Osmanlı Diplomasisi

Yanıt Açıklaması: Abdurrahim Muhib Efendi’nin 1811’de görevini tamamlayarak Paris’ten ülkeye dönmesinden sonra, Osmanlı Devleti’nin yurtdışında görev yapan hiçbir büyükelçisi kalmadı. Bütün elçiliklerde diplomatik temsilcilik görevi maslahatgüzarlara bırakıldı.

Yanıt Açıklaması: İkinci dönem ikamet elçileri devletlerarası siyaset ve Avrupa ahvali hakkında daha bilgiliydi. Genellikle dil biliyorlardı. Ciddi görevler verilerek temsil yetenekleri üst seviyeye çıkarılmıştı. Reisülküttaplık kaleminde ve Tercüme Odası’nda yetişen diplomat kimlikli kişilerdi. Osmanlı diplomasisinde karar alma ve yönlendirmede birinci derecede rol almaya başlayacaklardı. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hâriciye Nezâreti, Divân-ı Hümâyun Tercümanlığı, Müsteşarlık Dairesi, Encümen-i Hâriciye (komisyon), Mektub-ı Hâriciye (ülke içi Türkçe yazışmalar), Tahrirât-ı âriciye (ülke dışı yazışmalar) , Tercüme Odası, Hâriciye Muhasebeciliği, Hâriciye Teşrifatçılığı (Protokol işleri), Hukuk Müşavirliği, Matbuât-ı Hâriciye Müdiriyeti (dış basın takibi),Umûr-ı Şehbender Müdüriyeti (konsolosluk işleri) Umûr-ı Hukûkiyet-i Muhtalıta Müdüriyeti (ihtilaf­lı hukuk işleri), Sicil-i Ahvâl Müdüriyeti (personel işleri),Tab’iyyet Müdüriyeti (vatandaşlık işleri) ve Umur-ı Telgrafiye Müdüriyeti (telgraf işleri). Bu kurumların her biri kendisine ait alt birimlere sahipti. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bütün bilgiler doğrudur.

Yanıt Açıklaması: 9-12 Haziran 1908’de Rus Çarı II. Nikola ve İngiltere Kralı VII. Albert Edward (1901-1910) arasında Reval Görüşmesi olmuştur.

Yanıt Açıklaması: II. Abdülhamid’in Almanya’ya karşı duyduğu alakanın başlangıcının şehzâdelik yıllarında amcası Sultan Abdülaziz’in Avrupa Seyahati’ne katılması olduğu iddia edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kırım Savaşı sonrası barış şartlarının görüşüleceği Paris Kongresi öncesinde Osmanlı Devleti antlaşmaya gayrimüslimlerin hakları ile ilgili bir maddenin girmesini önlemek için Islahat Fermanı'nı hazırlamış ve ilan etmiştir. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: İngiltere Büyük Kuzey Savaşının taraflarından değildir.

Yanıt Açıklaması: Avrupa’yı tanımanın Osmanlı dış politikası ve ticareti için önemli olduğuna inanan ve fiilen adımları atan ilk sadrazam Damat İbrahim Paşa'dır. Bu doğrultuda İstanbul'daki Avrupa ülkelerinin diplomatik temsilcileriyle düzenli bir ilişki kurmuştur. Doğru seçenek "E" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Paris Kongresi ile Osmanlı Devleti ilk defa bir Avrupalı devlet olarak kabul edilmiş, toprak bütünlüğünün garanti edilmesi nedeniyle de Avrupalı devletlerin koruması altına girmiştir.

