Sömürgecilik Tarihi (Afrika-Asya)

Yanıt Açıklaması: . Fransızların deniz aşırı açılmaları ilk deniz filosunun XI. Louis (1461) tarafından kurulmasıyla başlar. Krallardan VIII. Charles (1483-1498), XII. Louis (1498-1515) ve I. François (1515-1547) Akdeniz’in doğusuna geçerek Osmanlıların hâkimiyetine son vermek istediler. Fakat I. François’ı, Charles Quint’in hapsinden Kanuni Sultan Süleyman kurtarınca Osmanlı Devleti ile iyi geçinmeye başladı. 1509 ve 1534’te Kanada bölgesinde Terre-Neuve denilen bölgeler işgal edildi. Bu faaliyetlere katolikler, protestanlar, finans sahipleri, deniz tacirleri, denizciler, krallığın ileri gelenleri destek verirken devrin aydınları karşı çıktılar.

Yanıt Açıklaması: Portekiz ilk defa 1143’te bağımsız bir ülke hâline gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Hollandalı tüccarların Doğu’ya ilk seferi 1594 yılında gerçekleşti. Bu sefer, Amsterdamlı 9 zengin tüccar tarafından kurulan “Uzak Ülkeler Şirketi” adına yapılmıştı. Toplam 4 gemiden ve 249 mürettebattan oluşan bu ilk Hollandalı ticaret kafilesi Ümit Burnu üzerinden Doğu Hint Adalarına ulaştı.

Yanıt Açıklaması: Sömürgeciliğin son merhalesinde başlayan kültür sömürgeciliği sürecinde Afrika kıtası tarihsel köklerinden koparılarak bu köklere dayanan Afrika medeniyetinin yerine Batı medeniyeti yerleştirilmeye çalışıldı. Afrika’daki halkların atalarından miras aldıkları din, dil, edebiyat, sanat ve ticaretin yerine Batı’ya ait değerler konuldu. Portekiz ve Fransa tarih boyunca kültür sömürgeciliği konusunda öne çıkan devletlerin başında geldi. Bu bağlamda modern sömürgecilik her ne kadar Portekizlilerle başlamışsa da Afrika’da Batı sömürgeciliği Fransa ile başlamıştı.

Yanıt Açıklaması: 1578 yılında Kraliçe’den Yeni Dünya’da koloni kurma izni alan Humphrey Gilbert (1539–1583), Newfoundland (Kanada) kıyılarına ulaşarak İngiltere’nin ilk denizaşırı kolonisine sahip oldu. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Modern manâda ilk sömürgeciliği geliştiren ülke Portekiz’dir. Portekiz, İspanya, Hollanda, İngiltere ve Fransa Karayiblerdeki adalar dâhil Amerika kıtasının özellikle doğu sahillerini, Afrika’nın batı ve güney sahillerini, Hint Okyanusu’nda Madagaskar ve diğer küçük adaları aralarında paylaştılar. Oldukça verimli topraklara sahip bu bölgelerde sayıları milyonlarla ifade edilecek insan gücüne olan ihtiyaçlarını gidermeye başladılar. Afrika kıtasına yöneldiler ve yaklaşık 400 yıl boyunca bu kıtadan 20 milyondan fazla insanı dünyanın dört bir tarafındaki sömürgelerine yerleştirdiler. Yolculuk esnasında her türlü kötü şartlardan dolayı ölenlerin sayısının sağ götürülenlerden fazla olduğu bilinmektedir. Hollandalılar ise Amerika kıtasındaki sömürgelerine ve Ümit Burnu’ndaki sömürgesine Endonezya bölgesinden de esirler getirdi. Böylece Atlas Okyanusu’nda başlayan insan ticareti önce Hint Okyanusu ardından Büyük Okyanus bölgesindeki sömürgelere de sıçradı. Köle ticareti serbest olduğu müddetçe bunu aksatmadan yürüten devletler, köle ticaretinin yasaklanmasından sonra da mecburî çalışma şartları oluşturarak bu insanları yine kendilerine hizmet etmek zorunda bıraktılar.

Yanıt Açıklaması: Kısa zamanda Avrupa donanmaları Batı Hint Okyanusu adalarından Moritus (Ile Maurice) ve Reunion ile Doğu Hint Okyanusu adalarından bugünkü Endonezya Devleti’ni oluşturan Sumatra, Cava ve Selebes gibi adalarda modern sömürgeciliğin ilk adımlarını oluşturdular.

