Guadelup ve Martinique’i aldı.

Yanıt Açıklaması: Modern manâda ilk sömürgeciliği geliştiren ülke Portekiz’dir.

Yanıt Açıklaması: Kılıç, zırh, at ve ateşli silahların getirdiği teknik üstünlük ile Hernando Cortes, 1521 yılında Aztek Devleti’ni (Meksika) İspanya adına işgal etti.1532’de Peru’daki İnka Devleti, Francisco Pizarro önderliğindeki İspanyolların eline geçti. İspanyollar, Kral Atahualpa’yı esir alıp halkının gözü önünde yakarak öldürdükten sonra binlerce İnkalıyı da ortadan kaldırdı.

Yanıt Açıklaması: Fransa XVI. yüzyılda Senegal’in başkenti Dakar açıklarında Gorée Adası’nı Hollandalılardan alarak köle ticaretini buradan başlattı. 1665’te Haiti’yi, 1674’te Hindistan sahilinde bazı yerleri, 1718’de ise bugün Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Nouvelle Orléans’ı sömürgeleştirdi. 1763’te İngiltere ile imzaladığı Paris Antlaşması ile Kanada’yı, Antiller’i, Hindistan’daki sömürgelerini ve Senegal’i İngiltere’ye bırakırken karşılığında Guadelup ve Martinique’i aldı.