Osmanlı Diplomasisi

Yanıt Açıklaması: Ahidname, hükümdarların emriyle bazı devlet, zümre ve kişilere özel haklar tanınmak üzere düzenlenen hukukî belgedir. Sözlüklerde “muahede” veya “antlaşma kağıdı” gibi kısa tanımlar yanında “antlaşma şartlarını ve iki tarafın imzasını taşıyan kağıt” biçiminde de tanımlanır.

Yanıt Açıklaması: 1796 yılında Edmund Burke ile değişmiştir. İngiliz yazar ve devlet adamı Burke, bugünkü anlamıyla diplomasi kavramını “uluslararası ilişkileri yürütme sanatı”; yani devletlerarası ilişkileri ve görüşmeleri icra etme manasında kullanmaya başlamıştır. bu nedenle cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 11 Mart 1836 tarihinde II. Mahmud’un hatt-ı hümayunuyla Hariciye Nezareti kuruldu. Buna göre reisülküttablığın yerini “Umur-ı Hariciye Nezareti” aldı 1832 yılından beri reisülküttablık yapan Mehmed Akif Efendi de Hariciye Nazırı olarak atandı.

Yanıt Açıklaması: Divan-ı Hümayun’un dış ilişkiler bakımından rolü ve işlevi şu noktalarda toplanmaktadır: • Bir devletle siyasî ilişki kurulması Divan’da karara bağlanmakta, oradan çıkan bir “icazet-i hümayun” ile hukukî anlamda tanıma gerçekleştirilmekteydi. • Osmanlı ülkesine gelen yabancı elçilerin ülkede güvenlik içinde seyahat edebilmeleri için alınması gereken tedbirler burada görüşülüp karara bağlanırdı. • Gelen elçilere, geldikleri ülkeye verilen önem ve değer doğrultusunda takınılacak tutum -bu çerçevede nasıl bir protokole tabi tutulacakları- Divan tarafından belirlenirdi.

Yanıt Açıklaması: Ahidname,  hükümdarların emriyle bazı devlet, zümre ve kişilere özel haklar tanınmak üzere düzenlenen hukukî belgedir.

Yanıt Açıklaması: Dip loma si kav ramının kö keni Grek çe dir.

Yanıt Açıklaması: Milletlerarası sorunların bazı uluslararası kuruluşlar vasıtasıyla görüşülmesine “Parlamenter Diplomasi” denir. Özellikle de İkinci Dünya Savaşı›’nın (1939-1945) ardından ortaya çıkan BM’ye bağlı kuruluşlar ile Avrupa Birliği gibi teşkilatların ilgili kuruluşları bu diplomaside etkin olmaktadırlar. Bu nedenle cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1815 Viyana Kongresi’nde ilgili devletlerin diplomatik temsilcilerinin sınıf ve dereceleri belirlenmiştir. Viyana Kongresi’nde kabul edilen tüzüğe göre diplomatik temsilciler Hükümdarlar yanına gönderilen Büyükelçiler ve Papa’nın elçisi “ Legalar ”, Hükümdarlar yanına gönderilen Ortaelçiler ve diğer temsilciler, Dışişleri Bakanları yanına gönderilen Maslahatgüzârlar olarak üçe ayrılmıştır. 1818 yılında imzalanan “ Aix-La Chappelle Protokolü ” ile bu diplomatik temsilcileri şu şekilde belirlemiş ve dördüncü bir sınıfı daha eklemiştir. Büyükelçiler ve Legalar Ortaelçiler Mukimelçiler Maslahatgüzârlar, doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: I. Murad devrinde Karamanlı tehlikesinden çekinen Germiyan beyinin kızını I. Murad’ın oğlu Bayezid ile evlendirmesi karşılığında Osmanlıların Kütahya, Simav, Emet ve Tavşanlı’yı çeyiz olarak aldığı süreçte de yine ulemadan bir kişinin, İshak Fakihin ismi öne çıkar. Devrin kaynaklarına göre Germiyan beyi Süleyman Şah’ın kızı Devlet Hatun ile I. Murad’ın oğlu Bayezid’in evlenmesi için Osmanlılarla dünür olma isteğini Sultan I. Murad’a bildirmek üzere dönemin tanınmış ulemasından İshak Fakih görevlendirilir. Osmanlı sultanının huzuruna, bakımlı atlardan ve Denizli’nin ak alemli bezlerinden oluşan zengin hediyelerle çıkan İshak Fakih teklifini Sultan Murad kabul eder.