Yanıt Açıklaması: Sürekli diplomasiye geçişle birlikte protokol uygulaması da başlamıştır. Belli merkezlerde bulunan daimi elçilerin sayısının artması böylesi bir ihtiyacın ortaya çıkmaına neden olmuştur. Daha önceki dönemlerde böylesi protokol sorunlarıyla pek karşılaşılmamıştır. Zira Katolik Kilisesi’nin hakim olduğu yüzyıllarda haneden mensuplarının sıralamasını kendisi yapmaktaydı. Fakat kilisenin kuvvet ve kudretinin azalmaya başlamasıyla birlikte kimin önde olacağı ve dolayısıyla diplomatik sıralamanın nasıl olacağı, tartışma konusu olmuştur. Viyana Kongresi’nde kabul edilen tüzüğe göre diplomatik temsilciler üçe ayrılmıştır: Hükümdarlar yanına gönderilen Büyükelçiler ve Papa’nın elçisi “Legalar”, Hükümdarlar yanına gönderilen Ortaelçiler ve diğer temsilciler,?Dışişleri Bakanları yanına gönderilen Maslahatgüzarlar. 1818’de imzalanan “Aix-La Chappelle Protokolü”ye diplomatik temsilcileri bugünkü şekliyle dört sınıf olarak belirlemiştir. Bu sınıflandırmaya mukimelçiler eklenmiştir. Tamgacılar, diplomasinin ilk dönemlerinde Göktürklerde diplomatik temaslar kuran kişilere verilen isimdir.

Yanıt Açıklaması: Rusların 8 Temmuz 1829’da Erzurum’u alıp Trabzon’a doğru ilerlemeye başlaması ve 22 Ağustos 1829’da üç gün süren kuşatmadan sonra Edirne’yi işgal etmeleri üzerine Osmanlılar daha önce reddettiği Akkerman Sözleşmesi’nin hükümlerini yerine getireceğini ve Londra Protokolü’nü de kabul etmeye hazır olduğunu bildirerek Rusya’dan barış istedi.

Yanıt Açıklaması: Seyyid Ali baş tercümanı Codrika’nın Fransa hesabına casusluk yaptığını sezememiş ve bunu Babıâli tarafından öğrenmişti. l802’de Fransa’yla Paris’te yapılacak barış görüşmelerinde Osmanlıları temsil etmek üzere Amedi Galib Efendi “fevkalade büyükelçi” olarak Paris’e gönderildi.

