Eğitim Tarihi

Yanıt Açıklaması: I ve III

Yanıt Açıklaması: Ahmed Yesevi (1093-1166), Türkistan’da Yesi’de doğup büyüdü. Din eğitimi aldı. Yusuf-i Hemedanî’den tasavvuf eğitimi alarak kemale geldi. Hikmet adı verilen öğretici şiirleriyle tanındı. Döneminde birçok derviş yetiştiren ve insanları etkileyen Hoca Ahmet Yesevi, ölümünden sonra da öğrencileri ve eserleriyle tesirini sürdürdü. Pîr-i Türkistan diye anıldı. Onun açtığı yol, Yesevilik olarak adlandırıldı. Türkistan’dan Balkanlara ve Anadolu’ya kadar birçok insan üzerinde tesir bıraktı. Öğrencileri vasıtasıyla Anadolu’da Türk nüfusunun artmasında ve İslamiyet’in yayılmasında etkin bir rol oynadı. İnandıklarını, öğrendiklerini çevresindeki insanlara anlayabilecekleri bir dil ve alıştıkları şekillerle aktarmaya çalışmıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: O¨yle ki pagan kültürünü reha- bilite etmek için yapılan son hamle, yine okullar aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Bu hedefin önündeki en büyük engel olan Hristiyanlar’ın, ne öğrenci ne de öğ- retmen olmalarına izin verilmiştir. Bu durum, devlet eğitim sisteminin sarsılmaya başladığı dönemden itibaren Roma Kilisesi’nin kendi okul organizasyonlarını -devletten bağımsız olarak- geliştirmeye başlamasıyla değişim süreci içerisine girmiştir. Bu yıllarda “pagan” Doğu’nun okulları yavaş yavaş tarih sahnesinden silinirken “Hristiyan” Batı’nın eğitim kurumları yükselişe geçmiştir.

Yanıt Açıklaması: Ucu yassı sopa

Yanıt Açıklaması: Kervansaray ve han, yolcuların rahat etmeleri için inşa edilen yerlerdir. Burada yolculara din, dil, ırk farkı gözetmeksizin hizmet verilir, emniyet içinde olmaları sağlanırdı. Aynı zamanda han ve kervansaraylarda ibadet edilebilir, dileyen başkalarından ilim öğrenebilirdi.

Yanıt Açıklaması: Mezopotamya bölgesinin bir diğer Antik C¸ağ medeniyeti Fenikelilerdir. MO¨ 1200’lerden yine MO¨ 700’lü yılların başına kadar Lübnan, Adana ve Filistin arasındaki bölgelerde yaşamışlardır. Akdeniz’e kıyı bölgelerde yaşadıkları için özellikle denizcilik alanında gelişme göstermişlerdir. Babil, Asur ya da Mısır’dan öğrendikleri yazıyı daha da geliştirmişler ve deniz yoluyla başka kültürlere yaymışlardır. Fenikelilerin geliştirdikleri 22 harflik alfabe, önce Yunan’a sonra İtalya ve derken bütün Avrupa’ya geçmiştir. Fenikelilerin geliştirdikleri alfabe bugünkü Latin alfabesinin kökeni sayılır.

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber devrinden beri okuma yazma veya Kurân-ı Kerim öğretilen okullara küttâb adı verildi. Buralarda çocuklara ilk dinî bilgilerle Kurân-ı Kerim eğitimi verilmekteydi. Daha sonra küttâblar, özel mekânların yanında camilere bitişik yerlerde de faaliyet göstermeye başladı, çok geçmeden cami ve mescidler de bu hizmet kervanına katıldılar.

Yanıt Açıklaması: Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Hâric Medreselerinde ders veren müderrislere 20 ya da 30 akçe gündelik verildiği için bunlara “yirmili” ve “otuzlu medreseler” de denir.

Yanıt Açıklaması: Medresenin temel amacı, İslam’ın temel inanç ve amel hükümlerinin öğretilmesi, zamanın ve bölgenin şartlarına göre geliştirilmesi ve günlük hayata uygulanabilmesi/uyarlanabilmesi için gerekli düzenlemelerin yapılmasıdır. Bunun için öncelikle Arapçayı bütün incelikleriyle öğrenmek gerekirdi. Bu, temel ilimleri okuyabilmek için gerekliydi. Diğer öğrenilmesi gerekli dersler ise Usul-i Fıkıh, Hadis, Tefsir ve Kelam'dı. Genel medreselerde fen bilimlerinden astronomi, matematik, coğrafya vb. dersleri okutan hocalar olmuştur ve bu durum daima desteklenmiş ve hoş karşılanmıştır. Ancak bu ilimlerin okutulması seçmeli olup hocanın bilgi ve ilgisine bağlıdır. Osmanlı medreselerinde felsefe eğitimine ancak İslami ilkeleri akli kanıtlarla pekiştirmeyi amaçlayan ilahiyat eğitime bir hazırlık olarak izin verilmiştir. Medresenin temel görevleri arasında değildir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Medrese öğrencileri uzun yıllar medrese eğitimi aldıktan sonra hangi alanda uzman olmak isterse, o uzmanlık alanının hocası nerede ise onun yanına bir referansla giderdi. Ondan da yeterli bir süre ders aldıktan sonra uzmanlık belgesi, diploma anlamına gelen icazetnâme alırdı. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Özellikle Akadlarda kadınlara ayrı bir önem verilirdi. Kadınlar günlük hayatın pek çok alanında yer alırdı. Bu kavimde aile eğitimine ilişkin birçok uygulamanın olduğu söylenmektedir.

Yanıt Açıklaması: Eğitim Öğretim.

Yanıt Açıklaması: Ortaçağda gerek kilise okullarında ve gerekse laik çevrelerde ilköğretim basamağında  bir farklılaşma olmamıştır.

Yanıt Açıklaması: Sıbyan mektebi, hemen her mahallede bulunan, varlıklı kişiler tarafından yaptırılan, isteğe bağlı olarak 5-7 yaşından 10-12 yaşlarına kadar kız ve erkek çocukların birlikte gittiği, temel dinî bilgilerin (ilmihal, Kur’an) öğretildiği eğitim mekânlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Cevap A'dır

Yanıt Açıklaması: Göktürklerdeki yaygın eğitim, Hunlardakine benzer şekilde töre içerisinde ve töre kanalıyla verilmiştir. Bununla birlikte bu dönemde, 38 harfli gelişmiş bir alfabe ile işlenmiş bir dilin kullanılması, yazılı eserlerin bırakılmış olması, yazı ve dil konusunda örgün, planlı bir eğitim yapmış olduklarını düşündürmektedir. Gerçekten de yazılı Türk tarihinin en görkemli eserlerinden olan Orhun Yazıtları’nın, ileri düzeyde bir dil ve yazı eğitimi olmaksızın ortaya çıkması mümkün olabilir miydi, sorusu tartışmalıdır. Nitekim, günümüz Avrupa uluslarının hemen hiçbirinin milli dil ve yazısı bulunmadığı bir dönemde Göktürklerin ileri bir dil ve yazı ile taş üzerine yazılar yazmaları önemlidir.

Yanıt Açıklaması: Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Antik C¸ağ Roma’da eğitimin temel amacı “iyi vatandaş” yetiştirmekti. İyi vatandaş becerikli, sağlam bir karaktere sahip kişidir.