Yanıt Açıklaması: Nişancı, Divan-ı Hümayun'un genel sekreteri gibi görev yapmaktaydı. Çıkan kararların kanunlar ve yazışma usulleri dâhilinde kaleme alınarak, gerekli yerlere gönderilmesinden sorumlu olan kişi idi.  Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı diplomasisi açısından İslam hukukunun kavramları ve ilkeleri temel önem taşıyordu. Buna göre ülkeler üç  kategoride toplanmaktaydı: Darü'l-İslam yani şeriatın hüküm sürdüğü İslam toprakları, Darü'l-harb yani gayrimüslimlerin yönetimi altında bulunan ve cihada açık ülkeler ve Darü's-sulh yani tâbi devletler ve diğer haraç ödeyen ülkeler. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlıların İznik şehrini 1331'de teslim almalarından iki yıl sonra yapılan bir antlaşma ile Bizans İmparatoru bu durumu kabullenerek elinde kalan yerler için Orhan Gazi’ye haraç vermeye razı olmuştur. Böylece Osmanlılar Bizans ile diplomatik bir ilişki tesis etmiş ve neticesinde zaman zaman kesintiye uğrasa da bir haraçgüzârlık rejimi kurmuşlardır.

Yanıt Açıklaması: İlk devirlerde Reisülküttabın birinci derece buyruk altı, bir bakıma özel kalem müdürü niteliğinde olan Divan-ı Hümayun Kalemiye birimi Amedi'dir.

Yanıt Açıklaması: Kadim Doğu’da Diplomasi Bu genel bilgilerin dışında diplomasi tarihi hakkında en eski belge yine bu bölgeden çıkmıştır. Hititler (MÖ. 1650-MÖ. 1180) ve kadim Mısırlılar (MÖ. 3000-MÖ. 670) arasında MÖ. 1285 yılında cereyan eden Kadeş Savaşı’nı sona Erdiren “Kadeş Antlaşması”, diplomasi tarihinin bugün bilinen ilk vesikası olma özelliğine sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Bütün seçenekler Osmanlı Devleti'nin 16. yüzyılda Portekizlilere karşı mücadele ettiği yerlerdendir

Yanıt Açıklaması: Osmanlı padişahları Zitvatorok Antlaşması’yla Avusturya İmparatoru’nun “kayzer/ çasar” unvanını kullanmasını ilk defa kabul etmişlerdi. Oysa, Osmanlılar, o tarihe kadar Avusturya İmparatoru için sadece “Nemçe Kralı” unvanını kabul etmekte ve resmî yazışmalarda da bu unvanı kullanmaktaydılar. Halbuki XVI. yüzyılda Avusturya ile yapılan ve sekiz yılda bir uzatılan antlaşmada dahi “daima muzaffer olan padişah tarafından daima mağlup olan Viyana dinsizine lutfen ihsan olunan” tarzında ifadeler yer alırdı.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası siyasetin resmî yollarla uygulamaya aktarılması sürecine diplomasi denir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlılar tarafından özellikle gayrimüslim topluluklara karşı uygulanan, insanların gönüllerini kazanarak kendi hakimiyetini kurma kavramına istimalet adı verilmektedir. Osmanlılar daha küçük bir beylik iken komşu gayrimüslim topluluklarla, bilahare Bizans ve bazı Balkan devletleriyle zaman zaman bu yönde dostane ilişkiler kurmuşlardır.

Yanıt Açıklaması: “Fetialis Kurulu”, diplomatik görüşmeler neticesinde imzalanan antlaşmaların saklanması, protokol sorunlarının çözüme ulaştırılması ile savaşın ilan edilmesi ve barışın yapılması gibi belli işlerle uğraşmak için Roma’da ilk olarak kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: 1280’li yıllarda Kadim Doğu’da yer alan bölge devletleri arasında mektuplaşmaların vuku’ bulduğu da bilinmektedir. Siyasi özellikler de taşıyan bu mektuplara Amarna denir.