Sömürgecilik Tarihi (Afrika-Asya)

Yanıt Açıklaması: Dünya Savaşı sonrasında “demokratik ve özgür milletler düşüncesi” kendisine geniş bir taraftar kitlesi buldu. Liberal fikirlere dayanan bu düşünceler, Amerikan Başkanı Wilson’un 14 prensibiyle somut bir anlam kazandı.

Yanıt Açıklaması: Afrika kıtasının iç kesimlerinin keşfi İskoçyalı bir misyoner olan David Livingstone tarafından yapıldı

Yanıt Açıklaması: Avrupa kıtasının dışında sömürge sahalarına da yayılan Yediyıl Savaşları’nda (1755 1763) Portekiz, İspanya, İngiltere, Hollanda, Avusturya ve Rusya arasında farklı ittifaklar yapıldı. Bu savaşlara küçük bir ülke olan Prusya da katıldı. Prusya, ardından Yediyıl Savaşları’nda Fransa, Avusturya ve Rusya’nın ortak ordularını püskürtmeyi başardı.

Yanıt Açıklaması: Ancak I. Dünya Savaşı sonrasında ortaya çıkan milliyetçilik ve anti-emperyalist siyasal düşüncelerin gelişmesiyle sömürgelerden bağımsızlık talepleri ve direnişler başlamakta gecikmedi. İngiltere bu gelişmeyi sömürge yönetimi tarzında değişiklik yaparak karşılamaya çalıştı ve sınırlı özerk yönetim uygulamasına geçti. Esasen ilk defa 1847’de Kanada’da başlayan, Avustralya ve Yeni Zelanda ile devam eden bu uygulamada sömürge ülkede halk, iç işlerini kendi seçtiği bir idare ile yürütürken güvenlik ve dış ilişkiler tamamen Londra’dan tayin edilen bir genel vali marifetiyle İngiliz hükûmeti tarafından yürütülüyordu. Doğru cevap A' dır.

Yanıt Açıklaması: 1800'lerin sonuna gelindiğinde İngiltere, sömürge toprakları 6,5 milyon km2 bir genişliğe ulaşan ve toplam 400 milyona yakın bir nüfusa sahip elli beş sömürgeden oluşan büyük bir imparatorluk oldu. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: II. Dünya Savaşı sırasında ise İngiltere ekonomisi tarihinin en büyük yıkımına uğradı ancak hızlı bir toparlanma dönemi başlattı. Savaş sırasında desteğini istediği sömürgelerine verdiği taahhütler gereği Britanya İmparatorluğu’ndan ayrılıklar başladı. Bağımsızlığını kazanan ülkelerin pek çoğu, İngiltere tahtının sembolik önderliğindeki İngiliz Uluslar Topluluğunda (Commonwealth) kalmayı sürdürdü. Savaştan sonraki dönemde İngiltere güvenliği için Avrupa ile iş birliğine yöneldi. 1949’da Sovyet tehdidine karşı oluşturulan NATO’da (North Atlantic Treaty Organisation) yer aldı. Ocak 1973’te Avrupa Ekonomik Topluluğuna (bugünkü Avrupa Birliği) giren İngiltere’deki ekonomik sıkıntılar ve işsizlik sorunu, 1977’de Kuzey Denizi’nde zengin petrol kaynakları bulununcaya kadar devam etti.

Yanıt Açıklaması: 1941 yılı içerisinde Japonların Pearl Harbor’a düzenlediği intihar saldırıları, Amerika’nın kendi içine kapandığı günlerin de sonu oldu. İlerleyen süreçte istikrar ve güven için küresel müdahalelerin gerekliliğine inanan Amerikalılar yalnızca finansal değil askerî operasyonlarla da dünya üzerinde egemen güç hâline geldi. Savaş esnasında Kuzey Afrika, İtalya ve Fransa’da varlık gösteren Amerikan birlikleri 1943’te giriştikleri Uzak Doğu macerasını Japonya’ya atom bombası atarak nihayete erdirdiler.

Yanıt Açıklaması: 1516’da Osmanlı Devleti’nin Cezayir sahillerinde başlayan Kuzey Afrika’daki varlığı kısa zamanda Mısır, Cezayir, Trablusgarp ve Tunus eyaletleri şeklinde idarî birimlere dönüşmüştür.

Yanıt Açıklaması: 6 S¸ubat 1885 tarihinde de Berlin Genel Senedi veya Kongo Senedi denilen 37 maddeden oluşan antlaşma imzalandı.Bu antlaşmayla Afrika kıtasının sömürgeci güçler tarafından paylaşım ilkeleri belirlendi.