Yanıt Açıklaması: Sömürgeciliğin son merhalesinde başlayan kültür sömürgeciliği sürecinde Afrika kıtası tarihsel köklerinden koparılarak bu köklere dayanan Afrika medeniyetinin yerine Batı medeniyeti yerleştirilmeye çalışıldı. Afrika’daki halkların atalarından miras aldıkları din, dil, edebiyat, sanat ve ticaretin yerine Batı’ya ait değerler konuldu. Portekiz ve Fransa tarih boyunca kültür sömürgeciliği konusunda öne çıkan devletlerin başında geldi. Doğru cevap B' dir.

Yanıt Açıklaması: Doğrudan sömürge yönetiminin giderek yaygınlaşması, 1816’dan sonra Hollanda otoritesini yerleştirmek için yapılan askerî seferler ve Cava Savaşı’nın getirdiği ağır borç yükü elde edilen gelirlerle karşılanamadı. Bunun üzerine Hollandalılar ekonomide yeni bir sömürge siyaseti benimsediler.

Yanıt Açıklaması: İspanya, XV. yüzyılda coğrafî bir kavramdı. Bu bölgedeki en büyük siyasî yapılar Aragon ve Kastilya Krallıklarıydı. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Başbakan Jules Ferry Auguste Comte'un öğrencisidir.

Yanıt Açıklaması: Afrika’daki sömürgeciliğin geçmişi Haçlı Seferleri’ne kadar uzanmaktadır Dinî kaygılarla başlatılan ilk sömürgecilik faaliyetinin yerini za­manla ticaret maksadıyla yapılanlar almıştır İspanyollar Kuzey Afrika’yı istila etmekle meşgulken Portekizliler, okyanuslara açılmıştır

Yanıt Açıklaması: Fransa XVI. yüzyılda Senegal’in başkenti Dakar açıklarında Gorée Adası’nı Hollandalılardan alarak köle ticaretini buradan başlattı. 1665’te Haiti’yi, 1674’te Hindistan sahilinde bazı yerleri, 1718’de ise bugün Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Nouvelle Orléans’ı sömürgeleştirdi. 1763’te İngiltere ile imzaladığı Paris Antlaşması ile Kanada’yı, Antiller’i, Hindistan’daki sömürgelerini ve Senegal’i İngiltere’ye bırakırken karşılığında Guadelup ve Martinique’i aldı.

Yanıt Açıklaması: 1552’de Pîrî Reis’in ve 1554’de Seydi Ali Reis’in komutasında Portekiz tekelini kırmak için harekete geçen Osmanlı donanmalarının umulan sonuçları sağlayamamaları üzerine Osmanlı Devleti 1555 yılından itibaren stratejik önemi büyük Habeşistan topraklarını ele geçirmek için harekete geçti. Özdemir Paşa idaresindeki askerî harekât 1555’te başladı. Aynı yılın Temmuz ayında Habeş Beylerbeyliği tesis edilerek Özdemir Paşa Beylerbeyi olarak atandı.

Yanıt Açıklaması: Cezayirli Müslümanlara oy verme hakkı ilk defa 1936 yılında verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: İngiltere, 1664 yılında Yeni Hollanda’yı işgal etmiş  ve Hollandalılar, 1667 yılında imzalanan Breda Antlaşması ile Yeni Hollanda kolonisini İngilizlere bırakmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Hollandalı tüccarların Doğu’ya ilk seferi 1594 yılında gerçekleşti. Bu sefer, Amsterdamlı 9 zengin tüccar tarafından kurulan “Uzak Ülkeler Şirketi” adına yapılmıştı. Toplam 4 gemiden ve 249 mürettebattan oluşan bu ilk Hollandalı ticaret kafilesi Ümit Burnu üzerinden Doğu Hint Adalarına ulaştı.

Yanıt Açıklaması: III. Cumhuriyet Dönemi’nde kurulan Fransız sömürgeleri Tunus, Sahra, Batı Afrika, Annam'dır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti ile Hindistan Müslümanları arasındaki münasebetler XV. yüzyılda başlamasına rağmen Portekizlilerin bölgede görülmeleri ile daha da yoğunlaştı. Behmeni Sultanlığı döneminde başlayan karşılıklı gönderilen elçi ve mektuplar Gucerât Devleti zamanında da devam etti. Diû valisi Melik Ayaz, Yavuz Sultan Selim’e doğrudan mektup göndererek Hint Okyanusu’ndaki Portekiz tehdidine karşı yardım istedi.

Yanıt Açıklaması: İşgal edilen topraklar Haziran 1895’te Afrique Occidentale Française (AOF) [Fransız Batı Afrikası] adı altında bir birlik halinde toplandı. I. Dünya Savaşı öncesinde bu birlik içinde 8 sömürge bulunuyordu: Senegal, Moritanya, Sudan, Nijer, Yukarı Volta (Burkina Faso), Gine, Fildişi Sahili, Dahomey (Benin). Doğru cevap D' dir.