Yanıt Açıklaması: Tarihinde ilk defa Osmanlılar kendi topraklarını işgal eden bir ülkeye karşı diğer Avrupalı devletlerle işbirliğine girerek ittifak yapıyordu. Gerçi Avrupalı bir güç olan Prusya ile 1790 yılında ittifak antlaşması yapılmıştı, fakat bu esnada Osmanlı Devleti, Rusya ve Avusturya ile zaten savaş halinde bulunuyordu. 1799 baharında Napolyon’un Suriye’ye geçme planı Akka’da yenilgiyle sonuçlandı ve Napolyon yerine General Kleber’i bırakarak Fransa’ya gitti. Osmanlı-İngiliz ve Rus askerî işbirliği neticesinde 1801 yazında Fransızlar El-Ariş sözleşmesi esas kabul edilerek Mısır’dan tahliye edilmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Paris Kongresi, Rusya’ya karşı Avrupa içindeki dengelerin sağlamasında ve muhtemel bir Avrupa savaşının önlenmesinde diplomatik bir işlev görmesine rağmen, Osmanlı Devleti için hiç de hayırlı olmamıştır. Aksine 1878 Berlin Kongresi’ne kadar geçen 22 yıllık sıkıntılı süreci belirlemiş; Osmanlı devlet adamlarının başını ağrıtan pek çok gelişmeye hukukî zemin hazırlamıştır. Osmanlı iç meselesi olarak öteden beri devam edegelen bazı iç gelişmeler, Paris Kongresi’nin ilgili maddelerine istinaden Avrupalı Büyük Devletlerin araya girmesiyle Osmanlı’nın kontrolünden çıkarak milletlerarası bir sorun hüviyeti kazanmıştır. Bu ise devleti iyice istikrarsızlaştırmıştır. 1857-1862 Ef­lak-Boğdan Meselesi, 1858 Cidde Olayları, 1860-1861 Lübnan Meselesi ve 1866-1867 Girit İsyanı gibi bazı gelişmeler bu bağlamda ele alınmalıdır. Doğru cevap olan Mehmet Ali Paşa İsyanı ise Paris Kongresi'nden daha önceki bir tarihte gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Abdülhamidî diplomasinin ikinci dönemi olan 1882-1908 arasında cereyan edengelişmelerden ilki, Berlin Kongresi diplomasi düzeninin neden olduğu Doğu Rumeli Soru’nudur. Berlin Kongresi’nin kararları mucibince Bulgaristan üçe ayrılmış; bunlardan iki tanesi Doğu Rumeli ve Makedonya eyaletleri ismiyle Osmanlı Devleti’ne geri verilmişti. Fakat Bulgaristan her iki yerden de vazgeçmeyerek, buraları sınırlarına dâhil edebilmek için mücadeleye girişmiş ve öncelikli olarak dikkatini Doğu Rumeli’ye vermişti. Doğu Rumeli, Bulgaristan’ın güneyinde kurulan Filibe merkezli özerk bir eyalet şeklinde oluşturulmuş ve vali olarak Osmanlı Devleti’nin belirlediği Avrupalı Büyük Devletlerin de onayladığı Gavril Paşa tayin edilmiştir. Fakat burası bundan sonra gerçek anlamda hiçbir zaman Osmanlı olamamıştır. Nitekim 18 Eylül 1885’de Filibe’de isyan eden Bulgar çeteleri Vali Gavril Paşa’yı tutuklayarak geçici bir hükümet kurduklarını ve Bulgaristan Prensliği ile birleştiklerini ilan etmişlerdir. Bunun üzerine Bulgar Prensi 21 Eylül’de Filibe’ye giderek, Doğu Rumeli’nin Bulgaristan’la birleştiğini açıklamıştır. Osmanlı Devleti, bu fiilî duruma karşı asker kullanamamış ve diplomasi yoluyla itirazlarını yapmıştır. Meselenin halledilmesi için 5 Kas›m 1885’da İstanbul’da bir konferans düzenlenmesine rağmen bir sonuç elde edilememesi üzerine ikinci bir konferans yapılarak mesele ele alınmış ve 5 Nisan 1886’da imzalanan Tophane Anlaşması’yla Doğu Rumeli Bulgaristan’a bırakılmıştır. Böylece Osmanlı Devleti, Berlin Kongresi ile geri aldığı bu bölgesini bir kurşun atmadan nihaî olarak kayıp etmiş ve Berlin Kongresi’yle oluşturulan yeni diplomatik düzene ilk kurbanını vermiş oluyordu. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: 1718'de imzalanan Pasarofça Antlaşması ile Osmanlılar sadece toprak ve insan kaybetmiş aynı zamanda saygınlık ve morallerine büyük bir darbe inmiştir. Pasarofça sonrası dış politikada Avrupa'ya karşı futuhat yerine savunmaya yönelik bir diplomatik anlayış edinilmeye başlanmıştır. Osmanlı yöneticileri statükocu ve barışçı politikaları daha belirgin bir biçimde benimsemeye başlamıştır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Prut Osmanlılarda fetihçi ruhu yeniden canlandırdı ve Karlofça’da kaybedilen toprakların geri alınabileceği düşüncesinin taraf­tar kazanmasına yol açmıştır

Yanıt Açıklaması: II. Mahmud döneminde İstanbul’da İngiltere, Fransa, Rusya, Avusturya, Prusya, Hollanda, İspanya, Sardunya, Danimarka, Sicilyateyn, Portekiz, Yunan, ABD ve İran diplomatik temsilcilikleri bulunmaktaydı

Yanıt Açıklaması: Diplomatik temsilcilikleri bir müddet kapattıktan sonra, Avrupa ve dünyadan soyutlanmamak için Tercüme Odası'nı II. Mahmud kurmuştur.