Yanıt Açıklaması: Almanya Başbakanı Bismarck’ın yürüttüğü askeri ve diplomatik faaliyetlerin sonucu olarak 1871 yılında Prusya önderliğinde Almanya İmparatorluğu kurulmuş oldu. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Roosevelt, Wilson ve arkasından Hoover’in başkanlıkları döneminde sürdürülen kuşatıcı politikaların temel hedefini kıtanın dış müdahalelerden arındırılmasına yönelik çabalar teşkil etti. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: I. maddede verilen bilgi yanlıştır çünkü XIX. yüzyıla gelindiğinde İngiltere değil, İspanya ve Portekiz sömürgelerini kaybederek dağılma sürecine girmişlerdir. II. ve III. maddede verilen bilgiler ise doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: 18 Ocak 1871 tarihinde Prusya ordularının Paris kuşatması devam ederken Bavyera Kralı II. Ludwig büyük bir törenle bütün Alman prenslikleri adına Alman imparatorluk tacını Prusya kralı I. Wilhelm’e takdim etti. Böylece Alman ulusal birliği resmen kuruldu. 14 Nisan 1871’de Alman imparatorluk meclisinin yeni imparatorluk meclisini ilan etmesiyle hukuki süreç tamamlandı.

Yanıt Açıklaması: Gana, 1957’de Afrika’da ilk bağımsız olan İngiliz sömürgesiydi. Doğru yanıt C seçeneğdiir.

Yanıt Açıklaması: Ocak 1973’te Avrupa Ekonomik Topluluğuna (bugünkü Avrupa Birliği) giren İngiltere’deki ekonomik sıkıntılar ve işsizlik sorunu, 1977’de Kuzey Denizi’nde zengin petrol kaynakları bulununcaya kadar devam etti.

Yanıt Açıklaması: Alman ulusal birliğinin kurulmasında Prusya Başbakanı Prens Otto von Bismarck (1815-1898) birinci derecede etkili oldu. Almanya Başbakanı Bismarck’ın yürüttüğü askerî ve diplomatik faaliyetlerin sonucu olarak 1871 yılında Prusya önderliğinde Almanya İmparatorluğu kurulmuş oldu.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti'nin Kuzey Afrika'daki varlığı 1516 yılında başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: 1930’a gelindiğinde Fransa, sömürgeleri içinde sadece Cezayir’i ülkenin Afrika kıtasındaki bir uzantısı gibi kabul ediyor ve burayı doğrudan İçişleri Bakanlığı bünyesinde diğer Fransız şehirleri gibi yönetiyordu. Fakat ülke içindeki vilayetlerden farkı burayı bir genel valiye teslim etmesiydi. İlk defa 1936’da oy verme hakkı verilen Cezayirli Müslümanlar II. Dünya Savaşı esnasında 8 Kasım 1942’ye kadar savaşın dışında kaldılar. 1944’te verilen yeni haklar Cezayirlilerin bağımsızlık mücadelesinin önünü kesmedi ve iç karışıklılar birbirini takip etti. 1945’te Oran, Cezayir, Bugie’de olaylar çıktı. Setif ’te birçok Avrupalı öldürülünce Fransız ordusu bölgeyi bombaladı. 29 Eylül 1946’da Fransa Cumhurbaşkanı’nın önderliğinde Fransız Birliği (Union Française) kuruldu. Üye ülkelerden gelecek heyetler bir Yüksek Konsey meydana getirecek ve Fransız Birliği Meclisi’ni oluşturacaklardı. V. Cumhuriyet Anayasası gereğince sömürgeler isterlerse bağımsızlıklarını elde edebileceklerdi yoksa Fransa içinde geniş otonomi altında kalacaklardı. Sadece Cezayir Fransa’nın tabii bir uzantısı kabul edildiğinden bu konuda istisna kılınmıştı. Ancak sadece Gine bağımsızlığını isterken diğerleri buna yaklaşmamışlardı. Bu defa bütün siyah Afrika’da bağımsızlık hareketleri hızlandı. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: İngiltere, 1854’te Rusya’nın Osmanlı boğazlarına tek başına hâkim olmak gayesiyle başlattığı Kırım Savaşı’nda Osmanlı Devleti ve Fransa ile birlikte Rusya’ya karşı savaştı. Bu dönemde ortaya çıkan Almanya ve İtalya gibi yeni sömürgeci devletlerin de dâhil olduğu rekabet ortamında o ana kadar Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğünün korunması siyasetini takip eden İngiltere 1880’lerden sonra bu tavrını değiştirerek Hindistan yolunun güvenliği için önem arzeden Mısır gibi Osmanlı topraklarını da işgale başladı. sonuna gelindiğinde İngiltere, sömürge toprakları 6,5 milyon km2 bir genişliğe ulaşan ve toplam 400 milyona yakın bir nüfusa sahip elli beş sömürgeden oluşan büyük bir imparatorluk oldu.

Yanıt Açıklaması: ABD’nin takip ettiği diğer bir yöntem ise bazı devletleri Birleşmiş Milletler, NATO, SEATO ve Bağdat Paktı gibi çeşitli uluslararası örgütler etrafında toplamak oldu. Doğru cevap E dir.